به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو» دکتر یوسف بیگ بابا‌پور، درباره آسیبشناسی نشر طب سنتی در کشور اظهار کرد: پیش از آسیبشناسی حوزه نشر طب سنتی باید بین منابع معاصر یعنی کتاب‌هایی که در نیم قرن گذشته تألیف شده و منابع کهن این حوزه تفکیک قایل شویم. متون کهن این حوزه شامل منابع قرن سوم هجری تا آغاز به کار «دارالفنون» است. منابع این دوره متون کهن پزشکی و منابع تاریخی هستند.
وی افزود: تفکیک این دو از یکدیگر چندان آسان نیست، چراکه متخصص طب سنتی برای تجویز دارو به‌طور حتم باید نسبت به محتوای «قانون» ابن‌سینا، «الحاوی» رازی و «قرابادین» در حوزه داروسازی آشنا باشد. کتابهای نیم‌قرن اخیر در این حوزه ریشه در متون کهن دارند.
ایجاد بازار سودجویی برای برخی افراد
این عضو گروه مؤلفان دائره‌المعارف تاریخ پزشکی اسلام و ایران ادامه داد: برخی از منابع در دوران معاصر به انعکاس تجربیات بالینی پزشکان در قالب کتاب مربوط می‌شود، تجربیاتی که در منابع کهن وجود نداشته یا مشابه آن‌ها دیده شده است.
نویسنده کتاب «درآمدی بر علم تشريح و تصويرنگاری پزشكی در نسخه‌های خطی دوره اسلامی» درباره تمایل بسیاری از ناشران به کتابهای حوزه طب سنتی گفت: متأسفانه در چند سال اخیر به دلیل تقویت اعتقاد به آسیب داروهای شیمیایی در مقایسه با انواع داروهای حیوانی، گیاهی و کانی، شاهد توجه عامه مردم به درمان با شیوه طب سنتی و کتابهای این حوزه هستیم.
بیگ بابا‌پور یادآور شد: جریان شکل گرفته، موجب ایجاد بازار سودجویی برای برخی افراد شده است. همین افراد برای توجیه عملکرد خود به تألیف کتاب اقدام می‌کنند تا مدرکی عینی داشته باشند و اعلام کنند دانسته‌هایم را در قالب کتاب منتشر کرده و آزموده‌ام.
تشکیل کارگروه تخصصی برای صدور مجوز کتابهای طب سنتی
وی درباره بحث ممیزی آثار حوزه طب سنتی افزود: بررسی صحت اعتبار منابع حوزه طب سنتی از وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. شاید این وزارتخانه در این حوزه ورود داشته اما با وضعیت فعلی که هر روز شاهد تولید و عرضه کتاب در این حوزه هستیم، به‌نظر نمی‌رسد دخالت چندانی در بررسی کیفی این منابع صورت گرفته باشد.
نویسنده کتاب «میراث مکتوب علوم و فنون در تمدن اسلامی» گفت: پیشنهاد می‌کنم صدور مجوز برای کتابهای حوزه طب سنتی به دریافت مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشروط شود. صدور مجوز نیز با تشکیل کارگروه تخصصی طب سنتی در این وزارتخانه ممکن است. تشکیل این کارگروه تخصصی موجب کنترل روند نزدیک به اوج تولید کتابهای طب سنتی خواهد شد.
بیگ بابا‌پور درباره تولید کتاب استاندارد در حوزه طب سنتی اظهار کرد: بسیاری از پزشکان ما اعتقادی به متون کهن ندارند. این عده تصور می‌کنند دارو‌هایی که 400 سال پیش توسط اطباء تجویز شده است، برای درمان‌های امروز کاربرد ندارد و به‌عبارتی دیگر این دسته از دارو‌ها را برای سلامتی انسان خطرناک می‌دانند.
استفاده از دانش پیشینیان و دستاوردهای جدید در تالیف کتاب
مصحح «نورالعیون» کتاب شایسته‌تقدیر در سی‌یکمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: به‌نظر می‌رسد این دارو‌ها با کنترل میزان مصرف برای این زمانه نیز قابل استفاده باشد. آیا این دارو‌ها را در آزمایشگاه‌ها تخصصی بررسی کرده‌ایم تا قابلیت استفاده آن‌ها را برای این دوره بشناسیم؟ این دسته آزمایش‌ها در سطح گسترده‌ای صورت نگرفته است.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه با اشاره به برخی از بهترین منابع حوزه طب سنتی گفت: «قرابادین» به‌عنوان نشانی از تمدن یک‌هزار ساله اسلامی که در قرن 13 هجری تدوین شده، با معرفی 17 هزار داروی گیاهی، از جمله بهترین منابع در حوزه طب سنتی است. شناخت، ساخت و نحوه درمان در این منبع شرح داده شده است.
سرپرست علمی دانشنامه تاریخ پزشکی ایران و اسلام، با تأکید بر توجه به دستاوردهای جدید در حوزه طب سنتی تصریح کرد: برای تألیف کتاب در این حوزه می‌توان از دانش پیشینیان یعنی منابع کهن و دستاوردهای جدید استفاده کرد، دستاورد‌هایی که در آزمایش‌ها قابلیت آزمون داشته باشد.
نوجوانان ما با پیشینه خود بیگانه‌اند/ مخاطب‌شناسی در حوزه نشر طب سنتی
مترجم کتاب «ابوالقاسم زهراوی (مؤسس علم جراحی در دوره اسلامی)» درباره نقش کتابهای آموزشی در ترویج مبانی طب سنتی افزود: یکی از مشکلات آموزشی ما، ناآشنایی نوجوانان با پیشینه علمی خود است. بیشتر نوجوانان ما ابوریحان، رازی و حتی ابن‌سینا را تنها در حد نام می‌شناسند. آموزش و پروش در ابتدا باید دانش‌آموزان را نسبت به پرسش تو کی هستی؟ و پیشینه و تمدن علمی ایران حساس کند.
بیگ بابا‌پور گفت: نوجوانان ما با پدر و مادر فوتبالیست‌های خارجی بیشتر از ابن‌سینا، رازی و جرجانی آشنایی دارند، به همین دلیل است که با گذشته خود قطع ارتباط کرده‌ایم که البته به جریانی عادی تبدیل شده است. سیاستگذاران درسی در دانشگاه‌های اروپا اخذ دو واحد درسی با موضوع تاریخ علم را در برنامه خود پیش‌بینی کرده‌اند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد ایجاد دو واحد درسی برای دانشجویان ایرانی با وجود پیشینه علمی غنی، ضروری است.
وی ادامه داد: در سطح آموزش ابتدایی، توجه به موضوع تاریخ بسیار کمرنگ است. مانند گروه‌بندی کتابهای قصه برای کودکان، می‌توان به چاپ کتاب‌هایی با موضوع آموزش طب سنتی اقدام کرد.
مروری بر پرونده
نویسنده و متخصص طب سنتی، با اشاره به وضعیت آشفته نشر حوزه طب سنتی در ایران گفت: در دو بخش نشر دولتی و دانشگاهی، ممیزان آشنا با موضوع طب سنتی در کشور وجود ندارد.
منبع: ایبنا