بیاتیان: صنعت خودرو در سیطره دولتی‌هاست/ فاطمی‌امین: مدیران ناکارآمد خودروسازی باج می‌دهند تا بمانند

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو، میزگردی پیرامون کیفیت خودروهای داخلی در سال‌های اخیر با حضور کارشناسان این حوزه در خبرگزاری دانشجو برگزار شد. استاد دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس نهم و معاون سابق برنامه ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت میهمانان این میزگرد بودند.

ایران تنها دانشکده مهندسی خودرو در خاورمیانه را دارد

ابوالفضل خلخالی در ابتدای این نشست درباره کیفیت خودروهای داخلی در سال‌های اخیر، گفت: بنای همکاری صنعت خودروسازی ایران از ابتدا با صنایع بزرگ خودروسازی دنیا همچون بنز و پژو پایه‌گذاری شده بود. ما فکر روزی را نکرده بودیم که نتوانیم از همکارهای خارجی خدمات دریافت کنیم. از این رو با مشکلات بسیاری پس از تحریم صنعت خودروسازی روبرو شدیم و صنایع خودروسازی ما با چالش‌های جدی مواجه شد. وی یکی از مهم‌ترین دلایل عدم کیفیت مناسب در خودروهای داخلی را فقدان سرمایه‌گذاری در زنجیره تأمین قطعات برشمرد و افزود: به دلیل استراتژی‌های پایه‌گذاری شده در زنجیره تأمین قطعات خودرو، شاهد رشد این حوزه نیستیم. ما حتی تأمین کننده داخلی برای سیستم ترمز EBD، ESP و حتی ABS نداریم.

استاد دانشگاه علم و صنعت درباره مونتاژ و داخلی سازی خودروهای خارجی، افزود: واردات خودرو مزیت بیشتری نسبت به مونتاژ خودرو در داخل کشور دارد. با این روش هزینه تولید شغل به ازای هر سرانه شغل  نشان از غیراقتصادی بودن این ایجاد شغل دارد. تولید خودروی خارجی در داخل ایران فقط به خاطر تعرفه‌های واردات، موفق می‌شود. مونتاژ خودروهای داخلی، فقط یک مُسکن برای خودروسازان داخلی است. هزینه تعرفه واردات را بر دوش مردم تحمیل می‌کنیم تا مونتاژ و در مرحله بعدی داخلی سازی ماشین‌های خارجی موفق نشان داده شود. در زمان داخلی سازی خودرو، قیمت تمام شده به دلایل مختلف بالا می‌رود. داخلی‌سازی اشتباه به مراتب بزرگتری نسبت به مونتاژ همان خودرو است.

وی تصریح کرد: ما تنها دانشکده مهندسی خودرو در خاورمیانه هستیم اما متأسفانه با وجود تمامی ظرفیت‌های موجود همچنان با کاستی هایی در این صنعت روبرو هستیم. از سال ۹۰ طرحی به دانشگاه علم و صنعت تحت عنوان طرح کلان پلت فرم ملی سپرده شد. بنده به عنوان مجری محوری آن مشغول به فعالیت هستم. طراحی کامل این طرح در مجموعه دانشگاهی انجام شده و قرار است در ۲۲ بهمن امسال از آن رونمایی کنیم.

ابوالفضل خلخالی درباره تقویت بخش تحقیقاتی صنعت خودروسازی افزود: دولت از سال ۹۲ به بعد هیچ گونه حمایتی از ما نکرد. تمام بودجه‌ها قطع شد و کار را براساس بودجه‌ قبلی و کمکی که مجلس سال ۹۳ به ما کرد، پیش بردیم. وقتی علت قطع کردن بودجه را می پرسیم می گویند شما مصرف کننده نهایی ندارید. در دنیا نهادهایی هستند که از این طرح‌ها در صنایع خود استفاده کنند و به نحوی آن‌ها را تجاری کنند. آیا وزارت صنایع در این راستا کاری کرده است؟ آیا طرح های دانشگاهی را در صنایع مورد نظر خود استفاده می‌کند؟

مدیرعاملان شرکت‌های خودروسازی می‌توانند ناکارآمد باشند اما برسرکار باقی بمانند!

سیدرضا فاطمی امین مهمان دیگر این میزگرد بود. وی درباره روند پیشرفت و یا عقب‌گرد وضعیت صنعت خودروسازی در چند سال اخیر، گفت: ما درحال حاضر در فضای نامطلوب صنعت خودروسازی قرار داریم. اگر از خطوط تولیدی بازدید کنیم به این نکته پی می‌بریم که به لحاظ تجهیزاتی از جمله زیرساخت‌ها، تجهیزات و مهندسین متخصص چیزی کم نداریم .

معاون سابق برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت با طرح این پرسش که علت شرایط نامطلوب در صنعت خودروسازی کشور چیست، افزود: باوجود سرمایه‌گذاری‌های عظیم در این حوزه و برخورداری از منابع طبیعی فراوان در کشور به دلیل مواجه شدن با مشکلات در بحث منابع نهادی وضعیت صنعت خودروسازی نابسامان است. صرف نظر از اشخاص فعلی مدیر عامل، شرکت‌های خودروسازی همچون ایران خودرو و سایپا می توانند پاداش بگیرند، نصب شوند اما عزل نشوند به شرط آنکه وزیر را راضی نگه دارند و با نمایندگان مجلس تعامل خوبی داشته باشند.

وی درباره ضعف مدیریت خودروسازی کشور و ارتباط آن با کیفیت نامطلوب محصولات تولید داخل، تصریح کرد: ساختار حاکم بر مدیریت خودروسازی کشور شرایطی ایجاد کرده که مدیران می‌توانند ناکارآمد باشند، باج بدهند اما برسرکار باقی بمانند. می‌توانند محصولات بی‌کیفیت تولید کنند، پاسخگو نباشد و البته ادای پاسخگویی را دربیاورند. باید مدیران شرکت ها به صورت واقعی انتخاب شوند. انتخاب یک مدیر عامل مناسب برای شرکت‌های خودروسازی بزرگ و همچنین تصمیم گیری درباره تعرفه‌ها، تأمین مالی و تعیین استانداردها در تولیدات داخلی از جمله مواردی است که باید برای صنعت خودروسازی لحاظ شود.

سال‌های سال صنعت خودروسازی حیات خلوت سیاسیون بود

دبیر کمیسیون صنایع و معادن مجلس نهم درباره کیفیت فعلی خودروهای ایرانی، گفت: صنعت خودروسازی یک صنعت پایه محسوب می‌شود. این صنعت یکی از حوزه‌هایی بود که آمریکایی‌ها پس از تحریم‌های نفتی، به اعمال تحریم علیه آن پرداختند. پس از تحریم‌های ظالمانه غرب طی سال‌های گذشته درصد رضایت مردم از محصولات تولید شده در صنعت خودروسازی کشور به حداقل رسید. کاهش کیفیت محصولات داخلی یکی از عوامل اصلی نارضایتی مردم از شرکت‌های خودروساز داخلی است. پس از کاهش کیفیت محصولات داخلی از سوی تولیدکنندگان و قطعه سازان این صنعت شاهد حمایت بیشتر دستگاه‌های نظارتی همچون شورای رقابت و انجمن حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان از آن‌ها بودیم. مصرف کننده حمایت نشد. کاهش کیفیت خودروهای ایرانی به حدی است که مردم به فکر استفاده از محصولات چینی افتاده‌اند.

وی درباره وضعیت مدیریتی صنعت خودروسازی، افزود: سال‌های سال صنعت خودروسازی ما حیات خلوت سیاسیون بود و به نوعی محل به کار گماردن برخی از سیاسیونی که در دیگر کسوت‌ها جایی برای آن‌ها نبود، محسوب می شد.

بیاتیان تاکید کرد: در دوران پسا تحریم به جای خودباوری و اندیشه احیای برندهای داخلی، کار خاصی انجام ندادیم و باز به مونتاژ و وابستگی روی آوردیم. شرکت های خودروسازی با یک سوم ظرفیت خود کار کردند، عده‌ای از کارگران این شرکت‌ها خانه نشین شدند. عده‌ای نیز که سرکار بودند معمولاً کار نمی کردند و صرفاً ساعت کاری خود را پر می کردند از این رو  نارضایتی‌ها از این صنعت به اوج خود رسید.

وی در ادامه افزود: سال‌ها بعد از انقلاب تنها توانستیم جای فرمان پیکانی انگلیسی مونتاژ داخل را عوض کنیم. بعدها پیکان به تولید انبوه رسید و خودروی ملی شد. اما هنوز به این حد از دانش نرسیده بودیم و یا اجازه نداشتیم که جای آنتن پیکان را تغییر دهیم و به راننده نزدیک کنیم!

بیاتیان تاکید کرد: ما نخبگان، مهندسین و طراحان داخلی را در صنعت خودروسازی باور نکردیم. صنعت خودروسازی ما در سیطره دولت‌هاست. این دولت‌ها هستند که درباره این صنعت تصمیم می‌گیرند و به نوعی این مسئله سیاسی است. تا وقتی دولت دنبال سودش از صنعت خودروسازی است نمی توانیم انتظار داشته باشیم که نخبگان ایرانی در بخش پژوهشی و طراحی آن حرفی برای گفتن داشته باشند. چگونه در کشور مغزی داریم که موشک طراحی می کند، اما مغزی که بخواهد خودرو طراحی کند نداریم؟ یک دلیل وجود دارد. در صنعت موشکی به یک نقطه رسیدیم و حرف برای گفتن داریم چون مدیریت و توان تولیدی ما براساس تفکر ایدئولوژیک است. در صنعت خودروسازی اگر بخواهیم حرفی برای گفتن داشته باشیم باید فضا را رقابتی کنیم و بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری در این صنعت شود.