حجت‌الاسلام شجاع در گفت‌وگو با «خبرگزاری دانشجو»:
گروه آزاداندیشی «خبرگزاری دانشجو»؛ یکی از مسائل مطرح در خصوص کرسی های آزاداندیشی، درک شاکله و روح حاکم بر آن است، بدین معنی که کرسی‌های آزاداندیشی چیست و چه تفاوتی بین این برنامه با برنامه‌هایی نظیر تریبون آزاد، مناظره، سخنرانی، پرسش و پاسخ، کارگاه آموزشی وجود دارد؟
با حجت الاسلام غلامعلی شجاع منظر، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت در این‌باره به گفت‌وگو نشستیم و درباره پیش‌زمینه‌ها و پیش‌شرط‌های این مسئله به بحث پرداختیم تا بیشتر از کم و کیف کرسی های آزاداندیشی و موانع و آسیب های آن مطلع شویم.
«خبرگزاری دانشجو» - کرسی آزاداندیشی از نظر شما چه تعریفی دارد؟
شجاع منظر: کرسی آزاد اندیشی یعنی اینکه تریبونی در سطح جامعه فرهیختگان دانشگاهی که محیط فکر، اندیشه و تعقل است، به صورت منظم قرار داده شود تا این افراد بتوانند آزادانه افکارشان را روی مسایل مختلف بیان کنند. قائدتا در این محیط باید یک سری ضوابط و خط قرمزهایی بیان شود تا ضمن اینکه افراد بتوانند نظرشان را به معنای آزاد اندیشی ارایه بدهند به مقدسات اولیه ما چه از نظر دینی و سیاسی اهانت نشود.
«خبرگزاری دانشجو»- چرا مقام معظم رهبری در این زمینه تاکید فراوان دارند؟
شجاع منظر: این تاکید بر گرفته از دین مبین اسلام است. در واقع عبارت لا اکراه فی الدین معنی اش همین مساله است؛ در واقع اصول اعتقادی بدون تفکر آزاد و بدون انتخاب آگاهانه در اسلام پذیرفته نیست، یعنی اگر کسی توحید، نبوت، امامت، معاد، عدل و صفات الهی را از روی تقلید و تعبد بپذیرد، پذیرش او باطل است. در مسایل اجتماعی هم همین اعتقاد وجود دارد یعنی انسان باید ابتدا خودش بفهمد و بعد انتخاب کند.
«خبرگزاری دانشجو»- اصولا موضوعاتی که برای کرسی های آزاد اندیشی انتخاب می شود باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟
شجاع منظر: این مسایل می تواند خیلی گسترده و شامل تمامی مسایل دینی، اعتقادی، اقتصادی و اجتماعی باشد مثلا در خصوص حوزه مذهب می توان مسایلی مانند امامت، عدل الهی و وهابیت و در بعد سیاسی هم می توان نسبت به مسایل قانون اساسی به صورت سوال و جواب و صحبت، نقطه نظرهای موافق و مخالف را مطرح کرد. در سایر حوزه ها هم می توان بسیاری از مسایل از مباحث اقتصادی گرفته تا روابط بین المللی، مسایل داخلی و .... را بیان کرد.
«خبرگزاری دانشجو»- برگزاری کرسی های آزاد اندیشی شیوه خاصی دارد؟ آن شیوه ها کدامند؟
شجاع منظر: برگزاری این کرسی ها در هر دانشگاهی متفاوت است. مسئولان فرهنگی و دانشگاهی باید بنشینند و نحوه اجرایی چگونه برگزاری این کرسی ها را برنامه ریزی کنند تا متناسب با هر دانشگاهی چنین کرسی هایی برپا شود. ممکن است یک دانشگاهی نظامی، دانشگاه دیگر هنری باشد. در یک دانشگاهی جو مذهبی حاکم و در دانشگاه دیگر اقلیت های غیر دینی فعال باشند بنابراین باید بر اساس نوع دانشگاه این کرسی های آزاد اندیشی به گونه ای پایه ریزی شود که دانشگاه به محلی برای تشنج، درگیری و صلب آسایش فکری تبدیل نشود.
«خبرگزاری دانشجو»- هم اکنون روند شکل گیری و برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه ها را چطور ارزیابی می کنید؟
شجاع منظر: متاسفانه هنوز کاری به عنوان کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه های ما اجرایی و عملیاتی نشده است. این کار تنها منحصر به یک دانشگاه نیست. من دانشگاهی نشان ندارم که این مساله به معنای واقعی در آن اجرایی شده باشد.
«خبرگزاری دانشجو»- چرا در حال حاضر چنین کاری در دانشگاه ها رخ نداده است؟ چه موانع اساسی به سر شکل گیری و تاثیر گذاری این کرسی های آزاد اندیشی وجود دارد؟
شجاع منظر: شاید یکی از دلایل اصلی اجرایی نشدن آن بی حالی خود دانشجویان یا جدی نگرفتن این مساله از سوی مسئولان کشور باشد. متاسفانه مسئولان چندان تمایلی به انجام این قضیه ندارند. این افراد خود به دو دسته تقسیم شده اند. یک گروه ادعا می کنند دانشگاه جایگاه علم است و هرچه به سوی این سری مسایل برویم از وادی علم و هدف اصلی دانشگاه دور می شویم. گروه دوم هم شامل افرادی می شود که دارای یک سری افکار و اندیشه های خاصی هستند. آنها به خوبی می دانند که اگر زبان دانشجو باز شود و علیه افکار آنها حرف بزند، به مذاقشان خوش نخواهد آمد.
«خبرگزاری دانشجو»- چی کار کنیم تا کرسی های آزاد اندیشی به تولید علم منجر شود؟ عوامل تاثیرگذار در این مساله چه چیزهایی هستند؟
شجاع منظر: در این زمینه باید اصل کرسی آزاد اندیشی تشکیل شود. به نظر من از رئیس دانشگاه گرفته تا مسئول نهاد رهبری، فرهنگی و گروه معارف و بسیج دانشگاهی و همچنین نماینده تشکل ها و افرادی که در سطح دانشگاه از نظر فکری و نفوذی، در دانشجو و کارمندان تاثیر دارند باید بنشینند و ضوابطی برای مساله کرسی آزاد اندیشی تعریف کنند و به صورت آزمایشگاهی این کار را شروع کنند. پس از شروع کار هم، هرچند وقت یکبار مسایل و نقایص این کرسی را آسیب شناسی کنند و دریابند در جلسات برگزار شده چه اتفاقاتی روی داده است که باید اتفاق نمی افتاد. راه جلوگیری از این اتفاق ها چیست؟ بعد از اینکه اصل این قضیه عملی شد باید یک بار هم با حضور افراد مختلف موضوع چرایی موانع بر سر راه رشد عملی کشور مطرح و نقطه نظرهای راه های مقابله با این مساله هم بیان شود. به طبع این افراد هنگامی که نقطه نظرات شان را بیان می کنند موافقان و مخالفانی هم خواهند داشت.
«خبرگزاری دانشجو»- در این بین نقش و وظیفه استادان و دانشجویان در رونق و تاثیر پذیری کرسی های آزاد اندیشی چیست؟
شجاع منظر: متاسفانه در حال حاضر برای برپایی این کرسی‌ها از نظر آزاداندیشی تفکیکی بین استاد و دانشجو نشده است و در موضوع های مختلف از استادها و دانشجویان دعوت عمومی به عمل می آید. انجام چنین کاری کاملا نادرست است. شاید اگر در آینده استقبال خیلی زیادی از این کرسی‌ها شود تفکیکی بین دعوت استاد و دانشجو به عمل آید، اما اگر این روند همچنان ادامه یابد و مجموع حضور افراد به 20 تا 30 نفر برسد، برپایی این کرسی‌ها بیشتر از یک جلسه نخواهد شد. همچنین از آنجایی که کرسی های آزاد اندیشی جای ارایه نقطه نظرات افراد است بنابراین می توان گفت مهمترین نقش دانشجویان این است که باید به سطح علمی و نوع اجرای برنامه ها انتقاد و موانع رسیدن به راه علم را بازگو و پس از آن موضوع مطرح شده را پیگیری کنند و پس از آن پاسخ سوال‌ها و انتقادهای مطرح شده را از مسئولان مطالبه کنند.
«خبرگزاری دانشجو»- برای اینکه چنین کرسی هایی در کشور بهتر برپا شود چه الزاماتی نیاز است؟
شجاع منظر: اولین راهش این است که روی این قضیه یک مقدار تبلیغ انجام شود. پس از آن با نشست های مختلف معلوم شود که این کار چقدر با موفقیت همراه بوده و چه میزان از این طرح استقبال شده است.
ارسال نظرات