گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ سالی 1391 به اتمام رسید. سالی که در آن با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب از یک سو و نیاز جامعه ایران از سوی دیگر سال تولید ملی، حمایت از کار سرمایه ایرانی نام گرفت. تولیدی که بنا به برخی شرایط حال چندان مساعدی را تجربه نمی کرد. واردات بی رویه، هدفمندی یارانه ها که بخشی از بنگاه های تولیدی را با مشکل مواجه کرده بود و مسائل دیگر این بخش از اقتصاد ایران را با مشکل مواجه کرده بود.
اما برای تحقق اسن شعار همه بخش های جامعه نیاز به تحرک ویژه و برناه ویژه ای داشتند . در این میان دولت، مجلس مهمترین نقش را بر عهده داشتند. دولت به وسیله سیاست های اجرایی و مجلس با وظیفه نظارتی و قانون گذاری خود می توانستند راه های رسیدن به هدف بزرگ تولیدملی پایدار و موفق را همواره کنند. در این بخش به سیاست های مجلس و نحوه عملکرد این قوه در امر تحقق یافتن شعار سال 91 را بررسی می کنیم.
در این که تولید ملی مهم است و باید به آن پرداخت،کسی شک و تردید ندارد. از این که این مقوله نیازمند سیاستگذاری، برنامه ریزی و حمایت فراگیر است نیز همه هم عقیده اند. این که سال 1391 سال تولید ملی و حمایت از سرمایه ایرانی نام گرفت نیز نشان از اهمیت فوق العاده این مسئله دارد اما برای آن، همه ما و اللخصوص مجلس شورای اسلامی چه کرده است؟
همچنین سوال اصلی این است که کدامیک از مصوبات مجلس تولیدکنندگان را موظف و مجبور به تأمین سلیقه ها و خواست های مشتریان کرده است؟ در کدامیک از مصوبات مجلس حرفی از زمان تولد و مرگ کالاها بر اساس فضای کسب و کار و فضای رقابتی صحبت شده است که قطعا اگر شده بود نباید شاهد این همه کالای قاچاق، این همه جنس خارجی در کشور باشیم. که اگر مجلس نقش مهم و محوری در این مقوله بازی کرده بود، امروز شاهد این همه عقب افتادگی در صنعت خودرو نبودیم و هنوز که هنوز است در نصب کیسه هوا مقاومت می کنند.
شک نکنیم که تغییر ذائقه مردم و گرایش آنها به سمت استفاده از تولیدات داخلی و تلاش برای حذف کالاهای خارجی از زندگی روزمره خودشان نیازمند برنامهای منسجم توسط مجلس است. آیا این موضوعات سال گذشته در دستور کار مجلس بوده است؟
توسعه محصولات و تولیدات در بازارها داخلی و خارجی منوط به یک رقابت جانانه است. مجلس و اللخصوص کمیسیون های اقتصادی، صنایع، برنامه و بودجه، و تولید ملی می توانند در بحث رقابت پذیری اثرگذار باشند و آن را سرعت بخشند، کند کنند و یا در آن اختلال ایجاد نمایند.
حال در زیر به برخی از مشکلات اساسی بخش تولید کشور اشاره می شود که مجلس می تواند در آن نقش پررنگی داشته باشد.
قانون حمایت از مصرف کنندگان یا اجرای کامل نمی شود یا ناکار آمد است. لذا مجلس باید کارآمدی آن را بررسی کند. بعضی تولید کنندگان نقش انحصار گرایانه داشته و دارند. مجلس باید برای شکستن انحصار آنها برنامه ریزی کند.
از نظر مجلس عوامل برون زا نظیر تحریم بر ناکارآمدی تولید چقدر موثر است؟ نقش مجلس در مبارزه با این عوامل چیست؟ و آیا نیاز به قوانین مصلحتی خاص نیست! چقدر مجلس در تعیین مکانیزم های مقابله با تحریم ها دخالت و شراکت دارد؟
اطلاعات به صورت شفاف و یا کامل در اختیار جامعه قرار نمیگیرد. مجلس باید استفاده از فناوری اطلاعات را در همه حوزهها اجباری کند.
در بعضی زمینه ها فرصتها ناعادلانه در اختیار گروهی قرار میگیرد، مجلس باید ساز وکار مناسب توزیع عادلانه را فراهم کند.
آیا سیاست های پولی و مالی مصوب مجلس با تولید ملی هماهنگی دارد یا تناقضاتی دارد؟ گمان عمومی بر آن است که تناقضات زیاد است. چه بخشی در مجلس مشغول بررسی این موضوع و رفع احتمالی آنها است.
فضای رقابتی به مفهوم «کاهش قیمت» و «افزایش کیفیت» و «بهکارگیری فناوریهای جدید» محور کار عمده تولیدکنندگان صنعتی بزرگ نیست. مجلس باید الزامات تحقق این فضا را مصوب کند. اکتفای صرف به ایجاد کمیسیونی ویژه درد را درمان نمی کند.
پوشش صندوق حمایت از صادرات فراگیر و جامع نیست. مجلس باید ارزیابی از این صندوق انجام دهد و نتیجه را منتشر نماید.
آیا سیاست های مصوب فعالیت های غیرمولد را به فعالیت های تولیدی و مولد ترجیح نمی دهد و ترویج نمی کند؟ بسیاری معتقدند که فعالیت های غیر مولد سودآورتر و ترجیح داده شده است! به راستی نقش مجلس در رونق تولید ملی چقدر پر رنگ است؟
توسعه تجارت الکترونیکی محور کار و اولویت اصلی نیست. این مسئله نیازمند مقررات و الزامات قانونی است.
بخش های اقتصادی سفارتخانه های ایران در خارج عمدتاً ناکارآمد و راکد هستند. رسیدگی به این امر می تواند جایگزین سفرهای خارجی بیخاصیت و بیثمر گردد.
آیا اصولاً واردات به ظرفیت تولیدی کشور صدمه می زند یا با آن هماهنگ است؟ دخالت و نقش مجلس در مدیریت واردات و کنترل آن چیست؟ و کجا نمود دارد؟
ایجاد ارزش افزوده در چرخه و فرایند تکمیل ایدهها تا محصول کم رنگ است. چون مجلس فرصت پرداختن به آن را ندارد.
آیا ظرفیت تولیدی کشور در حال حاضر خالی است یا خیر؟ بعضی اعتقاد دارند که این ظرفیت بیش از 50 درصد خالی است. در این صورت برنامه مجلس برای فعال کردن این ظرفیت چیست؟
با توجه به همه این نقاط ضعف که در بخش تولید مشاهده می شود بنا به گفته اکثر کارشناسان سال گذشته بیشتر وقت مجلس به بحث های سیاسی و جدل های سیاسی گذشت. سوال از رئیس جمهور و استیضاح وزرا مهمترین این جدل های سیاسی بود.
با این تفاصیل نکته اصلی مجدداً مطرح می شود، جایگاه و نقش مجلس شورای اسلامی در مقوله تولید کم رنگ یا بیرنگ است.اگر چه سال تولید لی به پایان رسیده است اما با توجه به شعار سال جدید که حماسه اقتصادی بخشی از آن است باید مجلس جدیتر و ریزتر و موشکافانه تر وارد این موضوع گردد.
اگر چه مشاهده می ود قاطبه نمایندگان معتقدند برای بالابردن پرچم عزت ایران اسلامی باید نسبت به الگو کردن ایران اقدام گردد و برای این کار باید نسبت به ساختن کشور اقدام نمود و نسبت به رفع تبعیض، فقر، بی عدالتی و بد اخلاقی برنامه ریزی کرد و با وضع قوانین جامع و فراگیر ارزش های انقلاب اسلامی را عمق بخشید و حاکم کرد اما برای این منظور به یک مجلس انقلابی نیاز است.
اگر چه کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای سیاست های کلی اصل 44 طرحی با عنوان "حمایت از تولید ملی" در جهت تقویت توان ملی در بعد اقتصادی را تدوین و تصویب کرده است اما سوال این است که آیا این لالیحه قابلیت اجرایی دارد یا اینکه برای نشان دادن فعالیت مجلس در این بخش آنرا به تصویب رسانده اند.(1)
در پایان اینکه سالی که گذشت سالی بود که در آن تولید وضع مساعدی را پشت سر نگذاشت. بسیاری از بنگاه ها به دلیل دعوای مجلس و دولت و متشنج شدن اوضاع سیاسی کشور زیان های هنگفتی دیدند. واردات کمر بسیاری از تولید کنندگان داخلی را شکست. قوانین دست و پا گیر همچنان وجود داشت و ....
اگر چه مشکلات و کوتاهی ها زیاد است اما امید است با توجه به نامگذاری سال 92 به نام حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی رویکرد جدیدی از سوی مجلس و دولت مشاهده شود و انتظار می رد در این سال کوتاهی های سال گذشته جبران شده و همه و همه گامی بزرگ در راه تولید ملی و حمایت از آن برداریم.
(1)طرح 31 مادهای حمایت از تولید ملی با محوریت مرکز پژوهش ها و مشارکت نمایندگان مجلس و کمیسیونهای صنایع و معادن، ویژه حمایت از تولید ملی و اصل 44، کشاورزی و نمایندگان بخش خصوصی همچون اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی و کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس با هدف حمایت ویژه و کوتاه مدت 3 ساله از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی، تهیه شده است
ارسال نظرات