مراقبت از شکسته شدن حریم «توحید»

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، فرض کنید جانماز درست مى‏‌کند، فکر مى‌‏کند که این جانماز را قشنگ‌‏تر کند، عکس یک گنبد و بارگاهى روى آن، همان جا که می‌خواهند سجده کنند می‌کشد. یا روى مُهرى که مردم می‌خواهند سجده کنند می‌آید عکس گنبد و بارگاه مى‌کشد یا «الله، محمد، على، فاطمه، حسن و حسین» می‌نویسد، یعنى حریم‌هایى را که خود اسلام براى توحید قائل شده براى اینکه مردم نلغزند حفظ نمى‌کنند. باید گفت: گرچه خود این نوع کار‌ها شرک نیست، اما حریم توحید را شکستن است.

چرا اسلام می‌گوید که وقتى می‌خواهى به نماز بایستى اگر چراغ یا آتشى جلویت باشد این امر مکروه است؟

چراغ یا آتش جلو من باشد یا نباشد [چه تأثیرى دارد؟ [

مى‏‌گوید براى اینکه وقتى چراغ یا آتش جلویت است عمل تو اندکى شباهت پیدا می‌کند به عمل کسى که دارد آتش را تقدیس می‌کند.

براى اینکه آن حریم محفوظ بماند، همین صورت ظاهر- که تو در مخیله‏‌ات هم تقدیس آتش خطور نمى‏‌کند- مکروه است و بهتر است نباشد.

یا اگر انسانى در قبله تو نشسته است مکروه است که آن‏طور نماز بخوانى. اگر عکسى مقابل روى تو هست، روى آن را بپوشان.

این‌ها مسائلى است که خودش فى حد ذاته شرک نیست ولى حریم توحید را می‌شکند.

توحید یک مقدار حریم دارد. وقتى که حریم توحید شکسته شود کم‌کم مردم ندانسته وارد خود شرک می‌شوند. به‌تدریج [به آن شى‏ء]اصالت می‌دهند. وقتى مدتى گذشت و عکسى در قبله بود، می‌گویند حالا که عکسى اینجا هست چه بهتر که عکس پیغمبر جلو نمازمان باشد، نمازمان بهتر می‌شود، یا عکس «على» جلو نمازمان باشد کم‌کم [معتقد می‌شوند که‏]عکس «على» را از جلو نماز نباید برداشت.

به‌تدریج دیگر خدا فراموش مى‌‏گردد و فقط «على» می‌شود. آن شرک است.

این یک مکانیسم خیلى عادى و ساده روان‏شناسى دارد لذا افرادى مثل مرحوم آقاى بروجردى شدیداً اشکال می‌کردند]که چنین کارهایى انجام شود زمانى که‏]به مشهد رفته بودند، به وعاظ مشهد خیلى صریح دستور می‌دادند، آن‌ها هم بالاى منبر می‌گفتند که آقا چنین دستور داده‌‏اند.

خیلى تصریح و تأکید مى‌کرد که کسانى که به حرم می‌روند اگر می‌خواهند آن عَتَبه را ببوسند ببوسند ولى پیشانى‏شان را روى عتبه یا ضریح نگذارند، با اینکه اگر انسان پاى ضریح برود و صورت یا پیشانى‌‏اش را به ضریح بچسباند قصد سجده کردن ندارد، ولى، چون یک شباهتى به سجده پیدا مى‌‏کند گفته‏‌اند این کار را نکنید [ چون سجده برای خدا، گذاشتن این پیشانى است بر روى خاک و زمین، یک عملى که کوچک‌ترین شباهتى هم به آن دارد صورت نگیرد، یعنى این حریم محفوظ بماند.

وقتى که این حریم‌ها محفوظ نماند کم‌کم منجر به شرک می‌شود.

* مجموعه آثار استاد شهید مطهرى
(فلسفه تاریخ (۱- ۴))
ج‏۱۵، صص: ۹۴۵-۹۴۴
با تلخیص و ویرایش