به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه ۳۶۵ شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی به ریاست دکتر زلفی گل؛ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به منظور بررسی آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، روز دوشنبه چهارم بهمن ماه ۱۴۰۰ در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
زلفی گل؛ رییس شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی بیان کرد: پیشنهاد‌هایی را به مرور در دستور کار این شورا برای بازبینی قرار خواهیم داد که یکی از مهم‌ترین این موارد آیین نامه مدیریت دانشگاهها است. آیین نامه مدیریت دانشگاهها به دلیل قدیمی بودن و عدم هماهنگی با اتفاقات زمانه ناگزیر به بازنگری است. به عنوان مثال در آیین نامه حاضر، بحث پارک‌های علم و فناوری و شیوه ارتباط آن‌ها با دانشگاهها و بحث‌های اجرایی آن واضح نیست. روسای پارک‌های علم و فناوری با دانشگاه‌های وزارت علوم هیچ گونه ارتباطی ندارند و برعکس این موضوع هم صادق است و باید این ارتباط دو سویه شکل بگیرد.
وی اضافه کرد: هر کسی که در محیط دانشگاه با دانشجو سر وکار دارد، باید آگاهانه رفتار کند، چون نحوه برخورد و تعامل آن در آموزش دانشجویان موثر است؛ بنابراین ضرورت دارد تا مباحث مختلف دانشگاهها و مراکز آموزشی را بازنگری کنیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به بازنگری کلیدی آیین نامه هیئت‌های امنا اشاره کرد و گفت: هیچ شاخصی برای انتخاب افراد در جایگاه هیئت امنایی دانشگاهها وجود ندارد و مهم‌ترین شاخص آن بعد سیاسی فرد است. ما در قبال آیندگان مسئولیم و باید شاخص برای اعضای هیئت امنای دانشگاهها مشخص کنیم؛ بنابراین سال‌ها بعد افراد دیگری در جایگاه وزارت علوم قرار می‌گیرند و باید در این فرصت در راستای ساختار سازی و بهینه کردن و بالابردن استقلال دانشگاهها قدم برداریم. سوال اصلی این است که افراد عضو هیئت امنا باید چه شاخص حداقلی داشته باشند؟ و نیز وظیفه اعضای هیئت امنا چیست؟
زلفی گل تصریح کرد: با جمع بندی مباحث این موضوعات را به موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم ارایه خواهیم داد تا مطالعات تطبیقی ملی و فراملی پشتوانه بروزرسانی آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی قرار بگیرد و در شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی به بحث و بررسی گذاشته می‌شود.
رییس شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی با توجه به سخنان اعضای شورای اسلامی شدن دانشگاهها و مراکز آموزشی بیان کرد: بازنگری در وظایف هیئت امنا به نظر جای کار دارد. درواقع هر مصوبه‌ای که بار مالی داشته باشد، هیئت امنای دانشگاهها باید تصویب کند که این مورد جزو وظایف آن است. آنچه مسلم است برنامه‌های راهبردی دانشگاهها را هیئت امنای دانشگاهها باید تصویب کند، چون اصل برنامه دارای بار مالی است.
بر این اساس مقرر شد مطالعات تطبیقی ضمیمه بحث بازنگری آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی قرار گیرد و با پیگیری‌های مداوم، کارشناسی بهینه‌ای با رویکرد تحولی برای بازنگری آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی برای چهل ساله دوم انقلاب انجام شود.
وظایف هیأت امنا و شورای عمومی دانشگاهها به روشنی تعریف شود
در بخش دیگر جلسه سعیدرضا عاملی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به دو مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیین نامه جامع مدیریت دانشگاه و آیین نامه ارتقا در زمینه راهبری دانشگاهها تاکید کرد و گفت: این دو مصوبه کلیدی است که برای تحقق هر نوع اتفاق فرهنگی، دینی و علمی در دانشگاه باید از این دو مکانیزم بهره برد؛ بنابراین اهمیت این مسئله بسیار بالا است و نهایتا در این جلسه‌ها موضوعات نهایی سازی می‌شود تا در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران، هیئت امنا را یک رکن دانشگاه دانست و افزود: ما با در نظر گرفتن ارکان دانشگاه باید بدانیم چه وظیفه‌ای را برای هیئت امنا قائل هستیم و نیز چه وظیفه‌ای را برای شورای عمومی دانشگاه مد نظر داریم.
وی تصریح کرد: عملا شورای عمومی دانشگاهها نقش و کارکرد لازم را ندارند، اما فرض این است که شورای عمومی دانشگاهها باید کار‌های محتوایی در زمینه شرح وظایف هیئت امنا قائل شود. درحقیقت این شورا باید ارکان دانشکاه را در نظر بگیرد تا همزمان مسئولیتی به ارکان مختلف دانشگاهها محول نشود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر تعریف ارکان هیئت امنای دانشگاهها تصریح کرد: به هرحال به روزرسانی آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی یکی از کار‌های مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی است که الحمدالله دکتر زلفی گل به اهمیت موضوع توجه داشته‌اند.
تغییر ماموریت‌ها باید لحاظ شود
حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی؛ رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و مراکز آموزشی بیان کرد: نکاتی که در جلسه مطرح شده چند موضوع را تقویت می‌کند؛ اول اینکه قانونی که مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۷ با توجه به فضای آموزش عالی آن زمان تصویب نموده است، با تنوع و گسترش امروز نیاز به بازنگری دارد.
وی افزود: آیا بازنگری جزیی باشد؟ به طوریکه فقط آیین نامه هیئت امنا را اصلاح کنیم و یا اینکه در جریان کلان‌تر با توجه به تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحول جریان علمی کشور، آن را لحاظ کنیم؟ درواقع در جریان کلان سیاست گذاری هدایت و نظارت آموزش عالی ممکن است نقش‌ها و سطح‌های دیگری تعریف شود؛ آیین نامه مدیریت دانشگاهها ممکن است تغییراتی کند و شبیه این موضوعات شاید اتفاق بیفتد؛ بنابراین بحث هیئت امنا به صورت جزیی و بدون نگاهِ اتصالش به سایر مقررات و آیین نامه‌ها، شاید کامل نباشد.
حجت‌الاسلام رستمی گفت: براساس آیین نامه، هیئت امنا کاملا مالی و معاملاتی است و نیز شورای دانشگاه به مباحث داخلی دانشگاه می‌پردازد. گاهی اوقات در یک دانشگاه سند راهبردی نوشته شده است؛ یعنی چند نفر سند ۲۰ ساله یک دانشگاه را می‌نویسند بدون اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارتخانه و هیئت امنا بر روی آن نظارتی داشته باشند و در شورای دانشگاهها به تصویب می‌رسانند که این امر بر مبنای این است که یک جای خالی وجود دارد. آیا هیئت امنا باید این جای خالی را به عنوان حلقه هادی و ناظر دانشگاه پر کند؟ بنابراین تغییر ماموریت‌ها باید لحاظ شود.
باید نحوه ترکیب هیئت امنای دانشگاهها اصلاح شود
در ادامه جلسه محمد علی کی نژاد؛ رییس هیات عالی جذب گفت: هر سیاست و آیین نامه‌ای باید بعد از مدتی به روزرسانی شود. از سال ۱۳۶۸ آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی سال‌ها تغییر نکرده است؛ درحالیکه در این مدت کلی تجربه کسب کرده ایم و به کمبود‌ها و اشکالات هیئت امنای دانشگاهها واقف هستیم.
وی به نحوه ترکیب هیئت امنای دانشگاهها به عنوان یک شاخص اشاره کرد و افزود: باید نحوه ترکیب هیئت امنای دانشگاهها اصلاح شود و نیز در هر استان یک هیئت امنا داشته باشیم. به نظرم جایگاه هیئت امنا دانشگاهها است و جایگاه هیئت امنا را برای سایر دستگاه‌ها مشخص کرد همچنین بحث ترکیب آن و تعداد هیئت امنا‌ها به صورتی تعیین شود تا رییس هیئت امنا -وزیر علوم - در جلسات آن بتواند شرکت کند.
هیئت امنای دانشگاهها از قابلیت چابکی افتاده‌اند
در ادامه محمد مهدی طهرانچی؛ رییس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: دو هیئت امنا در دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارند؛ یک هیئت امنا در دانشگاه و دیگری به عنوان هیئت امنای استانی عمل می‌کند که در هیئت امنای استانی دو نفر نماینده شورای عالی، چهار نفر نماینده دانشگاه آزاد و استاندار وجود دارد یعنی هیئت امنا‌های متفاوتی وجود دارد که بسیار متفاوت عمل کرده‌اند.
رییس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: یک زمانی هیئت امنای دانشگاهها را قوه عاقله دانشگاهها می‌دانیم و رییس دانشگاه قوه مجریه است. اما زمانی می‌گوییم هیئت امنای دانشگاهها قوه نظارتی دانشگاهها و قوه عاقله شورای دانشگاهها است که این موارد را باید بحث و بررسی کنیم. معتقدم یک نظام اجرایی در دانشگاهها وجود دارد که از وزیر تا روسای دانشگاهها و... آغاز می‌شود و نیز یک شبکه نظارتی و تصمیم سازی داریم که از شورای انقلاب فرهنگی آغاز و تا هیئت امنای دانشگاهها امتداد دارد؛ هیئت امنا را باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی تنظیم کنیم.
بررسی آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی
حجت الاسلام و المسلمین روح الله شاطری؛ دبیرشورای اسلامی شدن دانشگاهها با تاکید بر پرداختن به بحث احراز صلاحیت روسای دانشگاهها و نیز اصلاح آیین نامه هیئت امنا در راستای بازنگری و ارتقاء آیین نامه جامع مدیریت دانشگاهها بیان کرد: با نگاهی کلان به مجموعه آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، این شورا پس از گذشت یک دهه از اصلاح قبلی آیین نامه جامع مدیریت، مورد توجه قرار داده است.
وی افزود: بحث آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی در جلسه قبل با تاکید کمیته مدیریت سند دانشگاه اسلامی به ریاست دکتر رنجبر سپرده شد که ایشان با تشکیل جلساتی به مباحث و جزییات موضوع آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی به خوبی پرداخته‌اند که در این جلسه گزارشی ارائه می‌دهند.
در ادامه این جلسه رنجبر؛ رییس کمیته مدیریت سند دانشگاه اسلامی و سقزچی؛ دبیر کمیته تلفیق گزارشی را در زمینه اجرایی سازی به روزرسانی آیین نامه هیئت امنای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی با عناوینی، چون مسائل کلیدی هیئت امنا، جایگاه و شان هیئت امنا، راهکار مباحث مطروحه و... ارایه دادند و اعضا به بیان نظرات خود پرداختند.