شیراز؛ شهر شعر و شعور _ بخش اول

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ در منطقه کوهستانی زاگرس، درست در همسایگی رشته کوه های بمو، سبزپوشان، چهل مقام و بابا کوهی، شهری زیبا  با آب و هوایی معتدل و باغ های طرب انگیز نارج که هوای شعر و شاعری را توی سرت بیدار می کند. نامش را شیراز گذاشته اند تا همیشه شهر رازهای مکنون بماند. افسانه های ایرانی ساخت این شهر زیبا را به شیرزاد فرزند طهمورث نسبت می دهند و به این ترتیب بود که این شهر نامش را از نام فرزند طهمورث گرفت. حرف ها و حدیث ها در مورد منشا اسم شیراز زیاد است. این روزها شیراز به دلیل جاذبه های توریستی و گردشگری خود مورد توجه ویژه گردشگران تابستانی است.
 

اگر شیراز مقصد گردشگری تابستانی است، نباید به یک  یا دو روز ماندن در شهر شعر و شعور بسنده کنی؛ دست کم یک هفته زمان نیاز داری تا بتوانی تمام آثار دیدنی این شهر تاریخی را ببینی. سفرت را با زیارت شاه چراغ متبرک می کنی؛ دمی کنار آرامگاه حافظ و سعدی سرمی‌کنی و بعد سر از نارنجستان قوام السلطنه، ارک کریم خان و حمام وکیل در می آوری.
 

بقعه هفت تنان و چهل تنان، مسجد عتیق، عمارت کلاه فرنگی، باغ های عفیف آباد و دلگشا و ارم را که دیدی، خودت را میهمان یک لیوان عرق بهار نارنج و نسترن کن تا خستگی سفر از تن بدر کنی و خودت را برای دیدن دیگر جلوه های دیدنی شیراز آماده. تخت جمشید، نقش رستم و پاسارگاد از دیگر جلوه های تاریخی این شهر باستانی است که تاریخ ایران در دوره باستان و دوران حکومت هخامنشیان را نشان می دهد. 

دمی با سعدی و حافظ شیراز

آرامگاه حافظ و سعدی از جمله جاذبه های زیبای شیراز است. آرامگاه سعدی در شمال شرقی شیراز در انتهای خیابان بوستان قرار دارد. درست مقابل آرامگاه سعدی، شوریده شیرازی شاعر نابینای شیرازی آرمیده است. دور تا دور آرامگاه سعدی با اشعار زیبای این شاعر پارسی گوی قرن 7 هجری تزئین شده است.
 

آرامگاه حافظ، شاعر غزل سرای کشورمان آن قدر زیبا، معنوی و پر رمز و راز است که مبهوت معنویت و آرامش آن می شوی. پسران فال فروش با پرند ه کوچکی در دست تو را به خریدن فال حافظ دعوت می کنند. گردشگران تابستانی با شوق و اشتیاق خود را به آرمگاه حافظ می رسانند و بعد از قرائت فاتحه، تفألی به کتاب شعر حافظ می زنند.
 

نزدیکی های غروب که گذرت به حافظیه افتاد، خود را از خواندن نماز جماعت مغرب و عشا در کنار مزار حافظ محروم نکن. غروب ها نماز جماعت کوچکی در حافظیه برگزار می شود و گردشگران تابستانی با خضوع در مقابل خالق زیبای هستی به نماز می ایستند.
 

نمازت را که خواندی، حافظ که جواب تفأل شاعرانه ات را داد، سری هم به کافی شاپ  باصفای داخل حافظیه بزن. آنجا منظره چشمانت سرسبزی های نمونه شیراز است و گوشت به نوای دلنشین موسیقی های اصیل ایرانی. لحظه ای بنشین و طعم خوش فالوده های شیرازی را امتحان کن تا خنکای یک فالوده اصیل شیرازی خستگی شیرازگردی‌های طولانی را از تنت بدر کند.    

از ارک کریم خانی تا عمارت کلاه فرنگی

قصر سلطنتی کریم خان زند یکی از جاذبه های گردشگری جالب این شهر است. با ورورد به این ارک عظیم گویی که به سال های حکومت کریم خان پرتاب می شوی؛ زمانی که او از بهترین معماران استفاده کرد و با استفاده از معماری نظامی و مسکونی، ارک سلطنتی خودش را بنا کرد.
 
در ابتدای ورورد صحنه ای از جنگ رستم و دیو سفید را می بینی که در بالای در ورودی با کاشی های رنگی خودنمایی می کند. بعد از اینکه از دالان ورودی کاخ می گذری  خودت را در میان محوطه ای وسیع با حوض و درختان زیبایی در میانش می بینی که دور تا دور آن اتاق ها و تالارهای کاخ قرار گرفته اند. حمام مخصوص شاه نیز در گوشه دیگری از این محوطه قرار دارد. اتاق ها و تالارهای کاخ با نقش های گل و گیاه تزئین شده اند.
 

در بخشی از تالار با هنرمندی هنرمندان ایرانی، تصاویر مجسمه ای کریم خان زند و اطرافیانش با همان لباس های دوره زندیه ساخته شده تا ترسیم فضای آن روزها برای بازدیدکننده آسان تر شود. هنرمندان نقاش و منبت کار ایرانی در برخی تالارها به انجام کارهای هنری شان مشغول هستند و بازدیدکنندگان علاقه مند می توانند با خرید این آثار هنرمندان تحفه ای ارزشمند به شهر و دیارشان ببرند. 

عمارت کلاه فرنگی با فاصله نزدیکی از ارک سلطنتی کریم خان ساخته شده که محل پذیرایی از میهمانان خارجی کریم خان زند بوده است؛ این عمارت به صورت هشت ضلعی است که با کاشی کاری های زیبای اسلیمی، نقش های گل و مرغ و صحنه های شکار تزئین شده است. سال هاست عمارت کلاه فرنگی به موزه پارس تبدیل شده که محل نگهداری ظروف سفالی، کتب خطی و آثار نقاشی ارزشمند است.

مسجد، بازار و حمام وکیل
 

درحد فاصل موزه پارس و بازار وکیل مسجدی زیبا با 48 ستون سنگی یکپارچه قرار دارد. وجود یک منبر 14 پله ای که از سنگ مرمر یکپارچه تشکیل شده، یکی از زیبایی های این مسجد تاریخی است. کمی آن طرف تر حمام وکیل قرار دارد، این حمام با 11 هزار مترمربع مساحت، 8660 متر زیربنا، 120 متر طول و 80 متر عرض در سال 1187 ه. ق توسط کریم خان زند در محله درب شاهزاده، خیابان طالقانی فعلی و در حد فاصل حمام وکیل و بازار وکیل ساخته شده است.
 

این حمام بزرگ از پیشرفته ترین اصول معماری زمان خود برخوردار است؛ برای مثال ورودی حمام کوچک بوده و با شیبی ملایم به هشتی ورودی که پایین تر از سطح زمین قرار دارد، می رسد. ورودی به رختکن، زاویه دار ساخته شده و همه این ملاحظات برای این بوده که از ورود سرما به داخل و نیز خروج گرما به خارج از حمام جلوگیری شود. گرم خانه با سنگ فرش پوشیده شده؛ اما جالب توجه اینکه در زیر این سنگ فرش دالان های کم عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان می یافته تا کف حمام زودتر گرم شود. در جنوب گرم خانه، خزینه قرار دارد که دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب دارد. در دو طرف محوطه گرم خانه، دو شاه نشین و در دو طرف خزینه، دو حاکم نشین ساخته شده است. در وسط هر حاکم نشین نیز حوضی از سنگ مرمر دیده می شود. در زیر گنبد، نقوش زیبایی وجود دارد که داستان های آنها از مذهب، سنت، علایق و رویاهای مردم این دیار سرچشمه می گیرد.

بازار شلوغ  و پر جنب و جوش وکیل هنوز هم رونق سال های دوره کریم خان زند را حفظ کرده؛ این بازار، پر رونق تر از گذشته هر روز میزبان مشتریانی است که می خواهند با خرید از این بازار بخشی از آثار سنتی شیراز را با خود به یادگار ببرند. دور تا دور بازار وکیل حجره هایی قرار دارد که محل فروش کاسبان است. طاق های ضربی بازار با حفره هایش از دیگر زیبایی های این بازار قدیمی است.

حرم شاه چراغ 
 

مزار میر سید احمد، پسر امام موسی کاظم علیه السلام یکی دیگر از مکان های مذهبی شیراز است. میر سید احمد که به قصد دیدار برادرش امام رضا علیه السلام در راه سفر به خراسان بود، در شیراز به دست افراد مامون، خلیفه عباسی به شهادت می رسد و نمی تواند به خراسان برسد.

این بنا در دوره اتابکان فارس در سده ششم هجری قمری ساخته شد. حیاط شاهچراغ دارای دو در اصلی ورودی است که در سمت جنوب و شمال حرم از زیر دو سردر بزرگ کاشی کاری شده گذشته و وارد حیاط وسیع حرم می‌‌شود.

حرم شاهچراغ در سمت غرب حیاط و حرم سید میر محمد، برادر شاه چراغ، در سمت شمال شرقی حیاط قرار دارد. دور تا دور حیاط، اتاق هایی دو طبقه ساخته شده که پیشانی و جرزهای جلو آنها کاشی کاری شده است. ستون های آهنی ایوان حرم به وسیله چوب های نفیس پوشش داده شده و در سقف مسطح آن نیز چوب منبت کاری شده به کار رفته است.
 

بارگاه امامزاده شاهچراغ آن قدر آرام‌بخش و معنوی است که گردشگران بهاری ساعات زیادی را در آن بسر می برند و با دعا و مناجات، حفظ ایمان و معنویت را در سفر و حضر آرزو می کنند.