ناامیدی از امتیازدهی قطر
این سخنرانی امید بسیاری از کسانی که منتظر امتیاز دهی سیاسی امیر قطر و یا پاسخ به شروط 13 گانه محور سعودی بودند، به یاس تبدیل کرد.
آنچه موجب این امیدواری شده بود اینکه امیر قطر چند روز پیش از سخنرانی خود دستور اصلاحات جدید در مورد قانون مبارزه با تروریسم در کشورش را صادر کرد که شامل تعریف تروریسم و تروریست ها بود.
نگاه مثبت انور قرقاش به دستورات امیر قطر
نگاه مثبت و امیدوار کننده به این دستورات امیر قطر تا جایی بود که انور قرقاش وزیر مشاور امور خارجه امارات در یک توئیت از این اقدام امیر قطر استقبال و آن را مثبت ارزیابی کرد و حتی از این نیز فراتر رفته و این فرمان امیر قطر را مقدمه تحویل شهروندان اماراتی متهم به تروریسم به کشورش برشمرد.
نقشه راه قطر برای تعامل با بحران کنونی چیست؟
اما سخنرانی چند روز پیش امیر قطر دو نکته اصلی داشت که موجب از بین رفتن حالت خوشبینی نسبت به آن شد؛ دو نکته ای که به مثابه موضع رسمی قطر در قبال بحران جاری و نقشه راه برای تعامل با آن در آینده به شمار می آید:
اول: تاکید بر احترام به حاکمیت و استقلال قطر و رد هرگونه قیمومیت بر آن تحت هیچ شرایطی.
دوم: مخالفت با دیکته ها، شروط و تهدیدها و تاکید بر گفت وگو به عنوان راهکاری برای حل و فصل بحران و پایان تحریم ها.
تعیین تکلیف برای قطر ممنوع
بر اساس دو محور بالا باید گفت، اظهارات امیر قطر به مثابه مخالفت با تعیین تکلیف روابط خارجی قطر است.
این مخالفت آشکار همراه با چالش طلبی شیخ تمیم در برابر خواسته های چهار کشور عربی شامل عربستان، امارات ، مصر و بحرین همراه بود و موجب شد بحران با این کشورها به خانه اول بازگردد و هرگونه تلاش برای احیای میانجی گری کویت را به ماموریتی دشوار و محکوم به شکست تبدیل کند.
دست رد قطر بر شروط محور سعودی
این تحولات در شرایطی رخ داد که این چهار کشور خواسته های 13گانه خود را محدود کرده و بر شش مورد اصلی آن تمرکز کردند، اما این درخواست ها از نگاه قطر و با توجه به اظهارات امیر این کشور به مثابه خدشه دار کردن حاکمیت این کشور است.
شاید مهم ترین توضیحی که برای این سرسختی قطر وجود داشته باشد، اینکه این مواضع برگرفته از موضع رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا و مخالفت او اگر نه با تمام بخش های شروط 13گانه بلکه با بخش اعظم آن به ویژه موضوع مربوط به مبارزه با تروریسم بود و این جانبداری او از قطر موجب امضای یادداشت تفاهم دو طرف در خصوص مبارزه با منابع مالی تروریسم شد و درخواست پایان تحریم علیه قطر بار دیگر تکرار شد.
سکوت معنا دار محور سعودی در قبال قطر
اکنون نوعی سکوت ائتلاف چهارگانه یا همان محور دشمنی علیه قطر را دربرگرفته است و هیچ بیانیه یا توضیح رسمی در خصوص اظهارات شیخ تمیم اعلام نشده است، البته این سکوت اطمینان بخش نیست بلکه چه بسا مقدمه مرحله بعدی شامل شدت تحریم های اقتصادی و یا حتی نظامی علیه قطر باشد.
قوت گرفتن احتمال تشدید مواضع علیه قطر
در این میان شاید مشارکت نمایندگان عالی رتبه این کشورها از جمله شیخ محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی و خالد الفیصل مشاور پادشاه سعودی در افتتاح بزرگترین پایگاه نظامی مصر در خاورمیانه در کنار عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور این کشور یکی ازنشانه های مربوط به مرحله بعدی باشد.