یادداشت دانشجویی/
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ * در این چند روزی که گذشت نقل و قول‌های بسیاری در رابطه با سفر نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل، به وین و دیدار با آمانو رد و بدل شد و از ظریف گرفته تا امیر حاتمی و ولایتی به این سفر و درخواست نیکی هیلی برای بازدید از سایت‌های نظامی ایران واکنش نشان دادند و گفتند که این درخواست خلاف برجام است.
متن برجام را که بررسی می‌کنیم، چند بند در این زمینه چشمت را خیره می‌کند.
اولین بندی که در زمینه اقدامات دواطلبانه ایران در ارتباط با راستی آزمایی آژانس بیان شده بند ۱۵ مقدمه برجام است.
بند ۱۵ برجام: «ایران به آژانس اجازه خواهد داد که بر اجرای اقدامات داوطلبانه خود در دوره‌های زمانی مربوطه و نیز اجرای تدابیر شفافیت ساز به شرح مندرج در این برجام و پیوست‌های آن نظارت نماید. این اقدامات شامل: حضور بلندمدت آژانس در ایران؛ نظارت آژانس بر کنسانتره سنگ معدن اورانیوم تولیدی توسط ایران در همه کارخانه‌های تلغیظ سنگ معدن اورانیوم به مدت ۲۵ سال؛ نظارت و مراقبت در مورد روتور‌ها (چرخاننده ها) و بیلوز‌های (اتصالات) سانتریفیوژ به مدت ۲۰ سال؛ استفاده از فناوری‌های مدرن تایید شده و گواهی شده توسط آژانس از جمله دستگاه سنجش میزان غنی سازی به صورت مستقیم، مهر و موم‌های الکترونیک؛ و یک سازوکار قابل اطمینان از رفع سریع نگرانی‌های آژانس در زمینه دسترسی به مدت ۱۵ سال، به شرح مندرج در پیوست ۱».
در بند بالا به صورت کلی به کار‌های آژانس در رابطه با اقدامات داوطلبانه و شفافیت ساز ایران بیان شده، ولی برای وارد شدن به جزئیات باید به پیوست ۱ برجام مراجعه کرد.
بندهای ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۷۷ و ۷۸ برجام، در پیوست ۱ دقیقا به موضوعی که نیکی هیلی از آژانس درخواست کرده مرتبط می‌شود.
بند ۷۴ برجام، درخواست‌های دسترسی‌ها را منوط به حسن نیت و احترام کامل به حقوق حاکمیتی ایران کرده و همچنین اشاره کرده درخواست‌های دسترسی با هدف مداخله در فعالیت‌های نظامی ایران یا دیگر فعالیت‌های مرتبط با امنیت ملی نبوده و منحصرا برای حل نگرانی‌های برخاسته از تحقق تعهدات برجام و دیگر تکالیف پادمانی و عدم اشاعه‌ای خواهد بود.
نکته جالبی که در بند بالا دیده می‌شود این موضوع می‌باشد که فقط بیان شده بازرسی‌ها با هدف مداخله در برنامه نظامی ایران نیست و این بدین معناست که ما درخواست بررسی از سایت‌های نظامی شما را می‌دهیم و آن‌ها را بازرسی می‌کنیم، ولی خدایی نکرده نیت مان سوء نیست و اینطور نیست که می‌خواهیم از بازرسی هایمان بهره دیگری ببریم و یا در خط تولید تسلیحات نظامی دخالتی بکنیم.
این طور نگارش، به راستی درخور شأن دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران نیست و هیچ کشوری از چنین کوتاهی هایی در متن به این راحتی عبور نمی‌کند.
بند ۷۵ می‌گوید برای پیشبرد برجام اگر آژانس احساس کند اقداماتی مغایر با توافقنامه در حال انجام است از ایران درخواست شفاف سازی می‌کند و در بند ۷۶ بیان می‌کند که اگر توضیحات ایران باعث اقناع آژانس نشود ممکن است که آژانس درخواست دسترسی به چنین محل هایی را صادر کند و همچنین دلایل خود برای دسترسی به محل‌ها و اطلاعات مرتبط را در اختیار ایران می‌گذارد.
بند ۷۶ دقیقا همان چیزی را می‌گوید که «نیکی هیلی» می‌خواهد، در بند ۷۶ به هیچ عنوان محل‌های مورد درخواست آژانس منحصر نشده، بلکه آزاد گذاشته شده که هر جایی را می‌خواهند درخواست بازرسی بدهند و این یکی از نقاط بسیار ضعیف متن است.
بند ۷۷ بیان کرده است که ایران می‌تواند راه‌های جایگزین برای حل نگرانی‌های آژانس پیشنهاد نماید که آژانس را قادر سازد تا عدم وجود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای و یا فعالیت‌های مغایر با برجام در مکان مورد سوال را راستی آزمایی کند که باید به سرعت و دقت مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به فشار‌های کشور هایی مانند آمریکا، انگلیس و فرانسه به آژانس بند ۷۷ عملا معنایی ندارد، چون باز این آژانس است که باید قانع شود و هیچگونه تصمیم گیری و اظهارنظری از طرف ایران قابل اتکاء نمی‌باشد.
می‌شود گفت: سرنوشت تمام بندهای ۷۴، ۷۵، ۷۶، ۷۷ در بند ۷۸ مشخص می‌شود و این بند ۷۸ است که مشخص می‌کند آیا آژانس می‌تواند از مناطق نظامی بازدید کند یا خیر.
در بند ۷۸ چنین آمده است: «اگر عدم وجود مواد و فعالیت‌های اعلام نشده و یا فعالیت‌های مغایر با برجام بعد از اجرای ترتیبات جایگزین موافقت شده توسط ایران و آژانس نتواند راستی آزمایی شود، یا دو طرف قادر نباشند به طریق رضایت بخش برای راستی آزمایی عدم وجود مواد و یا فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده یا فعالیت‌های مغایر با برجام در مکان‌های مشخص شده، در مدت ۱۴ روز از ارائه درخواست اولیه آژانس برای دسترسی به توافق برسند، ایران در مشورت با اعضاء کمیسیون مشترک، نگرانی‌های آژانس را از طریق شیوه‌های لازم مورد توافق بین ایران و آژانس حل می‌نماید. در صورت عدم وجود توافق، اعضاء کمیسیون مشترک با اجماع و یا با رای ۵ عضو از ۸ عضو، نظر خود را در خصوص روش ضروری برای حل نگرانی آژانس ارائه خواهند داد. فرآیند مشورت و یا هر عمل دیگر مرتبط توسط اعضاء کمیسیون مشترک نباید بیشتر از ۷ روز به طول بیانجامد و ایران اقدامات ضروری را در طی ۳ روز اجرا خواهد کرد».
با توجه به بند ۷۸ پیوست ۱ برجام باید اذعان کرد که سرانجام گفته نیکی هیلی بر کرسی خواهد نشست، چون بیان شده در صورت عدم توافق بین ایران و آژانس باید اعضاء کمیسیون مشترک تصمیم نهایی را بگیرند که با توجه به ترکیب کمیسیون باید گفت که از حالا باید سایت‌های نظامی ایران را قابل بازرسی دانست.
ترکیب موافقین طرح بازرسی از سایت‌های نظامی ایران بدین شرح است: ۱ - آمریکا ۲ - انگلستان ۳ - فرانسه ۴ -آلمان ۵ - مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا
و ترکیب مخالفین محتمل و قطعی این طرح نیز بدین شرح است: ۱ -ایران ۲ -روسیه ۳ -چین
با توجه به این آرا قطعا طرح بازرسی از سایت‌های نظامی ایران به تصویب خواهد رسید و بعد از جلسه و مشورت و رای گیری که طبق بند ۷۸ پیوست ۱ برجام نهایتاً هفت روز باید طول بکشد ایران در مدت ۳ روز باید استارت اجرای این طرح را بزند که در غیر اینصورت باعث نقض برجام شده و تحریم‌ها و ۶ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل بلافاصله باز خواهد گشت.
اینگونه مذاکره کردن که نتواند منافع ملی را از آسیب دشمن حفظ کند نیاز به ۲ سال مسافرت و چانه زنی نداشت، بلکه اگر زودتر مذاکره به اتمام می‌رسید قطعا امتیازات کمتری به طرف مقابل داده میشد.
متاسفانه باید گفت که علیرغم تمام دروغ هایی که آمریکایی‌ها برای تشویش اذهان عمومی می‌گویند این یک مورد را با راستی و صداقت بیان کرده اند و این منافذ متعدد برجام است که به آنان توانایی چنین جسارتی را داده است.
محمد حسین غریبی- عضو شورای مرکزی جنبش عدالتخواه دانشگاه گیلان
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.
ارسال نظرات