چه مزایایی بیمه عمر را از سایر بیمه‌ها متمایز می‌کند؟

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» - مهدی شیرازیان؛ در بخش اول یادداشت بیمه و زندگی تحت عنوان «بیمه عمر و سرمایه‌گذاری با برگشت سود مناسب و مزایای فوق العاده» از رشد رفاه اجتماعی در جامعه به دلیل وجود بیمه عمر و نگرانی پنهان و سهم بیمه عمر در برطرف کردن آن پرداختیم و در بخش دوم «زندگی با عزت در زمان کهولت» به بررسی این مهم پرداختیم که چرا با وجود تمامی مزایای این نوع از بیمه در کشور ما به آن بها داده نمی شود. اما چه مزایایی بیمه عمر را از سایر بیمه‌ها متمایز می‌کند؟ سوالی که در صددیم در این یادداشت به آن پاسخ دهیم.

سید محمد حسینی پور، مدرس دانشگاه و پژوهشکده بیمه در این خصوص می‌گوید: درواقع در این نوع بیمه ها یک انتقال حساب انجام می‌شود و نه پرداخت حق بیمه به آن شکلی که در سایر رشته های بیمه وجود دارد. به این نوع حق بیمه ها،  اصطلاحا  حق بیمه اندوخته ای می‌گوییم در حالی که حق بیمه سایر رشته های بیمه ای، مصرفی است.

حق بیمه های مصرفی یعنی تمام حق بیمه ها، جمع شده و به افراد خسارت دیده پرداخت می‌شود. در نتیجه افرادی که خسارت ندیده‌اند، بهره‌ای نبرده و پول آنها صرف خسارت زیان دیده‌ها میشود. البته آنان در مقابل حق بیمه پرداختی آسودگی خیال در برابر خسارات احتمالی را کسب کرده اند. ممکن است در آینده آنان در زمره خسارت دیدگان قرار گیرند. اما در بیمه عمر این موضوع متفاوت است. در این نوع از بیمه، حق بیمه مصرفی نیست بلکه اندوخته ای است.

به بیان صحیح‌تر باید گفت در بیمه عمر یک انتقال حساب مابین حساب‌های  شخص انجام می شود؛ درست مانند یک انتقال حساب بانکی. با این تفاوت که حساب بیمه عمر او علاوه بر سود حاصل از سرمایه گذاری شرکت بیمه، خدمات بیمه ای نیز به وی ارائه می دهد.

اما بین بیمه عمر و سایر بیمه‌ها چه تفاوتی وجود دارد؟ در صنعت بیمه ذخایری برای همه بیمه ها در نظر گرفته می‌شود که متعلق به شرکت بیمه است. اما برای بیمه عمر ذخیره ریاضی در نظر گرفته شده که متعلق به خود بیمه گذار است.  در نهایت نیز این ذخیره بعلاوه ۸۵ درصد از سود متعلق به آن به وی بازمی‌گردد. البته باید تاکید داشت که تضمین شرکت‌های بیمه با بیمه مرکزی است؛ لیکن این تضمین برای بیمه های عمر، پررنگ تر می نماید.

چه تضمینی برای بیمه عمر شرکت های بیمه وجود دارد؟  بیمه مرکزی طبق ماده ۱ قانون تاسیس بیمه مرکزی و بیمه گری مصوب ۱۳۵۰ مسئول نظارت بر شرکت های بیمه و حمایت از مردم در مقابل شرکت های بیمه است. بنابراین تضمین کلیه تعهدات شرکت های بیمه ببا بیمه مرکزی است. علاوه بر این تضمین در صنعت بیمه مبحثی به نام بیمه اتکایی وجود دارد. به این منظور بیمه‌گر بخشی از حق بیمه دریافتی از بیمه گذار را به صورت اجباری به بیمه مرکزی داده و به همان نسبت نیز بیمه مرکزی در پرداخت خسارت مشارکت می‌کند. این عدد برای کلیه رشته های بیمه ای بجز بیمه عمر در حال حاضر 20 درصد و برای بیمه عمر 30 درصد می‌باشد. بدین معنی که در بیمه عمر تعهدات بیمه مرکزی نسبت به سایر رشته های بیمه‌ بیشتر  است. لذا از آنجایی که این نوع بیمه عمر بلند مدت بوده و یک پشتوانه مالی به شمار می‌رود، تضمین بیشتر بیمه مرکزی  قابل توجه است.

اما نکته‌ای که باید مورد توجه مردم قرار گیرد این است که در انتخاب شرکت بیمه‌گر تنها به سود سال گذشته شرکت توجه نکنند و در انتخاب شرکت‌ها تحقیق کرده و به این نکته توجه کنند که سهم شرکت بیمه مورد نظر از سهم بیمه عمر کشور چه میزان است و از آن مهم تر، توان بیمه گر در سرمایه گذاری (میزان ذخایری که در بیمه عمر دارد) است.

لازم به ذکر است نسبت توانگری شرکت‌های بیمه توسط بیمه مرکزی رتبه بندی شده و در سایت بیمه مرکزی درج می‌شود.

اگر مردم با استفاده از موارد ذکر شده شرکت بیمه مورد نظر خود را با بالاترین درجه اطمینان انتخاب کنند، به راحتی می‌توانند  خود و خانواده خود را تحت پوشش بیمه عمر قرار دهند.

باید اذعان داشت در کشورهایی که درصد بیشتری از مردم بیمه عمر استفاده می‌کنند، سطح رفاه اجتماعی بالاتر می‌باشد.

در کشور ما بیمه عمر از سال 1314 توسط بیمه ایران وارد بازار شد. پس از گذشت 70 سال از عمر این شرکت بیمه یعنی در سال 1384 تقریبا 1.4 درصد مردم ایران تحت پوشش بیمه عمر قرار گرفتند که متاسفانه نسبت به سایر کشورهای همسایه از جمله کشور هند، ضریب بسیار پایینی را به خود اختصاص داده بود.

از سال 1384 تا 1392 به سبب ورود بخش غیردولتی به صنعت بیمه، محصولات نوین بیمه عمر نظیر بیمه عمر و سرمایه گذاری وارد این صنعت شده و با استفاده از ظرفیت چشمگیر شبکه فروش طی سال‌های اخیر عدد 1.4 درصد به حدود 5 درصد رسید که این بدان معنی است که طی 9 سال گذشته بیشتر از 70 سال پیش از آن در بازار بیمه عمر کشور کار شده است.

اما با وجود افزایش این سهم به  5 درصد باز هم باید قبول کنیم نسبت به کشورهای پیشرفته در صنعت بیمه بسیار فاصله داشته چرا که در این کشورها همچون کشور کانادا، این عدد به 85 درصد می‌رسد.

اما ضریب نفوذ بیمه چیست؟ ضریب نفوذ بیمه، نسبت حق بیمه تولیدی کل بازار بیمه‌ای بر تولید ناخالص داخلی(GDP)  است که این نسبت نشان دهنده سهم صنعت بیمه از تولید ناخالص داخلی می‌باشد.

در سال 2013 این عدد برای بیمه عمر 0.13 درصد بود و این درحالی است که 9 سال قبل یعنی در سال 2005 شاهد رقم 0.08 درصد بودیم. بنابراین در این خصوص هم هنوز با شرایط مطلوب فاصله زیادی داریم.