آنالیز عملکرد نامزدهای انتخابات در سه مناظره/ شکست ضربه‌گیر، پیروزی اخلاق

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو؛ گلوله‌باران؛ مناظره سوم تقریباً چنین فضایی داشت. پر از افشاگری‌های متقابل نامزدها در پیشگاه مردم. یکی از املاک نجومی دو نامزد دیگر می‌گفت و آن یکی هم به جلسه‌ای در سال 84 استناد می‌کرد.یکی دیگر هم بود که اخلاق را بر همه این حرف‌ها مقدم می‌دانست و حتی حاضر نشد نام برادر متخلف یکی از رقبایش را به زبان بیاورد.  جدال سنگین مناظره سوم، با همه حواشی و جنجال‌هایش، پایان‌بخش سه‌گانه‌ی جذاب و پرهیجان مناظره‌های انتخاباتی بود. حالا وقت آن رسیده تا عملکرد این  1+5 نفر را آنالیز کنیم و به این سوال پاسخ دهیم که آیا این سه مناظره، توانست سبد رای هریک از این آقایان را بهبود بدهد؟ آیا این سه ماراتن سه و نیم ساعته، توانستند نتیجه انتخابات را تحت تاثیر قرار بدهند؟

هاشمی‌طبا | شعرخوان مناظرات

مناظره اول را به معمولی‌ترین شیوه ممکن گذراند. تنها دستاورد او از آن مناظره احتمالاً دیده‌شدنش در شبکه‌های مجازی بود. در مناظره دوم اما صف‌بندی سیاسی خودش را مشخص کرد و رفت کنار روحانی و ضربه‌گیر ایستاد. آرام آرام به متن مناظره آمد و کم‌کم نظراتش توسط رقبا شنیده شد. حتی اظهارنظر غافلگیرکننده هاشمی‌طبا درباره کرسنت، باعث واکنش سریع روحانی شد. مناظره سوم هم برای هاشمی‌طبا چندان تفاوتی با مناظره دوم نداشت. او همچنان در صف حامیان وضع موجود قرار گرفت و یکی دو حمله ناکام هم به رقبایش داشت. مهم‌ترین چیزی که از هاشمی‌طبا در مناظره سوم به یادگار ماند، استفاده از شعر کودکانه‌ی «ما گل‌های خندانیم/فرزندان ایرانیم» در زمان جمع‌بندی بود. اتفاقی که به خوبی میزان جدیت او را نیز نمایش می‌داد. تنها مورد گفتگوی مستقیم او با یک نامزد دیگر هم، به جدال کوتاه و بی‌اثرش با میرسلیم در مناظره سوم مربوط می‌شد.

وضعیت سبد رای؟ سبد رای خاصی نداشت که بخواهد آن را کم و زیاد کند. احتمالاً تعداد بسیار اندکی از اصلاح‌طلبان که از دولت ناتوان و پیر روحانی خسته هستند، او را انتخاب کنند. افزایش چند‌دهم درصدی برای او پس از این سه‌ مناظره، بعید نیست.

میرسلیم | مرد طرح سوال

از همان لحظات اول مناظره اول نشان داد که علاقه‌ای به جدل و دعوا و افشاگری ندارد. آمده‌بود تا واقعاً در حوزه‌هایی که از او سوال می‌شود پاسخگو باشد. روند بحث‌ها و حاشیه‌نشینی او در اولین مناظره، میرسلیم را متقاعد کرد تا در مناظره دوم، لحن تهاجمی‌تری به خود بگیرد. تبدیل به پدیده مناظره دوم شد و همان‌جا توانست با استدلال‌های قدرتمند و البته اعتماد به نفس فراوانش، حسابی دولتی‌ها را آزار دهد. روند میرسلیم در مناظره سوم هم تقریباً مشابه مناظره قبلی و صعودی بود. او همچنان، محکم و مسلط به مدافعان وضع موجود تاخت و از آن‌ها برنامه خواست. نظرات میرسلیم اما در هیاهوی دوگانه‌های دیگر و جدال‌های سایر نامزدها گم شد و این بار، توجهات کمتری نسبت به سخنان میرسلیم وجود داشت. هرچند موفق شد چندباری روحانی و جهانگیری را مجبور کند تا پاسخش را بدهند و با همان شیوه همیشگی، او را هم به کم‌اطلاعی متهم کنند.

وضعیت سبد رای؟ شانس او برای آخر نشدن بیشتر از هاشمی‌طباست و بی‌تردید می‌شود گفت او از مناظره‌ها، برداشت خوبی کرد. رای میرسلیم به احتمال فراوان بالاتر رفته  و او می‌تواند به جایگاه سومی هم بیندیشد.

جهانگیری | پوششی ضربه‌خور

محکم آمد و از همان دقایق ابتدایی مناظره اول، نقش پوششی را به عهده گرفت. پدیده مناظره اول بود و توانست با قدرت استدلال و تسلط نسبی‌اش، حسابی انفعال رئیسش را لاپوشانی کند. درخشش جهانگیری در آن مناظره اما برای کمپین روحانی اصلاً خوشایند نبود و برای همین، در مناظره دوم روند جهانگیری کاملاً کند شد. او در آن مناظره به قدری بد و ناشیانه بیانیه‌خوانی کرد که صدای حامیان روحانی هم درآمد. روند جهانگیری در مناظره سوم شبیه مناظره اول شد و این بار اما آمده بود تا حملات مستقیم به قالیباف و رئیسی را پیگیری کند. همه‌چیز برای او داشت خوب پیش می‌رفت تا زمانی که قالیباف پرونده‌های مربوط به برادر جهانگیری و سند مرتبط با زمین ملک او را مطرح کرد. آقای ناکاندیدا در مناظره سوم وارد مخمصه بدی شد و تا آخر هم نتوانست از آن خارج شود و باز برگشت به همان استراتژی لولوسازی از رقبا، که روحانی هم آن را در پیش گرفته بود.

وضعیت سبد رای؟ روحانی آورده بودش تا بلاگردانی کند و برای دولتش زمان بخرد. نتیجه اما آن‌طور که می‌خواستند، نشد. جهانگیری حالا خودش بدل به یکی از نقاط ابهام دولت روحانی شده و معلوم نیست چطور می‌خواهد این پرونده‌هایی که در افکار عمومی جریان دارد را جمع و جور کند. بر خلاف انتظارات، جهانگیری در تولید سبد رای برای روحانی هم ناموفق بود و در هیچ نظرسنجی معتبری بالاتر از دو-سه درصد نیامد. پروژه آقای ضربه‌گیر، شکست خورده؟

قالیباف | آقای افشاگر

این گزاره که «قالیباف با توپ پر آمده» از اولین جملاتش در مناظره اول قابل ردیابی بود. او آمده بود تا دولتی که «دولت حرف» می‌خواند را با چالش‌های جدی مواجه کند و توانست با ایجاد سوالاتی جدی در خصوص وعده‌های عمل‌نشده روحانی، پیروز مناظره اول باشد. در مناظره دوم اما قالیباف آرام‌تر بود و به جز یک فقره اشاره هوشمندانه به ماجرای محموله 200 میلیونی دختر وزیر، کمتر به رقبایش حمله کرد. مناظره سوم اما نبرد خط حمله‌ها بود و قالیباف هم در آخرین مناظره تلویزیونی، بسیاری از ناگفته‌هایش را مطرح کرد. او برای نخستین بار در این سه مناظره از پاداش‌های نجومی جهانگیری پرده‌ برداشت و سپس ماجرای حضور برادر او در بانک گردشگری را پیش کشید. سر آخر هم ماجرای ملک نجومی جهانگیری و روحانی را مطرح کرد و آن دو را به گوشه رینگ فرستاد. در راستای عمل به وعده خودش هم، تنها نامزدی شد که فهرست اموال خود و اقوام درجه‌یک خود را در اختیار مردم گذاشت. حالا تعداد اعضای کانال تلگرامی‌اش سیر صعودی گرفته و این، به‌تنهایی گویای عملکرد قالیباف در مناظره‌ها است.

وضعیت سبد رای؟ رشد و افت سبد رای قالیباف در این مدت معمولاً حجم زیادی نداشته اما تلاش جدی او برای بیان مشکلات و دغدغه‌های مردم، احتمالاً آرای او را با رشد قابل‌توجهی همراه خواهد کرد.به نظر می‌رسد آقای شهردار سبد رای خود را به خوبی شناخته و در تثبیت آن موفق عمل کرده.

روحانی | علیه امنیت

انفعال و گوشه‌گیر بودن حسن روحانی در مناظره اول، حسابی داد هوادارانش را در آورد. او کنش و یا حرکتی که برای حامیانش جذاب باشد نداشت و کمتر در متن مناظره نخست قرار گرفت. برای همین، در مناظره دوم تغییر رویه داد و تصمیم گرفت بیشتر حمله کند. جملات او اما بیش از آن که در مهم‌ترین حوزه دغدغه مردم یعنی اقتصاد باشد، بیشتر شبیه تیرهایی بود که به سمت نیروهای حافظ امنیت مردم روانه می‌شد. مردی که خودش سال‌ها در راس مهم‌ترین نهاد امنیتی کشور بوده، حالا بی‌واهمه نیروهای مدافع انقلاب را متهم می‌کرد و به آن‌ها تکه می‌پراند. این روند، که واکنش جدی مردم و دلسوزان کشور را به همراه داشت اما در مناظره سوم اصلاح نشد. انگار روحانی که از همراهی توده مردم با خودش ناامید شده، چشم امید به ضدانقلاب دوخته و می‌خواهد سخنگوی آن‌ها باشد. روحانی در مناظره سوم دوباره توپ‌خانه‌اش را سمت نیروهای حافظ امنیت کشور گرفت و تلویحاً گفت اگر دوباره انتخاب شود، برای مذاکره بر سر توان دفاعی و موشکی کشور آماده است. روحانی که  انگار نیامده بود تا درباره اقتصاد مناظره کند، چندباری هم تکه‌پرانی‌های تندی به رئیسی و قالیباف داشت و البته درباره ماجرای تخلفات برادرش حرف دندان‌گیری نزد.

وضعیت سبد رای؟ اگر آن افرادی را که رای سیاسی می‌دهند و به هر قیمت شده حامی روحانی هستند کنار بگذاریم، او در جذب رای توده‌های مردم چندان توفیقی نداشت. فاصله معنادار دغدغه‌های روحانی و دغدغه‌های مردم،باعث شده تا برای مردم سخت باشد دوباره به دولتی اعتماد کنند که عملکرد چهارساله خودش را هم به دولت قبلی گره می‌زند.

رئیسی | آرام و اخلاقی

مناظره اول برای او چندان خوب برگزار نشد. مثل میرسلیم و هاشمی‌طبا در حاشیه قرار گرفت و در هیچ جدالی ورود نکرد و مورد خطاب نامزدی قرار نگرفت. تغییر رویه خود رئیسی و رشد آرایش در فاصله بین مناظره اول و دوم باعث شد تا بیشتر به چشم بیاید و البته بیشتر مورد حمله واقع شود. رونمایی از برنامه جامع دولت کاروکرامت شاید مهم‌ترین کنش رئیسی در مناظره دوم بود. ادامه روند صعودی رئیسی در نظرسنجی‌ها اما رقبایش را حسابی نگران کرد. برای همین، از همان ابتدای مناظره سوم مورد هجمه قرار گرفت و بارها و بارها توسط روحانی و ضربه‌گیرش نواخته شد. رئیسی اما در مقابل هجمه‌ها روند متفاوتی داشت و تلاش کرد آرام و البته با رعایت حدود اخلاقی پاسخ دهد. او در پاسخ به بحث نزدیکی با دولت قبل، هم پیشنهاد مناظره میان رئیس دولت دهم و یازدهم را تکرار کرد و هم پیشنهاد مناظره‌ی روحانی را پذیرفت. در خلال بحث‌ها هم تاکید کرد که نماینده کارگران و مردم مستضعف است. تنها حمله او به رقبا هم مربوط به مطرح کردن پرونده تخلفات حسین فریدون بود. در حالی که رئیسی برای حفظ حرمت فرد متهم حاضر نشد نام حسین فریدون را به زبان بیاورد، روحانی بارها و بارها به او و اعضای ستادش، با دلایل واهی، حمله‌کرد.

وضعیت سبد رای؟ بیشترین رشد آرا در میان نامزدها را رئیسی داشته. حضورش در دل مردم و برخورد آرام او  با رقبا، حسابی وضعیتش را بهتر کرده. صرف نظر از مناظره اول، رئیسی برداشت خوبی از دو مناظره دیگر داشت و احتمالاً ثمره حضور متفاوتش در مناظرات را به‌زودی خواهد دید.