رویترز - Reuters؛
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ خبرگزاری رویترز در گزارشی با عنوان «تهدید آمریکا مبنی بر فعال‌کردن مکانیسم ماشه علیه ایران چیست؟» مدعی شد: تلاش ایالات متحدّه آمریکا روز جمعه برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با شکست روبه‌رو شد. اکنون واشینگتن می‌تواند تهدید خود را مبنی فعال‌سازی مکانیسم ماشه و برگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران عملی کند. در اینجا به وقایع منتهی به رای‌گیری شورای امنیت و توضیح آنچه در آینده می تواند رخ دهد، می‌پردازیم.
چرا تحریم تسلیحاتی علیه ایران رو به اتمام است؟
شورای امنیت سازمان ملل در سال ۲۰۰۷ تحریم تسلیحاتی علیه ایران وضع کرد. طبق زمان‌بندی مندرج در تواق هسته‌ای ایران با روسیه، چین، آلمان، انگلیس، فرانسه و آمریکا در سال ۲۰۱۵، مقرر شد اواسط ماه اکتبر ۲۰۲۰/ مهر ۱۳۹۹ این تحریم به پایان برسد. [دلیل این زمان بندی] جلوگیری از توسعه تسلیحات هسته‌ای توسط ایران در ازای رفع تحریم اقتصادی بود.
قطعنامه سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل نیز مهر تاییدی بر این توافقنامه زد. [امّا] ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ از این توافقنامه که ماحصل دولت اوباما بود، خارج شد و ازآن به عنوان بدترین توافقنامه تاریخ جهان یاد کرد. [حال] بامداد جمعه پیشنهاد آمریکا مبنی بر تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل با شکست مواجه شد.
معنای این اتفاق برای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ چیست؟
با وجود اینکه آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شده است، واشینگتن تهدید کرده بود که اگر شورای امنیت تحریم تسلیحاتی علیه ایران را تمدید نکند با استفاده از یک ماده مندرج در توافق هسته‌ای تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را برمیگرداند.
درحالی‌که طبق محافل دیپلماتیک پیش‌بینی شده است آنچه [فعالّ‌سازی] مکانیسم ماشه نامیده می‌شود، با توجه به مخالفت [تعدادی از] طرف‌های باقی‌مانده در توافق هسته‌ای چندان به متصوّر نیست، [امّا] در نهایت می‌تواند توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ (برجام) را از بین ببرد. زیرا که ایران دیگر بدلیل گسترش محدودیت‌ها انگیزه‌ای برای باقی‌ماندن در توافق هسته‌ای نخواهد داشت.
پس خروج ایالات متحده از توافق (برجام)، تحریم یک جانبه شدیدی علیه ایران اعمال شد. تهران در پاسخ به این اقدام، بخشی از تعهّدات خود در توافق هسته‌ای را کاهش داد. [از همین رو] روز سه‌شنبه، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران ماه‌های پیش‌رو را بحرانی توصیف کرد.
چه تحریم‌هایی برمی‌گردد؟
فرآیند اسنپ‌بک (بازگشت خودکار تحریم‌ها بدون نیاز به هیچ مذاکره علیه ایران) در توافق هسته‌ای، ایران را ملزم می‌کند تمام فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی هسته‌ای از جمله "توسعه و تحقیق (r&d)" و "واردات هر محموله‌ای که در توسعه فعالّیت هسته‌ای و تسلیحات اتمی مورد استفاده قرار می‌گیرد" را تعلیق کند.
فرآیند اسنپ‌بک [در صورت نقض تعهدات توافق هسته‌ای] تحریم تسلیحاتی را مجدّداً برقرار می‌کند، توسعه موشک‌های بالستیک (که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را هم دارند) منع می‌کند و تحریم هوشمند علیه شرکت‌ها و اشخاص را دوباره برمیگرداند. به سایر کشورهای جهان نیز اعلام می‌شود تا حمل‌و‌نقل از مبدا یا به مقصد ایران را بازرسی کنند و [در صورت نیاز] مجاز به ضبط هر نوع محموله‌ای هستند.
آمریکا چگونه مکانیسم ماشه را فعال می‌کند؟
ایالات متحده شکوائیه‌ای مبنی بر نقض تعهدات هسته‌ای توسط ایران تنظیم و به شورای امنیت سازمان ملل ارسال می‌کند. سپس اعضای شورای امنیت باید در عرض ۳۰ روز شکوائیه آمریکا را بررسی و آن را به رای بگذارد. در صورتی که اعضای شورای امنیت سازمان ملل در موعد مقرر این موضوع را بررسی نکنند، کلیّه تحریم‌های سازمان ملل که پیش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ اعمال شده بود، مجدداً به‌صورت خودکار اجرایی می‌گردد[!] برخی از محافل دیپلماتیک اظهار کردند كه ایالات متحده می‌تواند شکوائیه خود را از اوایل هفته آینده به شورای امنیت سازمان ملل ارسال كند.
آیا می‌توان آمریکا را متوقف کرد؟
مشخص نیست روسیه ، چین و یا سایر اعضای شورای امنیت چگونه می‌توانند تلاش ایالات متحده مبنی بر فعال کردن مکانیسم ماشه را متوقف كنند و یا [اصلاً] راهی وجود دارد که بتوانند آن را متوقف کنند. طبق نقل برخی محافل دیپلماتیک، احتمالاً تعدادی از كشورهای عضو شورای امنیت اعلام می‌كنند ایالات متحده به صورت قانونی نمی‌تواند مکانیسم ماشه علیه ایران را فعال کند. از همین رو [ایالات متحده] به سادگی نمی تواند اقدامات تحریمی مدنظر خود را مجدداً علیه تهران اعمال كنند.
*مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.
ارسال نظرات