گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو-رضا حیدری؛ بعد از کارشکنی‌های امریکا در خصوص برجام برخی‌ها در داخل بر این باور بودند که می‌توانند با همراهی اروپا منافع ملی را تأمین کنند. دیدگاهی که از ابتدا مخالفان جدی داشت. این روزها هم شاهد بازی تخریبی از سوی کشورهای اروپایی همانند انگلیس و فرانسه هستیم.
در همین ارتباط خبرگزاری دانشجو با پروفسور «نادر انتصار» استاد علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا گفتگویی انجام داده است که مشروح آن در ادامه می‌آید.
به سفارت ایران در لندن حمله شد. به نظر شما واکنش ایران به این رفتار چه باید باشد؟ با توجه به اینکه در سال 59 هم به سفارت کشورمان در همین کشور حمله شد و متأسفانه دو تن از کارمندان هم به شهادت رسیدند؟
بخشی از واکنش ایران مربوط به مسائل دیپلماتیک می‌شود که باید صورت بگیرد. تا جایی که من اطلاع دارم این مسیر تا حدودی طی شده است و سفیر انگلیس در تهران به وزارت خارجه احضار و اعتراض ایران هم به او ابلاغ شد؛ البته این رفتار کافی نیست.
از سوی دیگر پاسخ انگلیس هم کلی بوده است و عنوان کرده‌اند که آن‌ها حامی و حافظ تمام سفارت‌خانه‌ها در این کشور هستند. به نظرم باید منتظر بمانیم که واکنش مقامات این کشور به مهاجمین چگونه خواهد بود. اگر مهاجمین رها شوند نشان‌دهنده سهل‌انگاری این کشور در قبال ایران است.
با توجه به آن چیزی که در رسانه‌ها منعکس‌شده است، مدت زیادی طول کشیده تا نیروهای پلیس خود را به محل سفارت ایران برساند. این در حالی است که به‌صورت عادی نیروهای انتظامی این کشور در اطراف سفارت‌خانه‌ها حضور دارند. ازاین‌رو باید دولت ایران از انگلیس بخواهد که آن‌ها پاسخ بدهند که علت این تأخیر چه بوده است؟ و هم‌چنین پاسخ بدهند مهاجمین چگونه توانستند وارد سفارت شوند و روی بالکن ساختمان بروند.
به نظرم این سؤالاتی است که ایران باید به‌صورت رسمی و از طریق سفیر خود در لندن از انگلیسی‌ها پرسیده شود. در این مسئله هم نقش سفیر بسیار مهم است تا جایی که من مطلع هستم و آن طوری که مطبوعات نوشته‌اند عکس‌العمل سفیر ایران در لندن شدید نبوده است.
شاید سفیر منتظر واکنش انگلیسی‌هاست، اما چند روز از آن حادثه می‌گذرد و عملاً اتفاق خاصی رخ نداده است. لذا دراین‌بین نقش سفیر بسیار مهم است.
بعد از حمله به سفارتمان در لندن به فاصله زمانی بسیار کمی حمله‌ای هم به سفیر ایران در اتریش شد. به نظر شما ارتباطی بین این اتفاق وجود دارد؟
نمی‌دانم که آیا این حملات به هم مرتبط هستند یا نه؛ اما امیدوارم نشانه‌ای از سوی دولت‌ها و یا گروه‌های ذی‌نفوذی که در اروپا هستند نباشد تا به این شکل بخواهند پیامی را به ایران منتقل کنند. اگر به هم ارتباط داشته باشند نشان از رفتاری است که قصد دارد ایران را به هر شکلی تحت‌فشار قرار دهد.
نقش اروپا در مسئله برجام تا بدین جا به چه صورت بوده است؟ آیا آن‌طور که بیان می‌کنند رفتاری حمایت گونه داشته‌اند؟
یک ضرب‌المثلی در اروپا هست که می‌گوید «یک نفر هم می‌خواهد کیک را داشته باشد و هم آن را بخورد». متأسفانه اروپایی‌ها رفتار درستی ندارند. ازیک‌طرف مصاحبه‌های متعددی علیه ایران تدارک می‌بینند و از طرف دیگر در ملاقات با مقامات ایران عنوان می‌کنند که از برجام حمایت می‌کنند.
به‌صورت کلی کار خاصی نکرده‌اند و پیرو ترامپ هستند. از طرفی هم شاهد درخواست‌هایی از سوی اروپایی‌ها هستیم که در متن برجام نیست، مسئله دفاعی ایران یکی از درخواست‌های نامتعارف این کشورهاست. به‌طورکلی می‌توان گفت که از ابتدای برجام رفتار اروپایی‌ها ضدونقیض بوده است و الان تشدید شده؛ کما اینکه وزیر امور خارجه فرانسه در سفر خود به ایران صحبت‌هایی را در خصوص مسائل دفاعی و موشکی ایران مطرح کرد تا از این طریق رضایت ترامپ را به دست بیاورند.
راضی کردن یعنی چه؟ برجام یک توافق بین‌المللی است که بین ایران و کشورهای 5+1 منعقدشده است. این قرارداد شخصی نیست که به دنبال رضایت کردن شخص دیگری باشیم. اگر یکی از کشورهای امضاء کننده این توافق به دنبال آن است که از این توافق خارج شود نیازی به این‌همه بازی نیست. یک سال است که ایران را به بازی گرفته‌اند و هرچند ماه یک‌بار مسائلی را مطرح می‌کنند.
احتمال دارد که ترامپ به‌طورکلی از این توافق خارج شود؟
مسئله امریکا اساساً برجام نیست. ترامپ به دنبال آن است که ایران را همیشه تحت‌فشار بگذارد. تحریم‌ها که به‌صورت متناوب گذاشته می‌شوند، پس‌نیازی به خروج از برجام نیست. در عمل شاهدیم که امریکا به مفاد برجام احترام نمی‌گذارد. لذا ایران نباید معطل بازی‌های امریکا و ترامپ بشود.
آیا رفتارهای ترامپ ناشی از دیدگاه‌های شخصی اوست یا حمایت گروه‌های سیاسی (دموکرات‌ها و جمهوری خواهان) را در پشت سرخود دارد؟
حرف‌ها و دادوبیدادهای ترامپ ناشی از رفتار شخصی اوست، اما سیاست تحت‌فشار قرار دادن ایران در برجام همان برنامه‌ای است که کنگره خواهان آن است. این سیاست پیش از آمدن ترامپ هم وجود داشت. آقای اوباما زبان دیپلماتیک تری نسبت به ترامپ داشت و زبان این دو باهم متفاوت بود اما در عمل از یک‌رویه پیروی می‌کنند. نباید در برجام بین دموکرات‌ها و جمهوری خواهان فرق گذاشت.
توجه کنید وقتی لایحه‌ای ضد ایرانی به کنگره می‌رود همیشه 98 به صفر می‌شود یا یک الی دو نفر با آن مخالفت می‌کنند؛ یعنی همگی اعم از دموکرات و جمهوری‌خواه علیه ایران هستند. لذا نباید مسئولیت عدم اجرای برجام را به گردن یک نفر و رئیس‌جمهور امریکا انداخت.
نقش فرانسه را در این میان چطور ارزیابی می‌کنید؟ این کشور در این روزها نقش تخریبی زیادی علیه ایران ایفا کرده است. این درحالی‌که بیشترین منافع اقتصادی را از ایران برد. برخی بر این باورند که «مکرون» به دنبال بازیگری مستقل این کشور به‌مانند دوران ریاست جمهوری ژنرال «دوگل» است.
فرانسه شاید انتظار داشته باشد که نقش قبلی خود در دوران ژنرال دوگل در عرصه بین‌الملل را ایفا کند و شاید هم مکرون چنین خیالاتی داشته باشد؛ اما در عمل شاهدیم که این کشور در سیاست خارجی به‌خصوص در مورد ایران کاملاً دنباله‌روی امریکاست.
این مسئله نشان‌دهنده سیاست خارجی مستقل نیست. اینکه شخصی مثل مکرون می‌خواهد مقابل امریکا و ترامپ بایستد بیشتر شبیه تخیلات است و حقیقت ندارد. ما نباید در سیاست خارجی روی فرانسه به‌عنوان بازیگری مستقل حساب کنیم.