گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، نوبخت «نجفی» را معرفی کرده بود؛ اگرچه در نامهی ریاست جمهوری خطاب به رئیس مجلس، نام «دانش آشتیانی» بهعنوان گزینهی پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش بهچشم میخورد. این تغییر ناگهانی حاشیهساز شد؛ اهالی فراکسیون امید اعتراض کردند. پارسایی نمایندهی شیراز و سخنگوی فراکسیون، روز یکشنبه گفته بود: «تا ساعت ۷:۳۰ صبح كه فراكسيون اميد جلسهاي با دولت داشت، آقاي نجفي معرفي شد. اما اينكه چرا ظرف مدت كوتاهی گزينهی پيشنهادي عوض شده، موضوعي است كه "سخنگوي دولت" بايد توضیح دهد.» گفتوگوی روز چهارشنبهی حسینعلی امیری با «آرمان» اما بر ابهامات ماجرا افزود. معاون پارلمانی روحانی از نقش دفتر رئیسجمهور رونمایی کرد. سخنانی که نشان میداد پشتپردههای داستان معرفی وزرای پیشنهادی را، نه معاون پارلمانی و نه حتی آقای سخنگو، که از فرد دیگری باید جویا شد؛ محمد نهاوندیان.
زیر گوش روحانی چه خبر است؟ چه کسی چگونه گزینههای پیشنهادی دولت برای جایگزینی وزرای معزول را تعیین میکند؟ نهاوندیان کجای بازی است؟
روایت معاون پارلمانی روحانی از اختلافات درون دولت/ نوبخت کجای بازی است؟
«يكشنبه صبح با آقاي نوبخت رفتيم فراكسيون اميد. پرسيدند آيا دكتر نجفي گزينهی پيشنهادي دولت براي وزارت آموزش و پرورش هستند؟ دكتر نوبخت گفتند: بله؛ من البته سكوت كردم.» این روایت معاون پارلمانی روحانی است از جلسهی هفت و نیم صبح در بهارستان؛ جلسهای که در آن «نجفی» به عنوان گزینهی پیشنهادی برای وزارت آموزش و پرورش به نمایندگان مردم معرفی شده بود. البته که زیاد دوام نداشت.
امیری میگوید: «پیش از همراهی روحانی در سفر به اراک؛ از دكتر نهاونديان پرسیدم در نهايت گزينهها چه كساني هستند؟ ايشان گفت: آقاي دانش آشتياني براي آموزش و پروش، دكتر صالحي اميري براي وزارت فرهنگ و آقاي سلطانيفر هم وزارت ورزش و جوانان. من پرسيدم مگر گزینهها تغيير کرده است؟! گفتند: در جمعبندي نهايي كه ديشب انجام شد گزينهی آموزش پرورش شد آقاي دانشآشتياني.»
آنطور که امیری گفته ترکیب گزینههای پیشنهادی دولت در یک نشست شبانه تغییر کرده است؛ جلسهای که نه معاون پارلمانی رئیسجمهور و نه حتی سخنگوی دولت از آن مطلع نبودند. ابوالفضل سروش نمایندهی مردم تهران در اینباره به خبرنگار ما گفت: «علیالظاهر با آقای نجفی صحبتهای مقدماتی انجام شده و برخی توافقات نیز صورت گرفته بود اما گویا آقای نجفی در لحظهی آخر انصراف داده است.» انصراف داد یا تغییر کرد؟ چه کسی در معادلات ریاستجمهوری بیشتر از همه اثرگذار است؟
آشنا کجای بازی است؟
«لطفاً برای وزارتخانههای فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش افرادی را که مناسب میدانید با ذکر دلیلی مختصر معرفی فرمایید.» این توئیت آشنا است؛ مشاور عالی روحانی میخواست با انتشار این نظرخواهی، در معرفی وزرای پیشنهادی نقشآفرینی کند. اینکه اما تا چه اندازه مشاورات آقای مشاور در تصمیمگیریهای روحانی مؤثر است، مطلب دیگری است. یکی از کاربران در اینباره نوشته بود: «یادتان هست ابتدای دولت در گوگلپلاس هم همین کار را کردید. حتی یک نفر هم از آن همه پیشنهاد گزینهی دولت نشد؛ دربارهی آن همفکری به مردم گزارش دهید!» کاربر دیگری هم نوشته بود: «گفتن ما در انتخاب وزرای بعدی چه نقشی خواهد داشت؟ فقط یک مورد نشانمان دهید تا متوجه این تأثیر شویم.»
نظرخواهی آقای مشاور بهمذاق دولتیها هم خوش نیامد. به نظر آنها آشنا میکوشید تمنایش را برای اثرگذاری بر معادلات دولت، پشت پردهی یک نظرخواهی توئیتری پنهان کند. وی در توئیت دیگری با اشاره به واکنش دولتیها، نوشت: «برخی عزیزان در داخل و خارج دولت از نظرخواهی مطرح شده در فضای مجازی ناخرسند بودند. برخی میگویند چه فایده و برخی میگویند چه پرافاده!»
نظرخواهی اما، وزن آشنا را در تصمیمسازیهای سطح بالا در پاستور روشن کرد. جایی که در میان لیست وزرای پیشنهادی معرفی شده، تقریباً هیچکدام از پیشنهادات فالورهای وی قرار نداشت. بررسی کامنتها زیر پست آقای مشاور این مطلب را اثبات میکند.
نهاوندیان کجای بازی است؟
«مهمترين عضو كابينه آقاي روحاني، آقاي نهاونديان است. حيطه اختيارات ایشان به اندازهاي در نهاد رياستجمهوري زياد شده كه بايد وي را معاون اول دانست. اين وضعيت پس از حاشيهسازی برای آقاي فريدون تشديد هم شده و نهاونديان عملاً به «مرد شماره دو» دولت تبديل شده است.» اینها را عبدالله ناصری مدیرعامل سابق ایرنا و فعال سیاسی اصلاحطلب گفته. سخنانی که نشان میدهد جایگاه رئیس دفتر رئیسجمهور در معادلات این روزهای دولت کجا است. نهاوندیان البته شخصیت محبوب اصلاحطلبان نیست؛ چه از نظر آنها یک اصولگرا است. شاید بهخاطر سوابق عضویتش در «مؤتلفه» و یا سالها همکاری با علی لاریجانی.
عبدالله ناصری در اینباره میگوید: «آقاي نهاونديان به عنوان يك اصولگرا گفتمان موازي دولت را در پاستور رهبري ميكند. در سه سال گذشته اصلاحطلبان بارها درخواست ديدار با آقاي روحاني را داشتهاند كه در اين زمينه با مانعي به نام نهاونديان بهعنوان رئيس دفتر رئيسجمهور برخورد كردهاند. آقاي نهاونديان به دليل تجربه بسيار زيادي كه در امور تشكيلاتي و سازماندهي دارد و در اين زمينه قوي عمل ميكند موفق شده از نفوذ گستردهاي در نهاد رياستجمهوري برخوردار شود. نكته مهم در اين زمينه اين است كه آقاي نهاونديان به عنوان يك اصولگرا گفتماني را در دولت رهبري ميكند كه با گفتمان اصلي دولت مطابقت ندارد.»
ناتوانی رئیس دستگاه اجرا در ادارهی دولت، نفوذ نهاوندیان را افزوده است. رئیس دفتر رئیسجمهور این روزها حرف اول را در نهاد ریاست جمهوری میزند. جایی که خلأ قدرت حسابی دست و بالش را برای تصمیمگیریهای کلان گشوده است.