گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، دکتر عروتی، معاون فرهنگی دانشگاه بوعلی سینا و استاد دروس معارف اسلامی، در گفتگو با خبرگزاری دانشجو درباره برخی دلایل عدم اقبال دانشجویان به دروس عمومی نکاتی را مطرح کردهاند که در ادامه میخوانیم.
به نظر شما چالشهای اصلی ما در حوزه دروس معارف اسلامی و انقلاب چیست؟
در حوزه دروس معارف ما چالشهای زیادی داریم. یکی اینکه عناوین دروس معارف بسیار زیاد شده است. برای مثال در دانشگاههای علوم پزشکی 16 واحد معارف ارائه میشود. در دانشگاههای وزارت علوم هم 14 واحد است. در واقع به طور متوسط تعداد این واحدها معادل یکترم تحصیلی دانشجویان خواهد بود. درحالیکه به نظر میرسد باید دانشجو زودتر وارد فضای حرفهای رشته خودش شود. ما مشکلات ساختاری زیادی در نظام آموزش و پرورش داریم که به دانشگاهها هم سرایت میکند.
چه مشکلاتی؟
ما باید مفاهیم بنیادی اعتقادی را به نسل جدیدمان یاد بدهیم. در مقطع ابتدایی موفق نمیشویم، آن را در مقطع متوسطه هم ادامه میدهیم، در مقطع متوسطه هم موفق نمیشویم و مجبور میشویم این عناوین را وارد دانشگاهها هم بکنیم. در دانشگاه هم البته این شیوه ارائه به توفیقی دست نمییابد. برای مثال در بحث آموزش قرآن به نظر من باید دانش آموز در دوران ابتدایی روخوانی قرآن را یاد بگیرد و تمام. اما ما میبینیم که به این توفیق نمیرسیم و آموزش قرآن را وارد مقاطع بعدی هم میکنیم. و میبینیم که بسیاری از دانشجویان ما روخوانی و روان خوانی قرآن را بلد نیستند. حالا اگر بر فرض بچههای ما این موضوع را یاد نگرفتند، باید در ادارات هم کلاس قرآن بگذاریم؟ البته این انتقاد منحصر به دروس معارف نیست و درباره زبان انگلیسی و ادبیات هم صدق میکند. دانش آموزی که در هفت سال تحصیل زبان انگلیسی یاد نگرفته، با این سه واحد دانشگاه چه چیزی میخواهد یاد بگیرد؟
ما باید بعضی از مسائل را در مقاطع پایینتر تکمیل بکنیم. یعنی مطمئن شویم که دانش آموز ما وقتی وارد مقطع متوسطه میشود از نظر بحثهای معرفتی، اعتقادی، احکام، ادبیات و موضوعات مشابه آموختههای زیادی داشته باشد و وقتی وارد دانشگاه میشود باید وارد حوزه تخصصی خود بشود و به سرعت تخصصهای لازم را کسب بکند و وارد فضای حرفهای شود.
با این تفاسیر به نظر شما دروس عمومی باید تا چه حد در دانشگاهها ارائه شود؟
پایههای اعتقادی جوانان را باید خیلی زودتر از دوران دانشگاه محکم بکنیم. در دانشگاه باید دو الی چهار واحد درس باشد که به شبهات و سؤالات تخصصی دانشجویان پاسخ دهد. اما ما همان کاری را که در دوران ابتدایی باید انجام میدادیم در دانشگاه انجام میدهیم و مثلاً دوباره اثبات وجود خدا میکنیم!
نکته بعدی این است که مقاطع مختلف تحصیلی به صورت منقطع از هم برنامه ریزی میشوند. یعنی برنامه ریزان مقاطع بالاتر، آموختههای جوان ما در مقطع پایینتر را در نظر نمیگیرند و برنامه ریزی هماهنگی صورت نمیگیرد. بسیاری از مباحث دروس معارف دانشگاهی تکراری هستند.
راهکاری هم برای این مسائل مد نظر دارید؟
یک روش خوبی را نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها برای دروس معارف در دو سال اخیر آغاز کرده به نام طرح «نیاز محور». در این طرح، از دانشجویان نیاز سنجی صورت میگیرد که برای مثال در حوزه اندیشه اسلامی چه شبهات و سؤالاتی دارند؟ این سؤالات جمع آوری میشود تا استاد در کلاس برای رفع این شبهات تمرکز کند. البته برای اجرای این طرح نیاز است که جمعیت کلاسها ایده آل، بین 25 تا 30 نفر، باشد تا استاد بتواند پاسخ سؤالات را بدهد. نکته بعدی اینکه اساتید ما باید مهارت و تخصص لازم برای رفع شبهات را داشته باشند و این موضوع مستلزم تربیت اساتید قوی است. اگر این طرح «نیاز محور» با تربیت اساتید خوب همراه شود و به مرحله اجرا برسد، به نظر میرسد این دغدغهها درباره دروس معارف رفع شود.
به طور خاص درباره درس انقلاب اسلامی،که با عدم اقبال بیشتری مواجه است، چه نظری دارید؟
درباره دروسی مثل انقلاب اسلامی هم منبع مهم است، هم استاد و هم شبهات دانشجو. یک نکته مهم درباره درس انقلاب این است که این درس با مسائل روز کشور گره میخورد. در واقع نمود اصلی موضوعات روز کشور در درس انقلاب است. دانشجویان از استاد انقلاب انتظار دارند همه سؤالات آنان درباره عملکرد جمهوری اسلامی را پاسخ بدهند. به هر حال برخی اساتید هم توانایی علمی لازم را ندارند و ممکن است نتوانند پاسخ سؤالات دانشجویان را بدهند. و به همین دلیل میزان نارضایتی از این درس در نظرسنجیها بالا میرود.
گفتنی است طی روزهای آینده گزارش تفصیلی خبرگزاری دانشجو در خصوص میزان رضایت دانشجویان از دروس معارف اسلامی و انقلاب دانشگاه ها، که بر پایه یک نظرسنجی از دانشجویان سراسر کشور آماده شده، منتشر خواهد شد.