اختصاصی/ آخرین وضعیت طرح‌های کلان ملی؛
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ براساس برنامه پنجم توسعه کشور دولت موظف است به گونه‌ای برنامه ریزی کند که در افق برنامه ضمن افزایش اعتبارات پژوهشی، جایگاه دوم کشور در منطقه از لحاظ شاخص‌های علمی و فناورانه تثبیت شود.
شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) در راستا توسعه فناوری‌های نوین و پیشرفته اقدام به تعریف و تصویب 47 طرح کلان ملی کرده است که برای این منظور با ارسال نامه‌ای به دستگاه‌های اجرایی از آنها خواسته شد تا 5 طرح اولویت‌دار پژوهشی آتی خود را به دبیرخانه شورا ارسال کنند.
پس از جمع آوری نظرات، 38 طرح کلان ملی از میان طرح‌های ارسالی انتخاب و به تصویب این شورا رسید. این طرح‌های بر اساس میزان ارزش افزوده، مبتنی بر توسعه علوم و لبه دانش، هم راستا با اولویت‌های ملی و توسعه و هم افزایی میان اهداف آموزش و تحقیقات انتخاب شده‌اند.
در سال 1390 حدود 47 طرح طرح ملی به تصویب کمیسیون‌های شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری رسید که از این تعداد 10 پروژه به صورت طرح‌های طبقه بندی شده قرار دارد و همزمان به دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های محوری واگذار شد.
طرح‌های کلان ملی مصوب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری
| عنوان طرح | دستگاه مجری | دانشگاه محوری | مدت اجرا | دانشگاه همکار |
| توسعه فناوری کلیدی هواپیمای 100 تا 150 نفره | سازمان صنایع هوایی | دانشگاه امیرکبیر | 5 سال | صنعتی اصفهان |
| طراحی کفی ملی برای خودرو سواری کلاس B | شرکت مهندسی وتوسعه تجهیزات ترابری پایوران پارسیان | علم و صنعت | 3 سال | امیرکبیر خواجهنصیر تهران |
| شبکه ملی اطلاعات | وزارت ارتباطات | امیرکبیر | 3 سال | صنعتی شریف سازمان پژوهش‌ها پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات |
| طرح میکرو آلگ وتولید بیودیزل | بخش خصوصی وزارت جهاد کشاورزی وزارت بهداشت | سازمان پژوهش‌ها | 18 ماه | بوعلی سیناهمدان پارک فناوری بوشهر |
| تولید بیوهیدروژن از جلبک میکروسکوپی به روش مهندسی مولکولی | سازمان انرژی‌های نو | جهاد دانشگاهی مازندران | 4 سال | پژوهشگاهپلیمر دانشگاه زنجان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری شرکت آراز |
| تهیه و رشد سیلیکون برای مصارف فناوری سلول‌های خورشیدی | سازمان گسترش و نوسازی ایران | پژوهشگاه مواد وانرژی | 3 سال | صنعتی شریف تهران تربیت مدرس دانشگاه سمنان |
| پروتز عصبی-حرکتی زیر جلدی برای بازیابی رکت در افراد دچار ضایعات نخاعی | وزارت بهداشت | دانشگاه علم و صنعت | 3 سال | مرکز فناوری عصبی دانشگاه علم و صنعت |
| ساخت بیو لامپ | شهرداری | جهاد دانشگاهی واحدمازندران | 4 سال | اکولوژی دریا شرکت آراز دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری |
| ساخت سیکلوترون کوچک | - | دانشگاه امیرکبیر | - | شهیدبهشتی |
| توسعه دانش فنی طراحی توربین گازی 25 مگاوات با قابلیت افزایش تا 30 مگاوات | وزارت نیرو | صنعتی شریف | 6 سال | صنعتی شریف |
| توسعه دانش فنی فرآیند تبدیل هیدروژنی نفت خام و باقیمانده سنگین | وزارتنفت | پژوهشگاه شیمی | 5 سال | دانشگاه تهران رازی کرمانشاه امیرکبیر |
| مدریت یکپارچه میدانگازی نفت پارس جنوبی با تکیه بر انتقال و توسعه فناوری در حوزه بالا دستی، میان دستی و پایین دستی | وزارت نفت | امیرکبیر | 4 سال | تهران صنعتی شریف |
| ساخت دو نمونه توربین‌های مگاواتی بادی | وزارت نیرو قرارگاه خاتم الانبیا | دانشگاه فردوسی مشهد | 3 سال | صنعتی شریف |
| ذخیره سازی زیرزمینی نفت و گاز | شرکت ملی گاز | دانشگاه تهران | 3 سال | امیرکبیر |
| ساخت راکتور هسته‌ای ملی با قدرت کم | - | شهیدبهشتی | - | تهران |
| شبکه هوشمندبرق ایران و پیاده سازی طرح نمونه | وزارت نیرو | دانشگاه شهیدعباسپور | 5 سال | امیرکبیر فردوسی مشهد |
| ساخت توربین گازی 200 کیلوواتی با سیستم تولید همزمان برق و حرارت | شرکت ملی گاز ایران | دانشگاه کاشان | 3 سال | دانشگاه شهیدعباسپور صنعتی شریف |
| تولید واکسن‌های انسانی | وزارت بهداشت | انیستیتو پاستور | 3 سال | دانشگاهشاهد شرکت‌های دانش بنیان |
| تولید واکسن‌های دام، طیورو آبزیان | سازمان دامپزشکی | سرم سازی رازی | 3 سال | دانشگاه تهران مازندران ارومیه |
| ایجاد سامانه حمل ونقل هوشمند سریع السیر ریلی | سازمان حمل ونقل وزارت کشور | دانشگاه علم و صنعت | 5 سال | مرکز تحقیقات راه آهن |
| تدوین معیارهایبرنامه ریزی و طراحی شهری اسلامی- ایرانی | وزارت کشور وزارت مسکن، راه و شهرسازی | تربیت مدرس | 2 سال | علم و صنعت شهید بهشتی |
| راه اندازی مرکز دفاع سایبری و سایبری و سامانه‌های فضایی سایبری | - | دانشگاه مالک اشتر | - | امیرکبیر صنعتی شریف تهران علم و صنعت |
| توسعه فناوری‌های حوزه‌های زیر سطحی | - | صنعتی اصفهان | - | هرمزگان مالک اشتر صنعتی بابل |
| توسعه فناوری‌های مورد نیاز برای تجهیز و به روز رسانی شبکه رادارهای پدافند هوایی کشور | - | دانشگاه شیراز | - | صنعتی شریف صنعتی شیراز |
| تولید سامانه‌های نرم افزاری پایه امنیتی | - | صنعتی مالک اشتر | - | امامحسین امیرکبیر صنعتی شریف |
| طرح جامع سیاست خارجی برای دستیابی به اهداف دفاع امنیتی سند چشم انداز | - | تربیت مدرس | - | علامه طباطبایی تهران |
| طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعی | - | پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دانشگاه امام صادق | |
| بازیافت پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی | وزارت نیرو | دانشگاه تهران | 2 سال | صنعتی اصفهان منابع طبیعی ساری دانشگاه اصفهان |
| بررسی اقلیم و مدیریت و مدیریت خشکی و خشکسالی | وزارت نیرو | شهید بهشتی | 2 سال | تهران شهیدچمران اهواز سمنان منابع طبیعی ساری |
| مدیریت ذخایر ژنتیک گیاهی، دامی وآبزیان | وزارت جهاد کشاورزی | تربیت مدرس | 3 سال | موسسه تحقیقات اصلاحو تهیه بذر و نهال |
| مدیریت جامع حوزه‌های آبخیزداری | وزارت جهادکشاورزی | دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | 4 سال | منابع طبیعی ساری دانشگاه گیلان شیراز پژوهشکده حفاظت خاک |
| استفاده از آب دریا و آب‌های شور برای کشاورزی، شرب و صنعت | وزارت جهادکشاورزی | دانشگاه منابع طبیعی ساری | 5 سال | دانشگاه یزد منابع طبیعی ساری |
| طراحی زنجیره تقویت‌گر لیزر با پالس فوق کوتاه و انرژی بالا | - | دانشگاه شهیدبهشتی | - | مالکاشتر |
| طراحی لیزر الکترون آزاد | - | دانشگاه شهیدبهشتی | - | مرکز بین المللی علوم محیطی کرمان دانشگاه علوم پایه زنجان |
| تحول علوم انسانی | - | علامه طباطبایی | - | فردوسی مشهد موسسه حکمت و فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی |
| تحول علوم انسانی | - | پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | - | پژوهشگاه حوزه و دانشگاه |
| سفینه حامل موجودزنده | سازمان فضایی | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | - |
با توجه به گذشت سه سال از اجرای طرح های کلان ملی تنها 7 طرح توربین‌های مگاواتی بادی، شبکه هوشمند برق، پروتز عصبی، طرح میکروآلگ وتولید بیودیزل، توسعه فناوری کلیدی هواپیمای 100 تا 150 نفره، طرح جامع زبان فارسی و تقویت‌گر لیزر پالسی از بین 37 طرح، پیشرفت بالای 10 درصد داشته‌اند.
همچنین در این میان 20 طرح پیشرفت کمتر از 10 درصد و 10 طرح نیز تاکنون شروع به کار نکرده‌اند که به گفته اکثر مجریان این طرح‌ها عدم همکاری مناسب دولت و کمبود بودجه مالی اصلی‌ترین دلایل اجرایی نشدن این طرح‌ها است.
وحید احمدی، قائم مقام دبیرکل شورای عالی عتف در گفتگویی با خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو» اعلام کرد: کارگروه‌های ارزیابی طرح های کلان ملی از هفته گذشته به صورت رسمی فعالیت خود را برای ارزیابی 47 طرح کلان ملی آغاز کرده‌اند و تا هفته آینده باید نتیجه ارزیابی خود را اعلام خواهند کرد.
میزان پیشرفت طرح‌های کلان ملی مصوب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری
| عنوان طرح | درصد پیشرفت | اعتبار (میلیارد ریال) |
| توسعه فناوری کلیدی هواپیمای 100 تا 150 نفره | 20 | 1000 |
| طراحی کفی ملی برای خودرو سواری کلاس B | 1.5 | 500 |
| شبکه ملی اطلاعات | 6.5 | 1000 |
| طرح میکروآلگ و تولید بیودیزل | 13.5 | 150 |
| تولید بیوهیدروژن از جلبک میکروسکوپی به روش مهندسی مولکولی | 7 | 15 |
| تهیه و رشد سیلیکون برای مصارف فناوری سلول‌های خورشیدی | 5.6 | 120 |
| پروتز عصبی-حرکتی زیر جلدی برای بازیابی رکت در افراد دچار ضایعات نخاعی | 20.7 | 50 |
| ساخت بیولامپ | 9 | 120 |
| ساخت سیکلوترون کوچک | ||
| توسعه دانش فنی طراحی توربین گازی 25 مگاوات با قابلیت افزایش تا 30 مگاوات | - | 900 |
| توسعه دانش فنی فرآیند تبدیل هیدروژنی نفت خام و باقیمانده سنگین | 2 | 560 |
| مدریت یکپارچه میدان گازی نفت پارس جنوبی با تکیه بر انتقال و توسعه فناوری در حوزه بالا دستی، میان دستی و پایین دستی | ||
| ساخت دو نمونه توربین‌های مگاواتی بادی | ||
| ذخیره سازی زیر زمینی نفت و گاز | 9 | 150 |
| ساخت راکتور هسته‌ای ملی با قدرت کم | - | - |
| شبکه هوشمندبرق ایران و پیاده سازی طرح نمونه | 14 | 400 |
| ساخت توربین گازی 200 کیلوواتی با سیستم تولید همزمان برق و حرارت | 8 | 300 |
| تولید واکسن‌های انسانی | 5 | 1000 |
| تولید واکسن‌های دام، طیور و آبزیان | 5 | 1200 |
| ایجاد سامانه حمل و نقل هوشمند سریع السیر ریلی | 7 | 1400 |
| تدوین معیارهای برنامه ریزی و طراحی شهری اسلامی- ایرانی | 5 | 10 |
| راه اندازی مرکز دفاع سایبری و سایبری و سامانه‌های فضایی سایبری | مشخص نیست | مشخص نیست |
| توسعه فناوری‌های حوزه‌های زیر سطحی | ||
| توسعه فناوری‌های مورد نیاز برای تجهیز و به روز رسانی شبکه رادارهای پدافند هوایی کشور | مشخص نیست | مشخص نیست |
| تولید سامانه‌های نرم افزاری پایه امنیتی | مشخص نیست | مشخص نیست |
| طرح جامع سیاست خارجی برای دستیابی به اهداف دفاع امنیتی سند چشم انداز | مشخص نیست | مشخص نیست |
| طرح جامع مطالعات امنیت اجتماعی | مشخص نیست | مشخص نیست |
| بازیافت پساب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی | 4.25 | 200 |
| بررسی اقلیم و مدیریت و مدیریت خشکی و خشکسالی | 1.8 | 2000 |
| مدیریت ذخایر ژنتیک گیاهی، دامی وآبزیان | ||
| مدیریت جامع حوزه‌های آبخیزداری | 4.5 | 1000 |
| استفاده از آب دریا و آب‌های شور برای کشاورزی، شرب و صنعت | 4.5 | 1000 |
| طراحی زنجیره تقویت‌گر لیزر با پالس فوق کوتاه و انرژی بالا | 25 | 49 |
| طراحی لیزر الکترون آزاد | 6 | 124 |
| تحول علوم انسانی | ||
| تحول علوم انسانی | ||
| سفینه حامل موجود زنده | 1.25 | 400 |
به گفته معاون پژوهشی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری پس از اعلام تنایج کارگروه‌های ارزیابی طرح‌های کلان ملی ممکن است برخی از طرح‌ها حذف، اصلاح و یا ادغام شوند.
ارسال نظرات