به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مناسبت پنجمین سالگرد توافق برجام مقاله‌ای در شماره ویژه و تخصصی نشریه «پولتیکا پولسکا» منتشر کرد.
عراقچی طی یادداشتی که به مناسبت پنجمین سالگرد توافق برجام با موضوع ژئوپلیتیک و فرهنگ ایران منتشر شد، درباره اهداف جمهوری اسلامی ایران از پیگیری برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای نوشت: در تمام سالیان اخیر که به عنوان مذاکره‌کننده ارشد در موضوع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با طرف‌های مختلف در کشورها و سازمان‌های بین‌المللی ارتباط و تماس داشته‌ام، پرسش بنیادین و کلیدی عموم مخاطبان در رابطه با برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران معطوف به این جمله خاص بوده است که «اهداف جمهوری اسلامی ایران از پیگیری برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود چه می‌باشد؟»
تاریخ ۶۰ ساله برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران
وی افزود: در گفتگو با همه طرف‌ها، تمرکز و توجه ما همواره به معرفی آنچه که در نگاه آنها برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ذکر می‌شده، بوده است. اصولاً همواره این توجه داده شده است که آنچه که «برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» خوانده می‌شود در واقع بخشی از برنامه‌ریزی گسترده و تعریف شده ایران طی ۶۰ سال اخیر و پس از تأسیس سازمان انرژی اتمی کشور در مسیر بهره‌برداری از دانش هسته‌ای برای رفع نیاز‌های توسعه‌ای ایران چه در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ و چه در سال‌های پس از آن بوده است.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره دلایل پیوستن ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی منع اشاعه گفت: سیاست فوق الذکر سبب شد ایران با پیام «خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای» به کلیه کنوانسیون‌ها و تعهدات بین‌المللی پذیرفته شده در ابتدای تدوین آنها بپیوندد و در مسیر استفاده پاک و صلح‌آمیز از دانش هسته‌ای، همچون سایر اعضای ملل متحد برنامه‌های خود را تقدیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نماید.
عراقچی ااضافه کرد: ساخت دو نیروگاه اتمی بوشهر و دارخوین در همکاری با آلمان و فرانسه که متعلق به سال‌های پیش از انقلاب ۱۹۷۹ می‌باشد، بخشی از این برنامه بود و فعالیت رآکتور تحقیقاتی اتمی دانشگاه تهران در مشارکت با ایالات متحده آمریکا با مصارف خاص علمی و پزشکی جزء دیگری از این برنامه به‌شمار می‌آمد، برنامه‌ای که در مسیر توسعه همه‌جانبه اقتصاد و صنعت ایرانی باید با آهنگی متوازن پیش می‌رفت. در این مسیر مهندسان و برنامه‌ریزان سازمان انرژی اتمی ایران چه قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب، همراه با سایر برنامه‌ریزان، در تدوین اسناد بالادستی توسعه کشور حضوری مؤثر داشته‌اند.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه تصریح کرد: برنامه سازمان انرژی اتمی ایران برای استفاده از دانش اتمی و فعالیت‌های صلح‌آمیز قبل از انقلاب و در مشارکت با بسیاری از کشور‌های دیگر شکل و سامان گرفت. حتی در سال‌های پس از انقلاب ۱۹۷۹، رآکتور تحقیقاتی دانشگاه تهران که تحت لیسانس ایالات متحده آمریکا فعالیت می‌کرد، سوخت مورد نیاز خود را با هماهنگی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از طریق مشارکت برخی دیگر از کشور‌های جهان همچون آرژانتین تأمین می‌کرد.
بدعهدی طرف‌های غربی از سال ۱۹۷۹ / فکر می‌کردند با خروج کارشناسان غربی دانش هسته‌ای ایران از میان می‌رود
عراقچی به عهدشکنی غربی‌ها در اتمام پروژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران اشاره و اضافه کرد: برخلاف انتظار، با انقلاب سال ۱۹۷۹ بسیاری از شرکت‌ها و طرف‌های غربی مشارکت‌کننده در برنامه‌های هسته‌ای تعریف‌شده مشترک، از انجام تعهدات خود سر باز زدند و با بُروز جنگ از سوی رژیم بعث صدام به قرارداد‌های خود به صورت یک‌جانبه پایان دادند.
وی افزود: به نظر می‌رسد تصور عموم آنان چنین بود که با خروج کارشناسان فنی و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در زمینه استفاده از دانش صلح آمیز هسته‌ای برای توسعه کشور دچار توقف شده و با این وضعیت ایستای فعالیت‌ها، اساس آنچه که به صورت ذاتی بر اثر دانش‌آموزی نخبگان و دانشمندان ایرانی طی سال‌ها ممارست و تلاش کسب شده بود، یا از میان رفته، و یا در دل تاریخ علم و دانش ایران دفن خواهد شد.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای، دشواری‌های مهندسان ایرانی برای احیای صنعت هسته‌ای ایران بعد از انقلاب را یادآور شد و گفت: بدیهی است که در سال‌های نخستین این رویداد، یعنی زمانی که شرکت‌ها و کشور‌های غربی تصمیم به قطع یک‌جانبه همکاری خود با دانشمندان و مراکز تخصصی ایرانی گرفتند، شرایط سخت و دشواری بر صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای و دانش نهفته در آن وارد شد.
عراقچی خاطرنشان کرد: اقتضای سالیان دشوار جنگ و اصل ضرورت دفاع از تمامیت ارضی و صیانت کشور هم مانعی جدی برای آن بود که بتوان تمام پرونده‌ها و فعالیت‌های گذشته را به رغم عدم همراهی شرکای اروپایی و غربی به انجام رساند.
وی، احیای صنعت هسته‌ای را برای جمهوری اسلامی اجتناب ناپذیر دانست و افزود: لکن از آنجایی که برنامه توسعه ملی ایران با دوره‌های مختلف ۵ ساله، ۷ ساله و ۱۰ ساله بخشی از پیش‌نیاز‌های خود را معطوف به بهره‌برداری از توانمندی دانش اتمی در صنعت و پزشکی، تولید انرژی غیرفسیلی و دستاورد‌های فن‌آوری نوین نهاده بود، استمرار سرمایه‌گذاری و فعالیت در این حوزه امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید.
معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: بدینگونه با توجه به ضرورت حرکت توسعه‌ای کشور، تمام برنامه‌های گذشته مورد دقت و اهتمام دانشمندان و مؤسسات ایرانی قرار گرفت. به موازات گسترش این سطح از فعالیت‌های علمی و پژوهشی و افزایش دامنه دستاورد‌ها و محصولات حاصل از آن، از آنجایی که موفقیت در این دانش می‌توانست ظرفیت‌های تکنولوژیک در ایران را ارتقا بخشیده و زمینه‌های عدم نیاز به کشور‌های برتر و صاحب این تکنولوژی را بیش از گذشته فراهم آورد، حساسیت و توجه نسبت به فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ایران در ابعاد مختلف بروز کرد.
سیاست ناگفته غرب در ممانعت از توسعه و پیشرفت ایران
عراقچی درباره تاثیر همکاری نکردن طرف‌های غربی با ایران برای روند احیای صنعت‌هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی نوشت: عدم پایبندی به تعهدات از سوی طرف‌های ایران در سازمان‌ها و کشور‌های مختلف بیش از گذشته این تصور را نزد ایرانیان برانگیخت که نوعی سیاست ناگفته در ممانعت از پیشرفت و توسعه در ایران، منظور نظر قدرت‌های بزرگ و کشور‌های صاحب رأی وتو در شورای امنیت سازمان ملل است. به همان میزان که این فاصله عمیق‌تر می‌شد، دست‌اندرکاران امور اعم از مجریان دولت یا شبکه‌های علمی و دانشگاهی ایران ضرورت افزایش تلاش برای حل مشکلات و نیاز‌های علمی و تکنولوژی کشور در زمینه توسعه ملی را بیشتر احساس کرده و بر خود واجب برمی شمردند.
وی تصریح کرد: ایران در این سال‌ها همچنین با پدیده‌های تازه‌ای که بخشی از آنها عوارض جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق به مردم کشورش بود نیز مواجه شد. عوارضی که با تحریم‌های مختلف شروع شد و سپس با حمایت برخی از کشور‌های اروپایی در تجهیز صدام به سلاح‌های شیمیایی و چشم‌فروبستن نسبت به استفاده از آنها توسط این رژیم علیه رزمندگان ایرانی، و حتی علیه مردم خود عراق مانند جنایت حلبچه، گسترش یافت و سونامی بزرگی را در حوزه پزشکی و درمان در ایران رقم زد.
مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای درباره نیاز ایران به فناوری هسته‌ای در حوزه پزشکی اشاره کرد و گفت: دامنه گسترش انواع مختلف سرطان و نیاز به بهره‌برداری از پزشکی هسته‌ای برای بیماری‌هایی که هر روز بیش از گذشته گریبان مردم ایران را می‌گرفت، به همان میزان که عزم ایرانیان را در دستیابی به دانش بومی استفاده صلح‌آمیز از دانش هسته‌ای تقویت می‌بخشید، زمینه استنکاف و خودداری شرکای غربی و اروپایی طرف قرارداد با ایران را نیز که ظاهرا تمایلی به پیشرفت و گسترش این دانش نزد ایرانیان نداشتند، فراهم می‌ساخت.
عراقچی، تمرکز سرویس‌های جاسوسی غربی بر روی ابعاد مختلف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را یادآور شد و افزود: عدم ارتباط سازمان‌یافته و ایفای نقش مسئولانه توسط مراجع بین‌المللی برای حل این معضل، سبب ورود سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی به مسئله انرژی هسته‌ای در ایران، با مدیریت تل آویو و برخی از کشور‌های غربی شد.
وی درباره گزارش‌های مغرضانه علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز نوشت: گزارش‌های متعدد و مختلفی که بسیاری از آنها فاقد هرگونه مستندات بود، و بعد‌ها در کشاکش حل مسائل هسته‌ای ایران بخشی از آنها به عنوان «مطالعات ادعایی» (Alleged Studies) از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد، تصویر مبهمی را از فعالیت‌های علمی و پژوهشی مهندسان ایرانی در این حوزه ارائه کرد که فرسنگ‌ها با واقعیت فاصله داشت.
این دیپلمات کهنه‌کار ایرانی تاکید کرد: تصمیم دولت‌های غربی برای عدم پذیرش هیچ کشور تازه‌ای به کلوپ هسته‌ای و تلاش برای از بین بردن برنامه صلح‌آمیز بسیاری از کشورها، در کنار تحرک نابجا و جاه‌طلبانه برخی دیگر از رهبران سیاسی همچون صدام یا قذافی، فضای افکار عمومی را آنگونه ساخت که دغدغه‌های توسعه‌ای کشور‌های دارای توانمندی پایه، و در عین حال متعهد به پیمان‌های بین‌المللی، مورد توجه و پایش قرار نگیرند.
عراقچی درباره سیاست انحصارطلبانه دارندگان فناوری هسته‌ای گفت: همزمان، یک سیاست انقباضی و سلبی در برابر هر نوع درخواستی اتخاذ گردید. در این مقطع گروکشی‌های سیاسی برای مسائل مختلف و بحران‌های متنوعی که دنیای روزگار ما با آن روبه‌رو شد، نیز مزید بر علت شده و زمینه آن را فراهم ساخت که دولت‌های غربی به استناد همان دسترسی‌های اطلاعاتی و امنیتی خود که به شدت زیر سوال بودند و بر اساس مستندات غیرواقع و ادعایی بخواهند پرونده فعالیت‌های برنامه‌ای سازمان انرژی اتمی ایران را مورد تشکیک قرار دهند.
وی تصریح کرد: از سال ۲۰۰۳ و به موازات نمایشی دروغین در شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای عراق از سوی کالین پاول وزیر امور خارجه وقت آمریکا که منتهی به عملیات ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا و اروپای مدرن علیه حاکمیت و تمامیت عراق بدون اخذ مجوز شورای امنیت شد، موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیز دستمایه فرصت‌طلبی و دروغ‌پردازی‌های مختلفی گردید.
ایران هرگز همکاری با آژانس را قطع نکرد
معاون سیاسی وزارت خارجه به پایبندی مستمر ایران به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد و نوشت: به رغم جوّ شانتاژ و پروپاگاندای سیاسی عناصر وابسته به سرویس‌های امنیتی غربی و اسرائیلی، یعنی سازمان مجاهدین خلق (MKO) که در ایران به عنوان «منافقین» و پادو‌های صدام شناخته می‌شوند، ایران هرگز همکاری و گفتگو با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قطع نکرد و هیچ‌گاه در تدوین گزارش‌ها و ارائه عملکرد‌ها کوچکترین خللی وارد نیامد.
عراقچی گفت: ایران به عنوان یک کشور مسئولیت‌پذیر و پاسخگو در مقابل جامعه جهانی به همه ابهامات و اطلاعات نادرست در رابطه با پرونده فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود پاسخ داد و در برابر نهاد ذی‌صلاح جهانی یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به طور کامل شفاف سازی به عمل آورد.
وی درباره تلاش‌های ایران برای شفاف سازی در حوزه مطالعات ادعایی و اتهامات رسانه‌ای نیز تصریح کرد: ایران حتی نسبت به برخی مواضع سیاسی یا اخبار رسانه‌ها هم به رغم آنکه با اغراض سیاسی بیان شده بود و چیزی جز جعلیات نبود، روشنگری کرد. برای حل و فصل همه ابهامات، ایران همکاری سازنده‌ای را در چارچوب یک «مدالیتی» که در تفاهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاصل شده بود، آغاز کرد.
این مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای درباره فعالیت‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نیز نوشت: سرانجام با ارائه اطلاعات، توضیحات، انجام بازرسی‌هایی متعدد، نصب دوربین‌ها و حضور پیوسته و ناپیوسته بازرسان آژانس در تمام سایت‌های هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط با آن، یکی از نمونه‌های بی‌نظیر در تاریخ فعالیت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت و بازرسی از یکی از اعضا پدید آمد و پروپانگاندای عظیم خبری علیه برنامه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران خنثی گردید.
عراقچی درباره نتایج تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز گفت: گزارش‌های دقیق آژانس که حجم بزرگی از اطلاعات و مکاتبات و صورت‌جلسات را در خود در بر داشت، امروز می‌تواند یکی از منابع مهم تحقیقاتی برای مطالعه در رابطه با تاریخ این موضوع باشد.
وی خاطرنشان کرد: با این همه، فعالیت‌های ایران موضوعِ برخورد سیاسی برخی از قدرت‌های بزرگ همچون ایالات متحده آمریکا و شرکای غربی‌اش قرار گرفت و آنها با یک رویکرد غیرفنی و با هدایت و ترویج و نشر اطلاعات نادرست از سوی منابع اسرائیلی، اقدام به فشار گسترده سیاسی به سایر اعضاء کردند.
معاون سیاسی وزارت خارجه، مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی و گروه ۱+۵ را یادآور شد و افزود: به موازات همکاری با آژانس، ایران از ابتدای سال ۲۰۰۳ در چارچوب ابتکار E۳ مذاکره و گفتگو با سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه را آغاز کرده و سپس آن را در قالب ۱+۵ یعنی اعضای دائم شورای عالی امنیت به همراه آلمان و اتحادیه اروپا، ادامه داد.
عراقچی درباره نتایج مذاکرات با سه کشور اروپایی و گروه ۱+۵ نیز نوشت: مذاکراتی که به رغم چالش‌ها و کشاکش‌های بیش از حد سیاسی و طولانی‌مدت، توانست در مدتی بیش از دوازده سال توافق و تفاهمی مطلوب، روشن و همراه با مجموعه کاملی از ضمائم و مستندات در رابطه با برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، اهداف، ماهیت و تأسیسات و توانمندی آن را مشخص نماید که به نام برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام JCPOA [۱]شناخته می‌شود.
وی درباره اهمیت و مستند بودن برجام در مجامع بین‌المللی گفت: سند توافق شش کشور به همراه اتحادیه اروپایی با ایران (برجام JCPOA) توسط قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد تایید قرار گرفت و به عنوان ضمیمه قطعنامه مزبور به یک سند بین المللی قابل اتکا و با ارزش حقوقی مورد پذیرش تمامی جامعه بین الملل قرار گرفت.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: از زمان امضای توافق برجام و تصویب و اجرای آن، تا زمانی که ایالات متحده آمریکا بعد از انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی رئیس جمهور ترامپ از آن خارج شد، ایران پایبندی مطلق و کامل خود را به تمام تعهدات پذیرفته شده نشان داد.
وی با اشاره به حداقل ۱۵ گزارش پیوسته و منظم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصریح کرد: این گزارش‌ها موید انجام دقیق و بی‌نقص تکالیف و تعهدات ایران به صورت جزء به جزء هستند. گزارش‌هایی که در تاریخ‌های تعیین شده منتشر شده و در اختیار عموم قرار داده شد.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی خاطرنشان کرد: در این مدت کمیسیون مشترک برجام به دفعات میان ایران و ۱+۵ (و از ژانویه ۲۰۱۸ به بعد بین ایران و ۱+۴) برگزار شد و نتایج آن که حاصل رایزنی میان طرفین در قالب نحوه اجرای تعهدات و پیشرفت عملیات فنی است، امروز مجموعه‌ای از اسناد مهم و قابل اتکا در رابطه مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی و رعایت تمام اصول موازین اخلاقی و حقوقی از سوی جمهوری اسلامی ایران در قبال سایر اعضاء و جامعه جهانی را در اختیار قرار می‌دهد.
خروج آمریکا از برجام و آزمون سخت جامعه بین المللی
عراقچی درباره خروج آمریکایی‌ها از برجام نیز گفت: خروج آمریکا با نظر آقای ترامپ از برجام و بازگشت تحریم‌ها، این توافق بین‌المللی چندجانبه که می‌توانست به عنوان یک الگوی همکاری‌های سازنده در تثبیت صلح و حفظ امنیت جهانی و پرهیز از به‌کارگیری خشونت برای رفع منازعات، معیار و نمونه‌ای قابل اتکا باشد، در مظان آزمون سختی قرار داد.
وی درباره صبر ایران در مقابل عهدشکنی آمریکا به عنوان یکی از طرف‌های امضاکننده برجام نیز نوشت: ایران برای مدتی طولانی، قریب به یک سال پس از خروج آمریکا، به رغم برگشت تحریم‌های ایالات متحده و عدم اقدام جدی و عملی شرکای اروپایی در اجرای تعهدات و تکالیف پذیرفته شده در این توافقنامه، به تمام تعهدات خود پایبندی نشان داد، اما با کمال تأسف شرکای دیگر، با این ادعا که سیستم اقتصادی، بانکی و مالی آنها درهم تنیده و بلکه اسیر سیستم مالی آمریکا است، از انجام تعهدات پذیرفته شده خود قاصر بودند.
معاون سیاسی وزارت خارجه درباره انفعال طرف‌های اروپایی برجام نیز گفت: این ناتوانی در طول یک سال مذاکرات موضوع چالش‌برانگیزی برای طرفین در خصوص پذیرش مسئولیت‌های بین‌المللی بود. اسناد این دوره از مذاکرات نیز مؤید آن است که مقامات جمهوری اسلامی ایران در ارتباط و تماس پیوسته با سایر اعضا، همواره به صورت شفاهی و مکتوب با مکاتبات حقوقی خواهان آن بودند که اعضای باقیمانده در توافق برجام، آنچه را که مسئولیت‌ها و تعهدات آنها است عهده‌دار شده و با جبران تبعات خروج آمریکا، بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را تامین کنند.
عراقچی درباره کاهش تعهدات ایران در برجام نیز توضیح داد: با این همه متأسفانه در این خصوص تحول مثبتی روی نداد و ایران یک سال پس از تحمل شرایط سخت ناشی از بازگشت تحریم ها، اقدام به کاهش تعهدات خود در برجام نمود تا توازن از دست رفته میان داده‌ها و ستانده‌ها در این توافق را به گونه‌ای دیگر برقرار کند.
فرایند کاهش تعهدات ایران
وی درباره نحوه کاهش تعهدات ایران در برجام نیز نوشت: این امر به ترتیبی انجام شد که به اصل توافق لطمه‌ای وارد نشود و تنها برخی از محدودیت‌ها که ایران در برنامه هسته‌ای خود در چارچوبی داوطلبانه و برای نشان دادن حُسن‌نیت پذیرفته بود، کنار گذاشته شد.
این دیپلمات جمهوری اسلامی تصریح کرد: تمام مسیر پیموده از سوی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص با اطلاع‌رسانی قبلی و کتبی و با تعیین ضرب‌الاجل‌های مشخص به طرف‌های ذیربط و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود و ایران بدون نقض معاهده ان پی تی یا موافقتنامه پادمان و حتی بدون نقض پروتکل الحاقی که آن را هم‌اکنون در چارچوب برجام به صورت داوطلبانه اجرا می‌کند، تصمیم گرفت برخی از تعهدات برجامی خود را کاهش دهد تا از فروپاشی توافقی که ستانده‌های اقتصادی ایران در آن دیگر به صفر رسیده بود، جلوگیری شود.
عراقچی درباره وضعیت کنونی توافق برجام نیز گفت: امروز پرونده هسته‌ای ایران و توافقنامه برجام یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات برای مطالعه و گفتگو از سوی محققان و پژوهشگرانی است که می‌خواهند در رابطه با نقش قدرت‌های بزرگ در حفظ صلح و ثبات و اجرای تکالیف و مسئولیت‌های بین‌المللی و حقوقی برابر اعضای سازمان ملل متحد به قضاوت بنشینند.
استمرار مسیری که‌آمریکا انتخاب کرده یاغی‌گری در روابط بین الملل است
وی درباره نقش آمریکا در از بین بردن برجام به عنوان یک معاهده بین‌المللی نیز نوشت: بی‌شک ایالات متحده آمریکا با نقض تمام تعهدات و تکالیف پذیرفته شده در توافقنامه برجام و با بی‌اعتنایی کامل نسبت به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، مسیری را برگزیده است که استمرار آن به منزله و به معنای یاغی‌گری در روابط و اصول بین‌الملل تلقی می‌شود.
معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: جامعه جهانی، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی پس از ایالات متحده آمریکا در شرایط دشوار و سختی نسبت به مواجهه با این پرسش قرار دارند که آیا بایستی بدون در نظر گرفتن فشار سیاسی و اغراض شخصی رؤسای دولت‌های بزرگ، مأموریت‌ها و وظایف بین‌المللی خود را اجرا کنند یا در چارچوب نظم حاصل از سلطه و هژمونی قدرت برتر، بدون توجه به وجدان کاری و اخلاق حرفه‌ای خود تمام اصول و ترتیبات فنی و حرفه‌ای را کنار گذارند؟
عراقچی بر حق ایران برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای تاکید و اضافه کرد: ایران در مسیر دستیابی به توانمندی هسته‌ای و برای استفاده صلح‌آمیز از این توانمندی در امر توسعه ملی کشور خود تردیدی به خویش راه نداده و نمی‌دهد.
حق مسلم مردم ایران را تسلیم قلدری‌های آمریکا نمی‌کنیم
وی گفت: استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حق مسلم مردم ایران است و ما این حق را تسلیم قلدری‌های آمریکا نخواهیم کرد. به رغم هزینه‌های سنگین ناشی از تحریم، ما خود را در مقابل نسل‌های آینده مسئول می‌دانیم که پذیرای زور و سلطه طلبی قدرت‌های قلدر نباشیم.
این مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای درباره بازگشت‌پذیر بودن کاهش تعهدات از سوی ایران نیز توضیح داد: ما به برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود، طبق ضوابط و قواعد تعیین شده و توافق شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه خواهیم داد و هر زمان که منافع ما در توافق برجام تامین شود، آماده بازگشت به تمامی تعهدات برجامی خود هستیم.
عراقچی گفت: آینده ایران به عنوان کشوری کهن با سابقة هفت هزار سال، که در تمام تاریخ توانسته است استقلال و موقعیت برتر خود را به عنوان کشوری قدرتمند و باثبات در منطقه پرتلاطم آسیای غربی حفظ کند، امروز در گرو تصمیم‌سازی‌های قاطعانه و ایستادگی در اجرای آنها است.
وی، مردم ایران را در دفاع از عزت و استقلال خود متحد عنوان کرد و افزود: از این جهت مردم و دولت ایران، به رغم تمامی رقابت‌ها و کشاکش‌های سیاسی رایج در اکثر دموکراسی‌های جهان، برای حفظ دستاورد‌های علمی و دفاع از عزت و استقلال تاریخی، فرهنگی و هویتی خویش، هم‌دل و هم‌صدا هستند. همزمان تعامل سازنده و محترمانه و البته از موضع برابر با جامعه بین‌الملل اساس سیاست خارجی ما را تشکیل می‌دهد.
عراقچی طی یادداشتی که به مناسبت پنجمین سالگرد توافق برجام با موضوع ژئوپلیتیک و فرهنگ ایران منتشر شد، درباره اهداف جمهوری اسلامی ایران از پیگیری برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای نوشت: در تمام سالیان اخیر که به عنوان مذاکره‌کننده ارشد در موضوع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با طرف‌های مختلف در کشورها و سازمان‌های بین‌المللی ارتباط و تماس داشته‌ام، پرسش بنیادین و کلیدی عموم مخاطبان در رابطه با برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران معطوف به این جمله خاص بوده است که «اهداف جمهوری اسلامی ایران از پیگیری برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود چه می‌باشد؟»
تاریخ ۶۰ ساله برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران
وی افزود: در گفتگو با همه طرف‌ها، تمرکز و توجه ما همواره به معرفی آنچه که در نگاه آنها برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ذکر می‌شده، بوده است. اصولاً همواره این توجه داده شده است که آنچه که «برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران» خوانده می‌شود در واقع بخشی از برنامه‌ریزی گسترده و تعریف شده ایران طی ۶۰ سال اخیر و پس از تأسیس سازمان انرژی اتمی کشور در مسیر بهره‌برداری از دانش هسته‌ای برای رفع نیاز‌های توسعه‌ای ایران چه در سال‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ و چه در سال‌های پس از آن بوده است.
این دیپلمات ارشد کشورمان درباره دلایل پیوستن ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی منع اشاعه گفت: سیاست فوق الذکر سبب شد ایران با پیام «خاورمیانه عاری از تسلیحات هسته‌ای» به کلیه کنوانسیون‌ها و تعهدات بین‌المللی پذیرفته شده در ابتدای تدوین آنها بپیوندد و در مسیر استفاده پاک و صلح‌آمیز از دانش هسته‌ای، همچون سایر اعضای ملل متحد برنامه‌های خود را تقدیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نماید.
عراقچی ااضافه کرد: ساخت دو نیروگاه اتمی بوشهر و دارخوین در همکاری با آلمان و فرانسه که متعلق به سال‌های پیش از انقلاب ۱۹۷۹ می‌باشد، بخشی از این برنامه بود و فعالیت رآکتور تحقیقاتی اتمی دانشگاه تهران در مشارکت با ایالات متحده آمریکا با مصارف خاص علمی و پزشکی جزء دیگری از این برنامه به‌شمار می‌آمد، برنامه‌ای که در مسیر توسعه همه‌جانبه اقتصاد و صنعت ایرانی باید با آهنگی متوازن پیش می‌رفت. در این مسیر مهندسان و برنامه‌ریزان سازمان انرژی اتمی ایران چه قبل و چه بعد از پیروزی انقلاب، همراه با سایر برنامه‌ریزان، در تدوین اسناد بالادستی توسعه کشور حضوری مؤثر داشته‌اند.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه تصریح کرد: برنامه سازمان انرژی اتمی ایران برای استفاده از دانش اتمی و فعالیت‌های صلح‌آمیز قبل از انقلاب و در مشارکت با بسیاری از کشور‌های دیگر شکل و سامان گرفت. حتی در سال‌های پس از انقلاب ۱۹۷۹، رآکتور تحقیقاتی دانشگاه تهران که تحت لیسانس ایالات متحده آمریکا فعالیت می‌کرد، سوخت مورد نیاز خود را با هماهنگی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از طریق مشارکت برخی دیگر از کشور‌های جهان همچون آرژانتین تأمین می‌کرد.
بدعهدی طرف‌های غربی از سال ۱۹۷۹ / فکر می‌کردند با خروج کارشناسان غربی دانش هسته‌ای ایران از میان می‌رود
عراقچی به عهدشکنی غربی‌ها در اتمام پروژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران اشاره و اضافه کرد: برخلاف انتظار، با انقلاب سال ۱۹۷۹ بسیاری از شرکت‌ها و طرف‌های غربی مشارکت‌کننده در برنامه‌های هسته‌ای تعریف‌شده مشترک، از انجام تعهدات خود سر باز زدند و با بُروز جنگ از سوی رژیم بعث صدام به قرارداد‌های خود به صورت یک‌جانبه پایان دادند.
وی افزود: به نظر می‌رسد تصور عموم آنان چنین بود که با خروج کارشناسان فنی و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، فعالیت‌های هسته‌ای ایران در زمینه استفاده از دانش صلح آمیز هسته‌ای برای توسعه کشور دچار توقف شده و با این وضعیت ایستای فعالیت‌ها، اساس آنچه که به صورت ذاتی بر اثر دانش‌آموزی نخبگان و دانشمندان ایرانی طی سال‌ها ممارست و تلاش کسب شده بود، یا از میان رفته، و یا در دل تاریخ علم و دانش ایران دفن خواهد شد.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای، دشواری‌های مهندسان ایرانی برای احیای صنعت هسته‌ای ایران بعد از انقلاب را یادآور شد و گفت: بدیهی است که در سال‌های نخستین این رویداد، یعنی زمانی که شرکت‌ها و کشور‌های غربی تصمیم به قطع یک‌جانبه همکاری خود با دانشمندان و مراکز تخصصی ایرانی گرفتند، شرایط سخت و دشواری بر صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای و دانش نهفته در آن وارد شد.
عراقچی خاطرنشان کرد: اقتضای سالیان دشوار جنگ و اصل ضرورت دفاع از تمامیت ارضی و صیانت کشور هم مانعی جدی برای آن بود که بتوان تمام پرونده‌ها و فعالیت‌های گذشته را به رغم عدم همراهی شرکای اروپایی و غربی به انجام رساند.
وی، احیای صنعت هسته‌ای را برای جمهوری اسلامی اجتناب ناپذیر دانست و افزود: لکن از آنجایی که برنامه توسعه ملی ایران با دوره‌های مختلف ۵ ساله، ۷ ساله و ۱۰ ساله بخشی از پیش‌نیاز‌های خود را معطوف به بهره‌برداری از توانمندی دانش اتمی در صنعت و پزشکی، تولید انرژی غیرفسیلی و دستاورد‌های فن‌آوری نوین نهاده بود، استمرار سرمایه‌گذاری و فعالیت در این حوزه امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید.
معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: بدینگونه با توجه به ضرورت حرکت توسعه‌ای کشور، تمام برنامه‌های گذشته مورد دقت و اهتمام دانشمندان و مؤسسات ایرانی قرار گرفت. به موازات گسترش این سطح از فعالیت‌های علمی و پژوهشی و افزایش دامنه دستاورد‌ها و محصولات حاصل از آن، از آنجایی که موفقیت در این دانش می‌توانست ظرفیت‌های تکنولوژیک در ایران را ارتقا بخشیده و زمینه‌های عدم نیاز به کشور‌های برتر و صاحب این تکنولوژی را بیش از گذشته فراهم آورد، حساسیت و توجه نسبت به فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ایران در ابعاد مختلف بروز کرد.
سیاست ناگفته غرب در ممانعت از توسعه و پیشرفت ایران
عراقچی درباره تاثیر همکاری نکردن طرف‌های غربی با ایران برای روند احیای صنعت‌هسته‌ای توسط جمهوری اسلامی نوشت: عدم پایبندی به تعهدات از سوی طرف‌های ایران در سازمان‌ها و کشور‌های مختلف بیش از گذشته این تصور را نزد ایرانیان برانگیخت که نوعی سیاست ناگفته در ممانعت از پیشرفت و توسعه در ایران، منظور نظر قدرت‌های بزرگ و کشور‌های صاحب رأی وتو در شورای امنیت سازمان ملل است. به همان میزان که این فاصله عمیق‌تر می‌شد، دست‌اندرکاران امور اعم از مجریان دولت یا شبکه‌های علمی و دانشگاهی ایران ضرورت افزایش تلاش برای حل مشکلات و نیاز‌های علمی و تکنولوژی کشور در زمینه توسعه ملی را بیشتر احساس کرده و بر خود واجب برمی شمردند.
وی تصریح کرد: ایران در این سال‌ها همچنین با پدیده‌های تازه‌ای که بخشی از آنها عوارض جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق به مردم کشورش بود نیز مواجه شد. عوارضی که با تحریم‌های مختلف شروع شد و سپس با حمایت برخی از کشور‌های اروپایی در تجهیز صدام به سلاح‌های شیمیایی و چشم‌فروبستن نسبت به استفاده از آنها توسط این رژیم علیه رزمندگان ایرانی، و حتی علیه مردم خود عراق مانند جنایت حلبچه، گسترش یافت و سونامی بزرگی را در حوزه پزشکی و درمان در ایران رقم زد.
مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای درباره نیاز ایران به فناوری هسته‌ای در حوزه پزشکی اشاره کرد و گفت: دامنه گسترش انواع مختلف سرطان و نیاز به بهره‌برداری از پزشکی هسته‌ای برای بیماری‌هایی که هر روز بیش از گذشته گریبان مردم ایران را می‌گرفت، به همان میزان که عزم ایرانیان را در دستیابی به دانش بومی استفاده صلح‌آمیز از دانش هسته‌ای تقویت می‌بخشید، زمینه استنکاف و خودداری شرکای غربی و اروپایی طرف قرارداد با ایران را نیز که ظاهرا تمایلی به پیشرفت و گسترش این دانش نزد ایرانیان نداشتند، فراهم می‌ساخت.
عراقچی، تمرکز سرویس‌های جاسوسی غربی بر روی ابعاد مختلف برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را یادآور شد و افزود: عدم ارتباط سازمان‌یافته و ایفای نقش مسئولانه توسط مراجع بین‌المللی برای حل این معضل، سبب ورود سرویس‌های جاسوسی و سازمان‌های امنیتی به مسئله انرژی هسته‌ای در ایران، با مدیریت تل آویو و برخی از کشور‌های غربی شد.
وی درباره گزارش‌های مغرضانه علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز نوشت: گزارش‌های متعدد و مختلفی که بسیاری از آنها فاقد هرگونه مستندات بود، و بعد‌ها در کشاکش حل مسائل هسته‌ای ایران بخشی از آنها به عنوان «مطالعات ادعایی» (Alleged Studies) از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح شد، تصویر مبهمی را از فعالیت‌های علمی و پژوهشی مهندسان ایرانی در این حوزه ارائه کرد که فرسنگ‌ها با واقعیت فاصله داشت.
این دیپلمات کهنه‌کار ایرانی تاکید کرد: تصمیم دولت‌های غربی برای عدم پذیرش هیچ کشور تازه‌ای به کلوپ هسته‌ای و تلاش برای از بین بردن برنامه صلح‌آمیز بسیاری از کشورها، در کنار تحرک نابجا و جاه‌طلبانه برخی دیگر از رهبران سیاسی همچون صدام یا قذافی، فضای افکار عمومی را آنگونه ساخت که دغدغه‌های توسعه‌ای کشور‌های دارای توانمندی پایه، و در عین حال متعهد به پیمان‌های بین‌المللی، مورد توجه و پایش قرار نگیرند.
عراقچی درباره سیاست انحصارطلبانه دارندگان فناوری هسته‌ای گفت: همزمان، یک سیاست انقباضی و سلبی در برابر هر نوع درخواستی اتخاذ گردید. در این مقطع گروکشی‌های سیاسی برای مسائل مختلف و بحران‌های متنوعی که دنیای روزگار ما با آن روبه‌رو شد، نیز مزید بر علت شده و زمینه آن را فراهم ساخت که دولت‌های غربی به استناد همان دسترسی‌های اطلاعاتی و امنیتی خود که به شدت زیر سوال بودند و بر اساس مستندات غیرواقع و ادعایی بخواهند پرونده فعالیت‌های برنامه‌ای سازمان انرژی اتمی ایران را مورد تشکیک قرار دهند.
وی تصریح کرد: از سال ۲۰۰۳ و به موازات نمایشی دروغین در شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با پیشرفت فعالیت‌های هسته‌ای عراق از سوی کالین پاول وزیر امور خارجه وقت آمریکا که منتهی به عملیات ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا و اروپای مدرن علیه حاکمیت و تمامیت عراق بدون اخذ مجوز شورای امنیت شد، موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیز دستمایه فرصت‌طلبی و دروغ‌پردازی‌های مختلفی گردید.
ایران هرگز همکاری با آژانس را قطع نکرد
معاون سیاسی وزارت خارجه به پایبندی مستمر ایران به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد و نوشت: به رغم جوّ شانتاژ و پروپاگاندای سیاسی عناصر وابسته به سرویس‌های امنیتی غربی و اسرائیلی، یعنی سازمان مجاهدین خلق (MKO) که در ایران به عنوان «منافقین» و پادو‌های صدام شناخته می‌شوند، ایران هرگز همکاری و گفتگو با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را قطع نکرد و هیچ‌گاه در تدوین گزارش‌ها و ارائه عملکرد‌ها کوچکترین خللی وارد نیامد.
عراقچی گفت: ایران به عنوان یک کشور مسئولیت‌پذیر و پاسخگو در مقابل جامعه جهانی به همه ابهامات و اطلاعات نادرست در رابطه با پرونده فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود پاسخ داد و در برابر نهاد ذی‌صلاح جهانی یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به طور کامل شفاف سازی به عمل آورد.
وی درباره تلاش‌های ایران برای شفاف سازی در حوزه مطالعات ادعایی و اتهامات رسانه‌ای نیز تصریح کرد: ایران حتی نسبت به برخی مواضع سیاسی یا اخبار رسانه‌ها هم به رغم آنکه با اغراض سیاسی بیان شده بود و چیزی جز جعلیات نبود، روشنگری کرد. برای حل و فصل همه ابهامات، ایران همکاری سازنده‌ای را در چارچوب یک «مدالیتی» که در تفاهم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاصل شده بود، آغاز کرد.
این مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای درباره فعالیت‌های بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نیز نوشت: سرانجام با ارائه اطلاعات، توضیحات، انجام بازرسی‌هایی متعدد، نصب دوربین‌ها و حضور پیوسته و ناپیوسته بازرسان آژانس در تمام سایت‌های هسته‌ای و فعالیت‌های مرتبط با آن، یکی از نمونه‌های بی‌نظیر در تاریخ فعالیت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت و بازرسی از یکی از اعضا پدید آمد و پروپانگاندای عظیم خبری علیه برنامه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران خنثی گردید.
عراقچی درباره نتایج تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران نیز گفت: گزارش‌های دقیق آژانس که حجم بزرگی از اطلاعات و مکاتبات و صورت‌جلسات را در خود در بر داشت، امروز می‌تواند یکی از منابع مهم تحقیقاتی برای مطالعه در رابطه با تاریخ این موضوع باشد.
وی خاطرنشان کرد: با این همه، فعالیت‌های ایران موضوعِ برخورد سیاسی برخی از قدرت‌های بزرگ همچون ایالات متحده آمریکا و شرکای غربی‌اش قرار گرفت و آنها با یک رویکرد غیرفنی و با هدایت و ترویج و نشر اطلاعات نادرست از سوی منابع اسرائیلی، اقدام به فشار گسترده سیاسی به سایر اعضاء کردند.
معاون سیاسی وزارت خارجه، مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی و گروه ۱+۵ را یادآور شد و افزود: به موازات همکاری با آژانس، ایران از ابتدای سال ۲۰۰۳ در چارچوب ابتکار E۳ مذاکره و گفتگو با سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه را آغاز کرده و سپس آن را در قالب ۱+۵ یعنی اعضای دائم شورای عالی امنیت به همراه آلمان و اتحادیه اروپا، ادامه داد.
عراقچی درباره نتایج مذاکرات با سه کشور اروپایی و گروه ۱+۵ نیز نوشت: مذاکراتی که به رغم چالش‌ها و کشاکش‌های بیش از حد سیاسی و طولانی‌مدت، توانست در مدتی بیش از دوازده سال توافق و تفاهمی مطلوب، روشن و همراه با مجموعه کاملی از ضمائم و مستندات در رابطه با برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، اهداف، ماهیت و تأسیسات و توانمندی آن را مشخص نماید که به نام برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام JCPOA [۱]شناخته می‌شود.
وی درباره اهمیت و مستند بودن برجام در مجامع بین‌المللی گفت: سند توافق شش کشور به همراه اتحادیه اروپایی با ایران (برجام JCPOA) توسط قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد تایید قرار گرفت و به عنوان ضمیمه قطعنامه مزبور به یک سند بین المللی قابل اتکا و با ارزش حقوقی مورد پذیرش تمامی جامعه بین الملل قرار گرفت.
مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی در مذاکرات هسته‌ای تصریح کرد: از زمان امضای توافق برجام و تصویب و اجرای آن، تا زمانی که ایالات متحده آمریکا بعد از انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی رئیس جمهور ترامپ از آن خارج شد، ایران پایبندی مطلق و کامل خود را به تمام تعهدات پذیرفته شده نشان داد.
وی با اشاره به حداقل ۱۵ گزارش پیوسته و منظم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تصریح کرد: این گزارش‌ها موید انجام دقیق و بی‌نقص تکالیف و تعهدات ایران به صورت جزء به جزء هستند. گزارش‌هایی که در تاریخ‌های تعیین شده منتشر شده و در اختیار عموم قرار داده شد.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی خاطرنشان کرد: در این مدت کمیسیون مشترک برجام به دفعات میان ایران و ۱+۵ (و از ژانویه ۲۰۱۸ به بعد بین ایران و ۱+۴) برگزار شد و نتایج آن که حاصل رایزنی میان طرفین در قالب نحوه اجرای تعهدات و پیشرفت عملیات فنی است، امروز مجموعه‌ای از اسناد مهم و قابل اتکا در رابطه مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی و رعایت تمام اصول موازین اخلاقی و حقوقی از سوی جمهوری اسلامی ایران در قبال سایر اعضاء و جامعه جهانی را در اختیار قرار می‌دهد.
خروج آمریکا از برجام و آزمون سخت جامعه بین المللی
عراقچی درباره خروج آمریکایی‌ها از برجام نیز گفت: خروج آمریکا با نظر آقای ترامپ از برجام و بازگشت تحریم‌ها، این توافق بین‌المللی چندجانبه که می‌توانست به عنوان یک الگوی همکاری‌های سازنده در تثبیت صلح و حفظ امنیت جهانی و پرهیز از به‌کارگیری خشونت برای رفع منازعات، معیار و نمونه‌ای قابل اتکا باشد، در مظان آزمون سختی قرار داد.
وی درباره صبر ایران در مقابل عهدشکنی آمریکا به عنوان یکی از طرف‌های امضاکننده برجام نیز نوشت: ایران برای مدتی طولانی، قریب به یک سال پس از خروج آمریکا، به رغم برگشت تحریم‌های ایالات متحده و عدم اقدام جدی و عملی شرکای اروپایی در اجرای تعهدات و تکالیف پذیرفته شده در این توافقنامه، به تمام تعهدات خود پایبندی نشان داد، اما با کمال تأسف شرکای دیگر، با این ادعا که سیستم اقتصادی، بانکی و مالی آنها درهم تنیده و بلکه اسیر سیستم مالی آمریکا است، از انجام تعهدات پذیرفته شده خود قاصر بودند.
معاون سیاسی وزارت خارجه درباره انفعال طرف‌های اروپایی برجام نیز گفت: این ناتوانی در طول یک سال مذاکرات موضوع چالش‌برانگیزی برای طرفین در خصوص پذیرش مسئولیت‌های بین‌المللی بود. اسناد این دوره از مذاکرات نیز مؤید آن است که مقامات جمهوری اسلامی ایران در ارتباط و تماس پیوسته با سایر اعضا، همواره به صورت شفاهی و مکتوب با مکاتبات حقوقی خواهان آن بودند که اعضای باقیمانده در توافق برجام، آنچه را که مسئولیت‌ها و تعهدات آنها است عهده‌دار شده و با جبران تبعات خروج آمریکا، بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام را تامین کنند.
عراقچی درباره کاهش تعهدات ایران در برجام نیز توضیح داد: با این همه متأسفانه در این خصوص تحول مثبتی روی نداد و ایران یک سال پس از تحمل شرایط سخت ناشی از بازگشت تحریم ها، اقدام به کاهش تعهدات خود در برجام نمود تا توازن از دست رفته میان داده‌ها و ستانده‌ها در این توافق را به گونه‌ای دیگر برقرار کند.
فرایند کاهش تعهدات ایران
وی درباره نحوه کاهش تعهدات ایران در برجام نیز نوشت: این امر به ترتیبی انجام شد که به اصل توافق لطمه‌ای وارد نشود و تنها برخی از محدودیت‌ها که ایران در برنامه هسته‌ای خود در چارچوبی داوطلبانه و برای نشان دادن حُسن‌نیت پذیرفته بود، کنار گذاشته شد.
این دیپلمات جمهوری اسلامی تصریح کرد: تمام مسیر پیموده از سوی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص با اطلاع‌رسانی قبلی و کتبی و با تعیین ضرب‌الاجل‌های مشخص به طرف‌های ذیربط و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود و ایران بدون نقض معاهده ان پی تی یا موافقتنامه پادمان و حتی بدون نقض پروتکل الحاقی که آن را هم‌اکنون در چارچوب برجام به صورت داوطلبانه اجرا می‌کند، تصمیم گرفت برخی از تعهدات برجامی خود را کاهش دهد تا از فروپاشی توافقی که ستانده‌های اقتصادی ایران در آن دیگر به صفر رسیده بود، جلوگیری شود.
عراقچی درباره وضعیت کنونی توافق برجام نیز گفت: امروز پرونده هسته‌ای ایران و توافقنامه برجام یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات برای مطالعه و گفتگو از سوی محققان و پژوهشگرانی است که می‌خواهند در رابطه با نقش قدرت‌های بزرگ در حفظ صلح و ثبات و اجرای تکالیف و مسئولیت‌های بین‌المللی و حقوقی برابر اعضای سازمان ملل متحد به قضاوت بنشینند.
استمرار مسیری که‌آمریکا انتخاب کرده یاغی‌گری در روابط بین الملل است
وی درباره نقش آمریکا در از بین بردن برجام به عنوان یک معاهده بین‌المللی نیز نوشت: بی‌شک ایالات متحده آمریکا با نقض تمام تعهدات و تکالیف پذیرفته شده در توافقنامه برجام و با بی‌اعتنایی کامل نسبت به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، مسیری را برگزیده است که استمرار آن به منزله و به معنای یاغی‌گری در روابط و اصول بین‌الملل تلقی می‌شود.
معاون سیاسی وزارت خارجه گفت: جامعه جهانی، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی پس از ایالات متحده آمریکا در شرایط دشوار و سختی نسبت به مواجهه با این پرسش قرار دارند که آیا بایستی بدون در نظر گرفتن فشار سیاسی و اغراض شخصی رؤسای دولت‌های بزرگ، مأموریت‌ها و وظایف بین‌المللی خود را اجرا کنند یا در چارچوب نظم حاصل از سلطه و هژمونی قدرت برتر، بدون توجه به وجدان کاری و اخلاق حرفه‌ای خود تمام اصول و ترتیبات فنی و حرفه‌ای را کنار گذارند؟
عراقچی بر حق ایران برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای تاکید و اضافه کرد: ایران در مسیر دستیابی به توانمندی هسته‌ای و برای استفاده صلح‌آمیز از این توانمندی در امر توسعه ملی کشور خود تردیدی به خویش راه نداده و نمی‌دهد.
حق مسلم مردم ایران را تسلیم قلدری‌های آمریکا نمی‌کنیم
وی گفت: استفاده از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حق مسلم مردم ایران است و ما این حق را تسلیم قلدری‌های آمریکا نخواهیم کرد. به رغم هزینه‌های سنگین ناشی از تحریم، ما خود را در مقابل نسل‌های آینده مسئول می‌دانیم که پذیرای زور و سلطه طلبی قدرت‌های قلدر نباشیم.
این مذاکره کننده ارشد ایران در مذاکرات هسته‌ای درباره بازگشت‌پذیر بودن کاهش تعهدات از سوی ایران نیز توضیح داد: ما به برنامه هسته‌ای صلح آمیز خود، طبق ضوابط و قواعد تعیین شده و توافق شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه خواهیم داد و هر زمان که منافع ما در توافق برجام تامین شود، آماده بازگشت به تمامی تعهدات برجامی خود هستیم.
عراقچی گفت: آینده ایران به عنوان کشوری کهن با سابقة هفت هزار سال، که در تمام تاریخ توانسته است استقلال و موقعیت برتر خود را به عنوان کشوری قدرتمند و باثبات در منطقه پرتلاطم آسیای غربی حفظ کند، امروز در گرو تصمیم‌سازی‌های قاطعانه و ایستادگی در اجرای آنها است.
وی، مردم ایران را در دفاع از عزت و استقلال خود متحد عنوان کرد و افزود: از این جهت مردم و دولت ایران، به رغم تمامی رقابت‌ها و کشاکش‌های سیاسی رایج در اکثر دموکراسی‌های جهان، برای حفظ دستاورد‌های علمی و دفاع از عزت و استقلال تاریخی، فرهنگی و هویتی خویش، هم‌دل و هم‌صدا هستند. همزمان تعامل سازنده و محترمانه و البته از موضع برابر با جامعه بین‌الملل اساس سیاست خارجی ما را تشکیل می‌دهد.
ارسال نظرات