چرا دولت روحانی پرخرج‌ترین دولت بعد انقلاب است؟/ سهم عمران از بودجه: فقط دو درصد!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو-محمدعلی امینی؛ اسب هزینه‌های جاری دولت یازدهم و دوازدهم، به‌سرعت می‌تازد. حسن روحانی و کابینه‌اش اغلب درآمد کشور را صرف هزینه‌های جاری کرده‌اند.«بچه پولدار نفتی» تعبیری آشناست که بیشتر از سایر تعابیر، وضعیت دولت را تعریف می‌کند. این روزها بچه پولدار نفتی، بی‌توجه به عمران و آبادانی، فکر می‌کند هرچه بیشتر خرج کند باشخصیت تر است و مردم برای این ولخرجی‌اش، کف می‌زنند. او به آینده‌اش بی‌توجهش است و تنها به این موضوع فکر می‌کند که چگونه پولی که اکنون در دست دارد را صرف گذران امور روزمره‌اش کند، بی‌توجه به آینده هولناکی که انتظارش را می‌کشد!

 

قیمت نفت کم شد، بودجه جاری چند برابر!

کاهش قیمت نفت هم نتوانست خرج‌های جاری دولت را کم کند. حسن روحانی زمانی که دولت را از محمود احمدی نژاد تحویل گرفت، همان ابتدا قول داد سیاست چابک سازی را پیش خواهد گرفت؛ اما این قول هم به‌مانند سایر وعده‌ها هیچ‌گاه عملیاتی نشد. حالا در سال 96 با رقم عجیب 320 هزار میلیارد تومان به‌عنوان بودجه جاری سروکار داریم. جعفر قادری، استاد اقتصاد دانشگاه شیراز، با بیان اینکه بر اساس احکام برنامه پنجم توسعه، دولت مکلف بوده رشد هزینه‌های جاری را به میزان 2 درصد کمتر از نرخ تورم محدود کند، در همین رابطه گفته: «اگر نرخ تورم اعلامی دولت در این 4 ساله را هرسال کمتر از 10 درصد مبنای عمل قرار دهیم دولت درمجموع مجاز به افزایش حداکثر 32 درصد در هزینه‌های جاری خود در این چهارساله بوده است.» حالا با وضعیتی مواجه هستیم که دولت 8 برابر بیشتر از میزان تعیین‌شده در قانون، رشد هزینه‌های جاری را در قانون بودجه در نظر گرفته است.

گزارش 4 ماهه ابتدایی امسال که وزارت امور اقتصاد و دارایی منتشر کرده وضع را از این هم بدتر می‌کند! آمارها نشان می‌دهد 98 درصد از درآمدهای دولت صرف هزینه‌های جاری ‌شده!

 

بهانه‌های همیشگی: دولت قبل مقصر است

دولتی‌ها اما توجیهاتی برای این افزایش بی‌رویه هزینه‌های جاری دارند و مثل همیشه دولت قبل را عامل این هزینه‌های غیرقابل‌باور معرفی کردند. آن‌ها میگویند نیروهای مازادی که دولت قبل به بدنه دولت اضافه کرده باعث افزایش هزینه‌ها شده.

اما داستان نیروهای مازاد چیست؟ گفته‌شده بعضی از دستگاه‌های دولتی 50 درصد نیروی مازاد دارند. هرچند که سروصدای استخدام نیروهای مازاد بعد از دولت دهم بلند شد اما آمارها نشان می‌دهد فقط دولت احمدی‌نژاد مقصر نبوده. همه دولت‌ها طی سال‌ها بدنه خود را بزرگ‌تر کردند؛ و این روند در دولت یازدهم نیز ادامه پیدا کرد این در حالی است که بر اساس برنامه‌ توسعه چهارم و پنجم قرار بوده دولت پنج درصد از تعداد شاغلان دولتی خود را کم کند و از تعداد کارمندان خود بکاهد اما بر اساس آماری که عسگری آزاد، معاون نوبخت بهار امسال ارائه داده بود نه‌تنها در سال‌های اجرای برنامه چهارم و پنجم (که 3 سال آن در دولت یازدهم سپری‌شده) تعداد کارمندان دولت کم نشده بلکه 14 درصد هم به بدنه دولت اضافه‌شده است. هم‌اکنون ٤٥٠‌هزار مدیر دولتی دارد که این رقم بیشتر از تمام کارمندان دولتی کشور ژاپن با ١٢٧‌میلیون نفر جمعیت است.

 

بودجه عمرانی سال‌به‌سال آب می‌رود

بودجه عمرانی این روزها وضعیت خوبی ندارد. در کشورهای درحال‌توسعه، نسبت هزینه‌های عمرانی به هزینه‌های جاری، بیانگر اهتمام مسئولین به حرکت روبه‌جلو و رشد سریع آن کشور است. در سالیان اخیر اما بودجه عمرانی کشور، به‌شدت آب‌رفته. این نسبت که در ایام دولت قبل عدد 38 درصد را هم رد کرده بود در پایان سال 95 به 12 درصد رسید. وضع زمانی بدتر می‌شود که آمار 4 ماهه ابتدایی 96 را هم ببینیم: فقط 2 درصد! تنها 1280 میلیارد تومان به مسائل عمرانی اختصاص پیداکرده. این در حالی است که در همین زمان 74 هزار 120 میلیارد تومان به در بخش‌های جاری کشور خرج شده!

مشکلات کشور به همین‌جا هم ختم نمی‌شود. در قانون بودجه، معمولاً رقمی پیش‌بینی می‌شود و رقمی تحقق می‌باید. اگر سری به آمار میزان تحقق بودجه در سال‌های مختلف بزنیم به عمق فاجعه پی می‌بریم. به‌عنوان مثال در سال‌های 93 و 94 میزان تحقق بودجه جاری به ترتیب 6/96 و 4/96 درصد است درحالی‌که بودجه عمرانی در همین دو سال به ترتیب 6/8 و 5/48 درصد محقق شده؛ یعنی علاوه بر این‌که بودجه عمرانی در دولت یازدهم سهم پایین داشته، درصد قابل‌توجهی از همان میزان کم بودجه هم محقق نشده!

دولت روحانی دولت پرخرجی است. تکنوکرات ها اعتقادی به کاهش هزینه‌های جاری کشور ندارند! قیمت نفت در سال‌های اخیر نسبت به دولت‌های نهم و دهم به‌شدت افت کرده. بااین‌وجود دولت حاضر نیست کمتر خرج کند و به‌جای آن کاهش هزینه‌های عمرانی را هدف قرار داده. خروج از رکود و چابک سازی دولت، با هزینه‌های جاری سنگین امکان‌پذیر نیست. تعطیلی کارخانه‌های مختلف این روزها دوباره صدای کارگران را درآورده. گویا تا زمانی که مسائل پیش‌پاافتاده، امنیتی نشود دولت قرار نیست تدبیری بیندیشد.