در بررسی جایگاه درس دفاع مقدس در جامعه دانشگاهی امروز که در واقع تابلوی مجسمی از رشادت ها و مظلومیت های رزمندگان ما در دفاع مقدس است نیازمند بازخوانی آن از زوایای مختلفی هستیم ...
گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» فرنگیس حمزه ای؛ برکاتی که در کلاس های درس دفاع مقدس وجود دارد با نگاه زیبای استادان این دروس که اگر به صورت علمی بررسی شده تا دانشجو با حقایق جنگ آشنا شوند، نقش بسزایی در تحقق رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و اهداف شهدا در جامعه دانشگاهی خواهد داشت.
در مقدمه این بحث مختصری در خصوص جایگاه خود دفاع مقدس را از ابعاد مختلف آن هرچند گذرا مورد بررسی قرار می دهم تا به اهمیت درس دفاع مقدس در جامعه امروز و ضرورت پرداختن به مبانی آن بیشتر مورد بازخوانی قرار گیرد.
دفاع مقدس که به عنوان یکی از پارامترهای اساسی در نگاه انقلاب اسلامی و در گسترش اسلام و صدور انقلاب یکی از مولفه های اثرگذار محسوب می شود، دانشجوی امروز باید بداند که شخصیت هایی که در این دفاع نقش داشتند اینها با چه نگاهی، علم و ایدئولوژی این جنگ را پیش بردند.
عموم فرماندهان دفاع مقدس ما از قشر دانشجو بودند و اینکه بیشتر فرماندهان جوانی که در سنین مختلف 19 سال تا فرماندهانی که 28 ساله بودند با نگاه علم و عمل در کنار یکدیگر توانستند جنگ را اداره کردند.
جنگ ما دارای نگاه های متفاوتی نسبت به مشتقات خود است اگر از نگاه عملی و علمی بخواهیم نگاه کنیم این دفاع دارای مشتقات فراوانی است اما فی نفسه این نیست که جنگ ما به عنوان خون و خونریزی مطرح باشد؛ بلکه یک جریان فرهنگی و نهضتی است که آداب و رسوم خود را داشته است لذا با یک بررسی ساده می توان به این مهم دست یافت که رزمندگان ما در دفاع مقدس، قرآن کریم را که به عنوان یک نقشه راه برای انسان ها از سوی خداوند نازل شده و باید جایی در دستور کار قرار گیرد، از این کتاب مقدس انصافا خوب بهره گیری کردند.
دفاع مقدس در تمام حرکت ها و رفتار انسان هایی که علیه دشمن خدا جنگیدند رزمندگان ما از این مولفه برخوردار بودند یعنی قرآن کریم را در دستور کار آوردند و به صورت اجرایی عمل کردند و به رغم نابرابری تجهیزات نظامی و امکانات دفاعی که نمی تتوانستیم با دشمن برابری کنیم اما همان رزمندهگان ما با سلاح ایمان و عمل به قرآن بود با دشمن نیز برخورد انسانی داشتند و این با فضایل اخلاقی خود اسرا و دشمن را متحول می کردند و همانطور که می بینیم بسیاری از اسرا در داخل کشور ما زندگی می کنند و این نگاه اسلام و حضرت امام راحل بود که یاد داد لزوم رفتار انسانی با اسرا داشته باشیم.
در هشت سال دفاع مقدس که 56 کشور به عراق کمک می کردند و 32 کشور به صورت مستقیم روبروی ما قرار گرفته بودند که علی ظاهر هم در این جنگ نابرابر از اعراب فقط باید اسیر می داشتیم درحالی که از 18 ملیت اسرا داشتیم لذا آنچه باعث پیروزی ما شد ایمان، تقوا و خداباوری رزمندگان ما بود.
و برای اینکه نسل دانشجوی ما یعنی همان هایی که میراث دار این جریان عظیم در دنیا هستند بدانند کسانی که این دفاع مقدس را اداره کردند آنها دارای آمال و آروزهایی برای خود و خانوادهایشان بودند و دارای صفاتی بودند که همین امروز نیز ما همه نیاز به آن داریم که در طول زندگی خود از آنها استفاده کنیم و این همان صفات بارز اخلاقی و انسانیت است.
از سوی دیگر آنچه را که دانشجوی ما باید بداند اینکه جنگی که فرماندهان دانشجوی ما در راس آن قرار گرفتند فقط در مقابل جنگ نظامی قرار نداشتند که بلکه در مقابل انحراف ایستادند ما روایت متعدد داریم که «آنها حمال سلاح نیستند بلکه آنها تقوا و ایمان بر روی سلاح خود حمل کردند» اما این نسلی که به مراتب از نسل های گذشته نیز بهتر خواهد بود (بنابر گفته امام خامنه ای)؛ اما متاسفانه به خاطر فقر فرهنگی و عدم اطلاع رسانی دقیق نسبت به مباحث دفاع مقدس در جامعه ما، نگاه ها به سمت جنگ نظامی و مبتنی بر تجهیزات نظامی می رود در حالی که جنگ ما جنگ مردم نهاد بود در واقع دفاع مقدس ما را نمی توان فقط افتخار برای یک سازمان خاصی لحاظ کرد؛ چرا که این افتخار برای تمام مردم در لایه های مختلف جامعه است.
از سویی همین دفاع مقدس دارای شاخه های متعدد در ابعاد نظامی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی، هنری، مهندسی جنگ، بهداری جنگ، تحلیل جنگ و حتی مباحث عاطفی و ارتباطات رزمندگان با خانوادهایشان که متاسفانه این مبحث و این بخش های مهم در جامعه مبهم بوده و به درستی گفته نشده است که هم با عقلانیت، مدیریت و تدبیر فرماندهان جنگ و اینکه به عنوان الگو در دنیا هستیم و این الگو باید بتواند زیر مجموعه های خود را به لحاظ فکری و عملی ارتقا دهد.
همین بیداری اسلامی که در بین نخبگان جوانی که در کشورهای منطقه شکل گرفته از همین انقلاب و دفاع مقدس ما ریشه و سرمنشا گرفته است، یا اینکه در دنیای غرب و شرق برای اینکه روحیه سلحشوری و فداکاری و نسل خود و بعدی ربارور کنند پطروس فداکار می سازند که افسانه بود اما در کشور خود ما 214 هزار شهید و بیش از 300 جانباز که شهدای زنده هستند باید قدر این اسطوره ها را دانست که در هیچ کجای دنیا چنین اسطوره هایی وجود ندارد.
آقای پیترسون زمانی که به ایران سفر کرده اذعان داشته شما دارای فرهنگ و اسطوره های غنی هستید و نگاه آرمانی که ما آنها را نداریم اما نمی دانم چرا برخی کارگردان های شما برای اینکه دل ما غربی ها را به دست آورند نسبت به ثبت این ارزش ها پشت پا به تمام ارزش های شما می زنند!
جنگ از دید دنیای غرب بین دو قدرت و دولت است اما جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران دارای زوایای پنهانی است، کشورهایی که به عراق کمک کردند اعم از برزیل، دانمارک، فرانسه، ایتالیا، اسرائیل غاصب، استرالیا و همچنین کشورهای عربی منطقه همانند عربستان، مصر، اردن و غیره، همه اینها برای اینکه هویت انقلاب و اسلام را از بین ببرند، صورت گرفت؛ اما می بینیم به حول قرآن، رهبری امام راحل در مدیریت جنگ و استراتژی کلان جنگ و راهبری این دفاع مقدس، ما آن با پیروزی به پایان می رسانیم.
هر ساله می بینیم خیل عظیم مشتاقان شهدا به راهیان نور می آیند و با وجود چندین قرارگاه و ستاد راهیان نور باز با کمبود جا مواجه هستیم و زمانی که از زائری سوال می شود باز هم حاضرید به این مناطق بیایید و سختی ها و گرما و سرما و کمبودهای این مناطق را تحمل باز می گوید، ان شاء الله باز دعا کنید قسمت مان بشود باز هم بیاییم؛ اینجاست که می بینیم خون شهدا با خاک عجین شده و برکت پیدا کرده و به گفته شهید آوینی «اعتبار این مکان ها به انسان هایی است که سالها با شهدا زیسته اند».
اگر کسی یکبار به این مناطق سر بزند و دارای وجدان بیدار و پاک طینت باشد نمی تواند این جاذبه ها را انکار کند و این جاذبه شهداست که هر ساله زائران انبوه حتی از خارج کشورمان به این مناطق می کشاند.
لذا برکاتی که در کلاس های درس دفاع مقدس وجود دارد که اگر این دروس را به صورت عملی و علمی بررسی می کند دانشجویان ما با حقایق جنگ آشنا می شوند.
برخی ما را به عدم سواد نظامی متهم می کنند در صورتی که اینطور نیست و این را شهدایی که در سنین کم در جبهه ها عاشقانه برای دفاع از خاک و سرزمینشان از هر ترفندی خود را به میدان جنگ رسانده اند به وضوح پیداست اگر خوب بررسی کنیم ما دستورالعمل های متعددی داریم که قشر کم سن و سال نمی توانند وارد جبهه جنگ شوند در حالی که آنها با انواع ترفندها خود را به این مناطق می رساندند و این همان جاذبه مناطق دفاع مقدس است.
جبهه یک دانشگاه انسان ساز است و این جبهه انسان سازی به عنوان یکی از مولفه های قدرت فرهنگی به حساب می آید که می توان نسل جوان را در برابر ناتوی فرهنگی واکسینه کنیم که بخشی از آن در کلاس های درس بازخوانی خواهد شد.
نقش اساتید درس دفاع مقدس؛ اگر خود استادان نسبت به جریان دفاع مقدس و اگر نگاه آنها در تدریس آرمانی باشد یعنی نگاه آنها به صرف اینکه دانشجو نمره ای بگیرد نباشد تاثیر خود را خواهد گذاشت در واقع این درس تابلوی مجسمی از ایمان، رشادت و مظلومیت رزمندگان ما در دفاع مقدس است.
استادان باید در این درس سراسر فداکاری، رشادت نشان دهند، این درس نگاه آرمانی فضایل اخلاقی ما را به نسل جوان نشان می دهد و استاد صرفا نمی تواند مبتنی بر کتاب پیش نرود خیلی از مباحث در این کتاب ها گفته نشده است بلکه استاد باید کاملا ابعاد مختلف دفاع مقدس را توجیه باشد.
لذا کلاس های درس دفاع مقدس بهانه ای است که نسل جوان ما با اساتید انقلابی و مشتقات جنگ اعم از مباحث سیاسی، نظامی، فرهنگی و هنری آشنا شوند لذا نقش استادان این درس نقش ارزنده ای است که نسبت به این درس متوجه و آگاه باشند.