به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محمدحسن نامی رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در اختتامیه کارگاه آموزشی منطقه‌ای پیاده‌سازی مدیریت جامع سیل (IFM)؛ درس‌آموخته‌ها و چالش‌ها اظهار داشت: آب مهمترین مؤلفه ژئوپلتیکی در تمام کشور‌های دنیا و حتی کشور‌هایی که آب فراوان دارند، محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر جهان با ۳۴ چالش بسیار مهم مواجه است، گفت: از این میان بیابان‌زایی، تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین سه چالش مهم پیش روی جوامع انسانی است.
نامی خاطرنشان کرد: سیلاب، زلزله، آتش‌سوزی، فرونشست، رانش، زمین لغزش، خشکسالی، سرمازدگی، موج سرما، موج گرما، ریزگرد و ... مهمترین چالش‌ها و مخاطرات طبیعی کشور ما هستند. از این میان بیش از همه کشور ما با سیلاب و زلزله روبروست که در گذشته آسیب زیادی به کشور ما وارد کرده و شاید در آینده نیز با آن درگیر باشیم.
رئیس سازمان مدیریت بحران با بیان اینکه هدایت آب‌ها و مقابله با خطرات سیلاب یکی از ضروریات است، تصریح کرد: در کشور ما ۱۴۴ هزار و ۶۱۰ کیلومتر رودخانه وجود دارد و این میزان به جز ۲۰۴۵ کیلومتر رودخانه مرزی مانند رودخانه اروند در مرز مشترک با عراق، هریرود در مرکز مشترک ایران و افغانستان یا روددخانه ارس در مرز ایران و ارمنستان است.
راهی به جز فعال کردن سامانه هوشمند رودخانه‌ها نداریم
نامی افزود: ۴۸۱۰ کیلومتر رودخانه داخلی از مناطق مسکونی شهری و روستایی عبور می‌کند و بنابراین راهی نداریم مگر اینکه هر چه سریعتر سامانه هوشمند رودخانه‌ها را فعال کنیم.
وی با تأکید بر اینکه سازمان مدیریت بحران کشور، مجموعه همه نهاد‌ها و وزارتخانه‌های کشور را دربر می‌گیرد، گفت: قرار است ۵۲ لایه بر روی سامانه هوشمند قرار گیرد تا قبل از به وجود آمدن بحران، سامانه شبیه‌سازی کند و هشدار دهد که کجا می‌تواند برای ما آسیب‌پذیر باشد.
نامی خاطرنشان کرد: این زنجیره از هواشناسی آغاز می‌شود و در سال‌های اخیر نیز اطلاعیه‌هایی که این سازمان داده است، خوب بوده است. ولی نیاز به رادار‌های بهتر و ماهواره‌های هواشناسی داریم که موقعیت بارش‌ها را نیز به ما اطلاع دهد.
بستر و حریم بسیاری از رودخانه‌های کشور تصرف شده است
رئیس سازمان مدیریت بحران اظهار داشت: از میان این ۵۲ لایه، یک لایه مربوط به وزارت نیرو است. به این معنی که همه رودخانه‌ها همراه با عرض بستر و عرض حرایم را در این سامانه قرار دهد؛ چرا که امروزه هر جا سیل رخ می‌دهد مشاهده می‌کنیم که بستر رودخانه‌ها اشغال شده است؛ مانند سیل آستارا که ۱۴ مغازه داخل بستر بودند.
وی گفت: در حال حاضر بستر و حریم بسیاری از رودخانه‌های کشور تصرف شده که این خطرساز است. مخصوصاً در شمال تهران و ارتفاعات البرز با آن شیب تندی که دارد، بسیاری از رودخانه‌ها تبدیل به جاده و خیابان شده و بستر و حریم آن اشغال شده که در صورت بروز سیلاب، آسیب‌های جدی خواهیم داشت.
شهرداران و دهیاران باید درخصوص وجود نخاله در بستر رودخانه‌ها پاسخگو باشند
نامی اضافه کرد: یکی از مشکلات کشور ما وجود نخاله‌هاست که هنوز هم به طور کامل برطرف نشده است. ما به عراق نیز در خصوص وجود نخاله در سطح رودخانه‌ها نامه نوشته‌ایم. در داخل کشور نیز طی ۶ ماهه گذشته بسیاری از نخاله‌ها را جمع‌آوری کرده‌ایم و به شهرداران، دهیاران و رؤسای ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرده‌ایم که بعد از این، درخصوص وجود نخاله در بستر رودخانه‌ها باید پاسخگو باشند.
رئیس سازمان مدیریت بحران ادامه داد: اقداماتی را برای اینکه بتوانیم آب را نگه داشته و به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم و از سوی دیگر بتوانیم خاک را حفظ کرده و فضای سبز را توسعه دهیم، باید به انجام برسانیم.
وی با اشاره به ضرورت توسعه فضای سبز گفت: در دوران جنگ سرد عنوان می‌شد که قلمرو‌های ژئوپلتیکی براساس قدرت نظامی شکل می‌گیرد، ولی بعد از جنگ سرد این قلمرو‌ها براساس قدرت اقتصادی شکل می‌گرفت. اما در دوران پساکرونا این قلمرو‌ها براساس حفظ و نگهداری فضای سبز و توسعه آن شکل می‌گیرد.
نامی اضافه کرد: همچنین آبخیزداری در بالادست، آبخوان‌داری در بخش میانی و در زیرمجموعه آبخوان‌داری بخش سیلاب، با زدن چاه‌نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر به سفره‌های آب زیرزمینی و علاوه بر این با احداث سد‌های زیرزمینی که یک دهه از آغاز آن می‌گذرد، از دیگر اقدامات ضروری است.
وی در خصوص سد‌های زیرزمینی توضیح داد: این سد‌ها بیشتر در مناطق خشک و نیمه خشک احداث می‌شود که هم در انتقال آب بیشتر به سفره‌های آب زیرزمینی کمک کرده و هم از تبخیر آب جلوگیری می‌کند.
در سه استان شمالی نیاز به احداث ۸۰۰ سد مشبک سرشبکه‌ای داریم
نامی اضافه کرد: در سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان و مخصوصاً در استان مازندران نیاز به احداث ۸۰۰ سد مشبک سرشبکه‌ای داریم.
وی با اشاره به الگوی یک رودخانه مطلوب تشریح کرد: اولین نیاز یک رودخانه مطلوب بریدبندی است. برید موجب می‌شود که رودخانه عمیق نشود و پل‌ها نیز حفظ شود. همچنین موجب اصلاح مسیر رودخانه می‌شود.
نامی گفت: در میان این ۱۴۴ هزار ۶۱۰ کیلومتر رودخانه بین ۲۱ تا حدود ۲۴ درصد، آب از مسیر رودخانه عبور می‌کند و در بقیه موارد یا آب یا به سمت چپ می‌زند یا به سمت راست رودخانه؛ در حالی که اگر رودخانه بریدبندی و ساحل‌سازی شود جلوی تخریب زیاد آن را می‌گیرد.
حدود صحیح وسعت ایران یک میلیون و ۸۷۳ هزار و ۹۵۹ کیلومتر است
وی بیان داشت: حتی اگر ۲۰۴۵ کیلومتر رودخانه مرزی اصلاح مسیر شود، حدود ۲۴۰ هزار هکتار زمین‌هایی که در طول سالیان گذشته در آن طرف مرز مورد مصرف کشاورزی قرار گرفته است، به طرف مرز ایران بازخواهد گشت که البته اصلاح مسیر رودخانه‌ها با سایر کشور‌ها مشکلات خودش را دارد.
رئیس سازمان مدیریت بحران با اشاره به وسعت صحیح کشورمان اظهار داشت: ۸۵۷۴ کیلومتر مرز داریم که ۲۰۴۵ کیلومتر آن مرز رودخانه‌ایست؛ ۳۹۶۵ کیلومتر مرز خشکی و ۲۵۶۴ کیلومتر مرز دریایی داریم که در مجموع وسعت کشور ما یک میلیون و ۸۷۳ هزار و ۹۵۹ کیلومتر است و باید به سمت این برویم که وسعت اصلی کشورمان را براساس تعریفی که دپارتمان مرز سازمان ملل از مرز ارائه کرده است، تعیین کنیم.
منبع: فارس