پس از گذشت ۵ سال از اعتراضات پی در پی کارگران معدن زغال سنگ البرز شرقی برای احقاق حقوق خود، به دلیل بیکفایتی و عدم نظارت مسئولین ۳ نفر از کارگران این معدن جان خود را از دست دادند.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، زینب سادات میرسلطانی؛ دستهای پینه بسته به رنگ سیاه، چشمان و دندانهای سفید در میان تیرگی چهرهشان که نشان از کار در فضای تاریک و زغالی است همه یک چیز را برای ما تصویر میکند، سختی و مشقت کارگران معدن، هوای نیمه روشن صبح و باد سرد صبحگاهی، عدهای از کارگران محجوب و خسته، اما امیدوار به آینده، تعداد زیادی از جوانها و مردهای زحمتکش شهر ما با چهرههایی که گرد ذغال، یادگار ارزشمند تلاش برای نان حلال را روی آنها نقش کرده بود در کنار خیابان منتظر همان اتوبوس قدیمی شرکتی ایستاده بودند، که نه تنها معوقه و عیدی آنها را بلکه، چند ماه است حقوق اصلیشان را نیز پرداخت نکرده است. با صدای خنده و شوخیهای خود سوار بر اتوبوس کهنه شرکت میشوند می روند به مکانی که هم خانه امید آنهاست هم خانهای پر از خاطرات تلخ و خسته کننده. این قسمتی از زندگی هر روز مردان پرتلاشی بود که به دلیل سختی کار آنها، خانوادههای چشم به راهشان با نگرانی و اضطراب از بازگشت نان آور و تکیه گاه خانواده آنها را راهی میکردند.
در معادن طزره دامغان و مجموعه شرکت ذغال سنگ البرز شرقی، علیرغم خطرات و سختی کار بسیار و حتی داغدار شدن برخی خانوادههای کارگران شاغل به دلیل جانباختن نانآور خانهشان در حوادث معدنی و سوانح جادهای این مسیر، به دلیل امنیت شغلی و نظم در پرداخت حقوق و مزایای کارکنان در گذشته نهچندان دور، همواره به عنوان مثالی از یک شغل مطمئن در بین مردم شهرستانهای دامغان و شاهرود پذیرفته شده بود، اما متأسفانه در سالهای اخیر یعنی از سال ۹۳ تا به امروز داستان عدم پرداخت حقوق و مزایا و عیدی و معوقه ها، امنیت شغلی کارگران معادن البرز شرقی نیز به خطر افتاده است.
مشکلات ریشهای کارگران معادن طزره شهرستان دامغان زمانی مشهود شد که در راستای اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و سیاست خصوصیسازی، ۹۵ درصد از سهام معادن این شرکت در سال ۹۳ به ذوب آهن اصفهان واگذار و پنج درصد باقی مانده نیز طبق قانون، بجای سهام عدالت بصورت سهام ترجیحی به کارگران و کارکنان شرکت تعلق گرفت و در مرحله بعد این واگذاری، زمین شرکت نیز به مزایده گذاشته شد که در نهایت شهرداری شاهرود برنده آن شد؛ که البته این ارائه سهام و مزایده نیز در نوع خود اعتراضات متعددی را بههمراه داشت.
کارگران معادن ذغال سنگ البرز شرقی واقع در طزره دامغان شاید اسفندماه سال ۹۳ وقتی علی ربیعی وزیر کار و رفاه اجتماعی به دعوت نماینده مجلس و مسئولان شهرستان دامغان به محل کار آنان آمد، به سخنان نماینده آنان درباره تأخیر چندماهه در پرداخت حقوق و مزایا، پاداش بازنشستگی، بیمه و سختیکار گوش داد، لباس معدن کاران را بر تن کرد به داخل معدن رفت و پس از بازدیدی چند دقیقهای با صورتی سیاه شده همچون معدنکاران به جمع آنان باز گشت امیدوار شدند که وعدههای وی درباب حل مشکلاتشان ظرف چندماه و سرمایهگذاریهای جدید در معادن این منطقه با هدف مدرن سازی و تولید یکهزار شغل جدید محقق شود، اما تا به امروز تنها قصه دردناک بیپولی، شرمندگی و بیکاری ادامه داشته است. به گونهای که امروز پس از گذشت ۵ سال، اعتراضات کارگران از ماهها و سالهای بعد از حضور ربیعی بیشتر و بیشتر شد به صورتی که از سال ۹۳ تا ۹۸ بیش از ۱۵ تجمع اعتراضی را از کارگران شاهد بودیم. اما در سه شنبه ۲۴ اردیبهشت ۹۸ کارگران معدن زغال سنگ البرز شرقی از واریز دستمزد و اضافهکاریهای فروردین ماه خود پس از چند ماه خبر دادند.
به گفته این کارگران؛ از اول اردیبهشت ماه کارفرما به این بهانه که منابع مالی کافی برای پرداخت اضافهکاریهای کارگران ندارد، اجازه اضافهکاری به آنها نمیدهند در نتیجه منتظر کاهش دریافتیها از ماه بعد هستیم و این کفاف معیشتی ما را در شرایط فعلی که همه اقلام مصرفی و غیرمصرفی لحظهای در حال افزایش قیمت هستند، را نمیدهد.
اما نارضایتی و مظلومیت کارگران و همچنین ظهور بی کفایتی مدیران و مسئولین این معدن به همینجا ختم نشد؛ حادثهای در روز پنجشنبه (۲۳خردادماه) اتفاق افتاد که در این حادثه ۲ نفر از کارگران جان خود را از دست دادند، گفتنی است که ریزش تونل برناکی معدن طزره عامل کشته و زخمی شدن سه معدنچی شد.
روابط عمومی واحد زغال سنگ البرز شرقی پس از انتشار این خبر گفت:در معدن برناکی از معادن ۴ گانه معدن زغال سنگ طزره در جبهه کار پیشروی اکلون نوار با شیب ۱۶ درجه (متراژ ۳۴۰ متری از دهانه اکلون) ریزش ناگهانی سنگ تعداد سه نفر از کارگران پیمانکاری شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی تحت مدیریت آقای «شیخ» بهنامهای «محمود مومن»، «علیاکبر عجم اکرامی» و «حسنعلی لالایی» دچار حادثه شدند، که بلافاصله با اعزام تیم امداد و نجات، نسبت به کمکرسانی به مصدومان و انتقال آنها به بهداری منطقه و متعاقبا همراه با تیم پزشکیاری به بیمارستان ولایت دامغان اقدام شد. اما بیمارستان ولایت دامغان از فوت شدن محمود مومن و علیاکبر عجم اکرامی خبر داد.
انتشار این خبر واکنشهای مطالبه گرانه زیادی از سمت دانشجویان و اهل رسانه در پی داشت.
اما بعد؛ چندی از انتشار این خبر ناراحت کننده درباره کارگران مظلوم معدن ذغال سنگ البرز شرقی نگذشته بود که خبری دیگر موجب افزایش غم و واکنشهای بیشتری از سوی مردم شد.
ظهر یکشنبه (۲۶خرداد ۹۸) یک کارگر در معدن زغال سنگ رزم جا غربی طزره در شرکت البرز شرقی، بر اثر گاز گرفتگی جان خود را از دست داد، یعنی درست سه روز بعد از حادثه غمبار فوت و زخمی شدن سه کارگر این معدن..
برپایه این اطلاعات، هویت کارگر جان باخته «مجتبی گیلان» حدودا ۲۹ ساله اعلام شده بود.
از قرار معلوم این کارگر بعد از وقوع حادثه به بیمارستان ولایت دامغان منتقل میشود که به دلیل شدت گاز گرفتگی جان خود را از دست میدهد.
دانشجویان دغدغهمند دانشگاه صنعتی شاهرود که از همان ابتدا پای کار مطالبه از مسئولین و احقاق حق کارگران معدن ذغال سنگ البرز شرقی بودند با انتشار نامهای از دادستان سمنان در این خصوص در خواست ورود جدی و قاطع کردند.
تشکل عدالتخواه قسط شاهرود در نامهای به دادستان استان سمنان در رابطه با فوت کارگران معادن ذغال سنگ البرز شرقی نوشت: نسبت به احقاق حقوق کارگران فوت شده معدن ذغال سنگ البرز شرقی قاطع و جدی باشید.
در قسمتی از این نامه آمده است:
بنا بر پیگیری صورت گرفته از کارگران معادن ذغال سنگ البرز شرقی تکرار اینگونه حوادث در این واحد معدنی در نتیجه کاهش نظارت بازرسین اداره کار و بخش ایمنی معدن صورت گرفته است. مسئول ایمنی هر معدن که نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده دارد توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب میشود. طبق ماده ۶۵ آئین نامه اجرائی قانون معادن، ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی وزارت صنایع و معادن تعیین میشود.
عارف نیا دبیر تشکل عدالتخواه قسط در گفتگو با خبرگزاری دانشجو، گفت: ما وظیفه خود دانستیم که صدای کارگرانی باشیم که در عمق معادن مشغول کار بسیار سختی هستند. شرکت معدن البرز شرقی شاهرود توسط سازمان خصوصی سازی به به بخش خصوصی واگذار شده است.در این بین چیزی که برای مسئولین بی ارزش شده است ایمنی و سلامت کارگران معدن هست. به طوری که در همین مدت اخیر ۳ نفر از کارگران در حین کار فوت کردند و چندین نفر مصدوم شده است.
دبیر تشکل عدالتخواه قسط دانشگاه صنعتی شاهرود در ادامه با اشاره به عدم پوشش اخبار این اتفاق و مطالبات در این خصوص گفت:، اما چیزی که باعث تعجب است، اینست که رسانهها از جمله صداو سیما و نهادهای مختلف در مورد فوت این سه کارگر معدن سکوت کردند؟! و از کسی صدایی بلند نمیشود. واقعا دلیل سکوت دستگاهها و نهادهای مختلف کشوری در این اتفاق برای چیست.
به گفته عارف نیا این حوادث در این واحد معدنی به دلیل کاهش نظارت بازرسین اداره کار و بخش ایمنی صورت گرفته است.
وی در ادامه به عدم کفایت مسئولین اشاره کرد و گفت: کارگران عزیز کشورمان جان باخته بی کفایتی مسئولین و عدم نظارت بر شرکتهای خصوصی شده اند و این شد که به دادستان استان سمنان نامه زدیم و به وی اعلام کردیم که انتظار داریم از جنابعالی به عنوان مدعی العموم، با جدیت و قاطعیت لازم به این مسئله مهم ورود کند و بعد از شناسایی متخلفین با آنها برخورد شود.
وی میگوید، تشکل عدالتخواه قسط دانشگاه صنعتی شاهرود تا رسیدن کارگران به حقوقشان پیگیر این مسئله خواهد بود.
علیرغم عدم پاسخگویی مسئولین به مطالبات و پیگیریهای دانشجویان در این خصوص، خبرگزاری دانشجو کماکان تا زمان احقاق حقوق کارگران و پاسخ مسئولین، پیگیر مطالبات کارگران خواهد بود.