قدم به قدم حادثه کربلا رعایت اصول اخلاقی، عدالتخواهی و انقلاب است

به گزارش خبرنگار"خبرگزاری دانشجو" از مشهد، این پژوهشگر دینی در همایش "قرن‌ها بعد، هنوز..." که توسط سازمان جوانان جهاد دانشگاهی در دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد بیان کرد: تلقی ما از موضوع کربلا این است که این مسئله یک واقعه مربوط به گذشته نیست، بلکه ماجرای امام حسین(ع) هم مربوط به دیروز و امروز ماست.

وی با اشاره به این موضوع که؛ اما چگونه می‌توان به این مسئله به گونه‌ای نظاره کرد که پاسخگوی سوالات امروز ما باشد؟ گفت: در ابتدا باید سوالات خود را در این رابطه مطرح کرد و به کندوکاو بپردازیم که از این واقعه چه پاسخی برای سوالات ما استخراج می‌شود.

این پژوهشگر دینی یادآور شد: زمانی در برابر طاغوت قرار داشتیم و به دنبال این بودیم که مرجعی از نظر فکری و انگیز‌ای برای مبارزه با طاغوت بیابیم و بهترین منبع عاشورا بود همچنین هنگامی که در مواجهه با نیروهای بعثی عراق قرار گرفتیم این نیاز را از کربلا تامین کردیم.

حجت الاسلام محلاتی با بیان این‌که این نیاز تنها مختص ما نبوده بلکه در طول تاریخ از حادثه کربلا ایده‌های بسیاری گرفته شده است خاطرنشان کرد: پرسشی که در این میان وجود دارد این است که چگونه می‌توان روحیه انقلابی‌گری و ظلم ستیزی را از کربلا اخذ کرد و در عین حال وفادار به ارزش‌های اخلاقی بود؟

وی ضمن یادآوری این موضوع که در دهه‌های گذشته این سوال کمتر مطرح می‌شد زیرا معتقد بودند می‌توان وفادار به اصول انقلاب بود و در عین حال معیارهای اخلاقی را رعایت کرد و عنوان می‌کردند اساسا بین این دو تعارض وجود ندارد تصریح کرد: اما در دهه‌های بعد این شبه مطرح شد که پاسخش را باید با مراجعه به همان الگو اخذ کرد.

حجت الاسلام سروش محلاتی با طرح این پرسش که چه مشکلی در این میان وجود دارد و چرا ممکن است این دو با هم ناسازگار باشند گفت: یکی از علل توهم ناسازگاری بین این دو این است که شخصی که در میدان مبارزه و انقلاب قرار می‌گیرد ناچار است به دلیل برخی مصلحت‌ها، برخی موازین اخلاقی را نادیده گیرد. به این معنا که انقلاب اقتضاعاتی دارد که چنانچه بخواهیم آن را حفظ کنیم مجبور می‌شویم حتی به طور موقت باید اصول اخلاقی را کنار گذاشت زیرا یک مسئله بالاتر یعنی حفظ کیان انقلاب در این میان وجود دارد.

وی ادامه داد: 1400 سال است که در خصوص این موضوع با فرق مختلف اسلامی اختلاف داریم و در طول این سال‌ها پیوسته شیعه در این مسئله مقاومت کرده و شعارش این بوده که عدول از موازین اخلاقی با توجیه رعایت مصالح اجتماعی و سیاسی، روا نیست.

چرا دستگاه خلافت، ابوذر را تبعید کرد ؟

حجت الاسلام محلاتی یادآور شد: ابوذر در دوره خلافت، خلیفه سوم به شدت با حکومت درگیر شد، البته هیچ گاه دست به صلاح نمی‌برد؛اما آیاتی از قرآن در نقد آنان مطرح می‌کردبه همین دلیل وی را از شام به بیابان‌های "ربزه" تبعید کردند و در آن‌جا در رنج و سختی از دنیا رفت.

وی افزود: حرف شیعه در این میان این است که چرا دستگاه خلافت، اعتراضات ابوذر را تحمل نکرد وی حتی در اعتراض به حکومت دست به شورش نیز نزد پس چرا حکومت این رویه را در پیش گرفت؟

حجت الاسلام سروش محلاتی بیان داشت: ابن ابی الحديد از دانشمندان اهل تسنن و شارحان نهج البلاغه که آراء وی نسبت به سایرین معتدل‌تر است می‌گوید: " علت این‌که خلیفه نسبت به ابوذر واکنش نشان داد این بود که خلیفه نگران اختلاف افکنی در جامعه اسلامی بود و می‌هراسید به واسطه این انتقادات ابوذر، در جامعه اسلامی فتنه ایجاد شود" و این دفاعی است که علمای اهل سنت از این اقدام خلیفه می‌کنند.

وی با تاکید بر این‌که شیعه در طول تاریخ این منطق را نپذیرفته است تصریح کرد: شیعه همواره معتقد است مصلحت مجوزی برای تعدی به حقوق دیگران نیست و با مصلحت نمی‌توان بر افراد ظلم کرد بنابراین مشاهده می‌کنید که این گفت‌وگوها و ادبیات جدید نیست بلکه از گذشته نیز بوده است.

حجت الاسلام محلاتی یادآور شد: زمانی که پیامبر(ص) از دنیا رفتند خلیفه اول اجازه نمی‌داد خبر فوت پیامبر(ص) را مخابره کنند. در این میان آنان که ابن حدید فعل خلیفه را توجیه می‌کنند می‌گویند: چنانچه این خبر اعلام می‌شد افرادی در خلافت و جانشینی طمع می‌کردند بنابراین خلیفه برای مقابله با فتنه دوروغ گفت.

وی ضمن اشاره به این‌که علمای شیعه زیرا بار این سخنان نمی‌رفتند خاطرنشان کرد: حتی مشاهده می‌کنید که امیرالمومنین (ع) هیچگاه برای برای بدست آوردن و یا نگاه داشتن حکومت دست به چنین اقداماتی نمی‌زدند به همین دلیل است که حکومت ایشان تنها پنج سال طول کشید.

حجت الاسلام محلاتی افزود: همه قبول دارند که حضرت زهرا(س) بعد از وفات اعتراضات شدیدی را به خلافت مطرح کردند. در این میان اهل سنت با این سوال مواجه شد که چرا دستگاه خلافت با دختر پیامبر(ص) این‌گونه برخورد کرد؟ که ابن ابی الحدید عنوان می‌کند: "در نزد من صحیح آن است که حضرت زهرا(س) از دنیا رفت در حالی که نسبت به خلفا خشمگین بودند همچنین وصیت کردند این دو تن بر او نماز نخوانند. با این حال این موضوع از نظر اصحاب ما جزئ اصول مغفوره است برای آن دو نفر؛ البته بهتر آن بود که آن دو نفر احترام خانه حضرت را نگاه می‌داشتند؛ اما آن دو دلشان برای اسلام و جامعه اسلامی می‌سوخت و نگران بودند سخنان حضرت زهرا(س) جامعه اسلامی را دچار فتنه کند".

وی تاکید کرد: این‌ها اختلافاتی است که از گذشته بین علمای شیعه و سایر فرقه‌های اسلامی وجود داشته است و اختلاف بین مصلحت جامعه و رعایت اخلاق، یک موضوع جدید نیست.

نظر علامه امینی در رابطه با نوع هدایت‌گری مردم

حجت الاسلام سروش محلاتی تصریح کرد: علامه امینی بیان می‌کردند: "برای هدایت مردم از حقیقت استفاده کنید و از شیوه‌های باطل بپرهیزید زیرا از روش‌های پوچ نمی‌توان مردم را هدایت کرد. خداوند می‌گوید در گفتار و کردار از باطل بپرهیزید و به انگیزه هدایت مردم و دعوت به حق، باطل را تجویز نکنید. کسی که باطل را تجویز می‌کند در واقع از حق دست برداشته است".

وی در ادامه بیان کرد: چنانچه دین‌داری آنچه باشد که ابن حدید آن را توجیه می‌کند آیا بین دین‌داری و اخلاق‌مداری تضاد وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت بله در این نوع توجیه تضاد وجود دارد؛ اما چنانچه دین‌داری این است که در سیره امام علی (ع) گفته می‌شود آیا باز هم بین این دو می‌توان تضاد را مشاهده کرد؟ خیر در این میان این تضاد بین دین‌داری و اخلاق‌مداری وجود ندارد.

حجت الاسلام سروش محلاتی با تاکید بر این‌که شیعه باید مراقب باشد تا نکاتی را امامان می‌گویند را مورد غفلت قرار ندهند گفت: برخی در ظاهر شیعه هستند، اما در باطن اندیشه شیعه را ندارند.

وی ضمن بیان این موضوع که یک بار باید حادثه کربلا را از آغاز تا پایان مرور کردم خاطرنشان کرد: وقتی حر با سپاه هزار نفری خود به سپاه امام حسین(ع) رسید، امام حسین با آب آنان را پذیرایی کرد. یکی از یاران امام به ایشان گفت: اینها تنها سپاه دشمن نیستند چنانچه هم اکنون با آنان به مقابله برنخیزیم سپاهیان دیگر نیز به آنان خواهند پیوست. امام در جواب فرمودند: " ما آغاز کننده جنگ نخواهیم بود".

انسان هر روز به عاشورا نیازمند است/ حادثه کربلا قدم به قدم رعایت اصول اخلاقی است

حجت الاسلام سروش محلاتی تاکید کرد: تمام حادثه کربلا قدم به قدم به ما رعایت اصول اخلاقی، عدالتخواهی و انقلاب است و هیچ نقطه ضعفی در آن مشاهده نمی‌شود. انسان هر روز به عاشورا نیازمند است و امروز نیز مانند دیروز به عاشورا نیازمندیم تا بفهمیم و بگوییم می‌توان دغدغه اسلام، دین، انقلاب و مسلمانان را داشت و در برابر قدرت‌ها ایستاد؛ اما هرگز مرتکب کار غیر اخلاقی نشد.

وی با اشاره به این‌که ما حکومت را اصل نمی‌دانیم همانطور که امام علی(ع) اصل نمی‌دانست گفت: روزی امام مشغول وصله زدن کفش خود بودند که از یکی از یاران خود می‌پرسند ارزش این کفش چه میزان است. وی می‌گوید ارزشی ندارد. امام علی (ع) می‌فرمایند:" ارزش این کفش از حکومت کردن بیشتر است، مگر این‌که به واسطه حکومت حقی را احقاق کنم".

حجت الاسلام محلاتی ضمن تاکید بر این‌که فصل انقلاب کردن گذشته و انقلاب دیگری در راه نیست بیان داشت: مهم این است که انقلابی را که کرده‌ایم باید حفظ کنیم، هزینه‌های بسیاری برای انقلاب داده‌ایم که باید آن را حفظ کرد. نه عقب بنشینیم و نه به فکر انقلاب دیگری باشیم.