شمشیر دولبه سایت‌های همسریابی/ چرا دیگر شیوه‌های سنتی ازدواج جوابگوی نیاز جوانان نیست؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، گسترش شهرنشینی و فراگیر شدن فناوری‌های ارتباطاتی و همچنین تغییر فرهنگ و فاصله گرفتن از سنت، موجب شده تا پدیده‌های نوظهوری پا به عرصه بگذارند که چندان کم آسیب و بی‌آزار نیستند.

یکی از این پدیده‌ها که روز به روز فراگیر‌تر می‌شود، سایت‌های همسریابی است. سایت‌هایی که به قصد آشنا کردن دو طرف با یکدیگر ایجاد می‌شود و می‌تواند مانند یک شمشیر دو لبه، هم فواید و هم آسیب‌هایی به همراه داشته باشد.

تولد سایت‌های همسریابی

شاید کسی به درستی نداند اولین سایت همسریابی از چه زمانی فعالیتش را آغاز کرد اما کنکاشی کوچک نشان می‌دهد که این پدیده، ره آورد غرب است. سایت‌های دوست یابی که در اکثر کشورهای جهان رواج دارد، این جرقه را در ذهن داخلی‌ها هم انداخته که می‌توانند از این فضا استفاده کنند و به مقاصد خودشان برسند.

در سال‌های اخیر سایت‌های همسریابی مانند قارچ زیاد شدند و بنا بر یک آمار ۱۰۰ و طبق آماری دیگر ۳۰۰ سایت همسریابی در ایران فعال هستند. بعضی از این سایت‌ها به دلیل فعالیت‌های غیرقانونی و انتشار عکس‌ها و مطالب منافی عفت فیل‌تر می‌شوند و خیلی‌هایشان هم به فعالیت ادامه می‌دهند و تا به حال کسی از متولیان امر جوانان نتوانسته برای ساماندهی آن‌ها کار خاصی انجام دهد.

سایت همسریابی چیست و چگونه کار می‌کند؟

اگر به یکی از سایت‌های همسریابی سر زده باشید، سازوکار آن دستتان خواهد آمد. اکثر سایت‌هایی که در حال حاضر در دسترس هستند و فیل‌تر نشده‌اند،‌‌ همان ابتدای ورود شما به سایت، به‌تان تذکر می‌دهند که اگر به دنبال پیدا کردن دوست و یا همسر موقت هستید، اشتباه آمده‌اید!

این بند حتی در قوانین عضویت در سایت هم به چشم می‌خورد. برای ورود به سایت باید عضو شوید و اطلاعات و مشخصاتتان را وارد کنید. جنس، سن، میزان تحصیلات و بعضا نکاتی در مورد علاقه‌مندی‌ها و مشخصات ظاهری و شهر محل سکونت و شرح مختصری از آنچه از همسر آینده انتظار دارید و به دنبال چه موردی می‌گردید، تمام آن چیزیست که هنگام عضویت از شما پرسیده شده و به این ترتیب، یک پروفایل کامل برای گذاشته شدن پشت وی‌ترین مغازهٔ همسریابی آماده می‌شود.

در قوانین اکثر سایت‌های همسریابی آمده است:

این سامانه فقط در راستای ازدواج دائم فعالیت می‌کند.

ثبت نام افراد زیر ۱۸ سال و افراد متاهل ممنوع می‌باشد.

روابطی مانند ازدواج موقت و دوستی ممنوع می‌باشد. و موجب مسدودسازی پروفایل خواهد شد.

در بعضی سایت‌های همسریابی، خود ادمین زحمت جور کردن مورد مناسب از بین ثبت نام کننده‌ها را می‌کشد و در بسیاری موارد، این خود فرد عضو شده است که می‌رود و در بین صد‌ها نفری که آنجا ثبت نام کرده‌اند مورد مناسب خود را پیدا می‌کند و به مسئول سایت خبر می‌دهد و مشخصات و راه ارتباطی را از وی می‌پرسد.

حالا اینکه این مدیران سایت از کجا متوجه می‌شوند که این مشخصات ثبت شده صحیح است و به چه پشتوانه‌ای مثلا یک دختر جوان را به پسری که خودش را موجه نشان داده معرفی می‌کنند از آن سوال هاییست که بی‌جواب می‌ماند. و البته پرونده‌های بسیار زیادی در نیروی انتظامی از کلاهبرداری‌های این چنینی و سوءاستفاده‌های وحشتناک وجود دارد که همگی از همین سایت‌های همسریابی شروع شده‌اند...

چیزی که این سایت‌ها با اضافه کردن بند زیر، از زیر مسئولیت آن شانه خالی می‌کند:

ما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا محیط امنی را برای شما فراهم کنیم، اما تحقیق و بررسی اصلی در مورد صحت اطلاعات کاربران بر عهده خود شماست. ما هیچگونه مسئولیتی را در مقابل اطلاعات غلط، سوء استفاده و یا فریب احتمالی را نمی‌پذیریم. این سامانه هیچگونه تعهدی در قبال افراد ندارد و تمامی عواقب به عهدهٔ خود افراد می‌باشد!!

رویکرد وزارت ورزش و جوانان نسبت به سایت‌های همسریابی

از دو سه سال قبل که هیاهوی سایت‌های همسریابی بالاگرفت، مسئولین دولتی به این فکر افتادند که برای این سایت‌ها قوانینی وضع کنند یا آن‌ها را ساماندهی نمایند. البته رویکرد وزارت ورزش و جوانان در آن زمان این بود که سایت همسریابی کارایی لازم را ندارد و اگر کسی می‌خواهد در این زمینه فعالیت کند، می‌تواند مرکز تخصصی ازدواج و خوانواده تاسیس کند و از آن وزارتخانه مجوزش را بگیرد.

اتفاقی که می‌شود گفت در سال ۸۷ توسط سازمان ملی جوانان انجام شد و دولت این سازمان را موظف کرد که مرکز امین همسریابی در تهران و کلانشهر‌ها تاسیس کند.

در دولت جدید نیز مسئول بخش جوانان وزارت ورزش و جوانان در این زمینه دغدغه زیادی دارد. او می‌گوید: متاسفانه بیش از ۳۰۰ سایت اینترنتی که قریب به اتفاق آن‌ها غیر اخلاقی و تمامی آن‌ها غیرقانونی هستند، در فضای مجازی فعالیت می‌کنند که گاهی منجر به بروز مشکلاتی در فضای واقعی می‌شود. شاید برخی از آن‌ها نیت‌های خداپسندانه داشته باشند اما حداقل آسیب آن‌ها غیر علمی بودنشان است و نهایتا فعالیت‌های بسیاری از این سایت‌ها خلاف و غیر اخلاقی انجام می‌شود.

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش معتقد است که رجوع جوانان به این سایت‌ها و مراکز مشاوره نشان دهنده تقاضای بالای مردم است و این نشان می‌دهد که سیستم سنتی به دلیل گسترش شهرنشینی دیگر جوابگوی جوانان نیست.

از طرفی این مقام مسئول که جلساتی را با مدیران برخی از معروف‌ترین سایت‌های همسریابی داشته می‌گوید که هیچ کدام از آن‌ها نتوانستند مسئولین را در مورد فعالیتشان قانع کنند.

همین امر نشان می‌دهد که وجود چنین مراکزی که تحت نظر باشند و فعالیتشان کنترل شود، در شرایط فعلی لازم است اما چیزی که در حال حاضر وجود دارد، مطلوب و مفید فایده نیست.

از بین رفتن فرهنگ واسطه‌گری ازدواج

گلزاری، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان از فعالیت‌هایی که در زمینه ساماندهی این سایت‌ها انجام شده می‌گوید: در این زمینه رصد و بررسی بسیاری داشته‌ایم و کارهای خوبی انجام شده است. سازمان تبلیغات اسلامی و موسسه تبیان نیز برای احیای سنت حسنه راوی یا‌‌ همان واسطه‌گری فعالیت خوبی را در این حوزه انجام داده و سیستم نرم افزاری پیشرفته‌ای را طراحی کرده است. اما در این طرح کمبودهایی برای شناخت طرفین وجود داشت که با همکاری وزارت ورزش و جوانان و طی تفاهم نامه‌ای که بین دو نهاد منعقد شد، در راستای همسان گزینی و تکمیل طرح اقدام کرده‌ایم.

همین فعالیت‌ها نشان می‌دهد که در زمینه واسطه‌گری ازدواج، مشکلاتی بر سر راه جوان هاست. از عواملی که موجب شده تا جوان‌ها برای پیدا کردن مورد سراغ این گونه فضا‌ها بروند، فراموش شدن فرهنگ واسطه‌گری ازدواج در بین خانواده هاست.

قدیم‌تر‌ها دوست، فامیل و آشنا خود را موظف می‌دانستند تا خانواده‌های دختر و پسر در سن ازدواج را به هم معرفی کنند و برای این معرفی سر و دست می‌شکاندند اما امروز، حتی خانوادهٔ خود پسر تمایلی به پیدا کردن مورد مناسب برای فرزندش نشان نمی‌دهد و او را در این زمینه یاری نمی‌کند و طبیعتا وقتی یک جای به این بزرگی خالی شود، مواردی از قبیل سایت‌های همسریابی و واسطه‌های مجازی و بعضا مشکل دار، جای خودش را پیدا می‌کند.

در آخر باید گفت اگر چه این شیوه همسریابی، به دلیل گسترش شهرنشینی و فاصله گرفتن جامعه از فضای سنتی می‌تواند کارایی‌هایی داشته باشد اما به دلیل عدم آموزش به جوان‌ها در مورد استفاده از این سایت‌ها و نظارت ضعیف بر محتوای آن‌ها می‌تواند آسیب‌هایی چون ناپایداری ارتباط، عدم شناخت صحیح و اصولی پیش از دلبسته شدن، مورد سوءاستفاده قرار گرفتن و مشکلاتی که حذف خانواده‌ها در این آشنایی ایجاد می‌کند را به دنبال داشته باشد.