در آستانه ماه محرم و با شیوع ویروس کرونا پروتکلهای ویژه برای هر یک از بخشهای مختلف کشور از مذهبی تا هنری و فرهنگی در نظر گرفته شده که البته اینها برای عرصه هنرهای نمایشی خیلی شفاف نیست.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در آستانه ماه محرم الحرام و برپایی هیئتهای عزاداری حسینی برای شهادت امام حسین (ع) و یارانشان هر ساله در بخشهای مختلف فرهنگی، هنری، دینی و مذهبی برنامههای مختلفی تدارک دیده میشد از برپایی هیئتهای عزاداری حسینی تا تعزیه و نمایشهای مذهبی و فعالیتهای مختلف که نهادها، ارگانها و هنرمندان و فرهنگیان خود را در زمینه شهادت امام بزرگوارانشان با مردم شریک میکنند.
امسال البته در بخش سینمایی اعلام شد که تا سیزدهم ماه محرم هیچ برنامهای از طرف سینماهای کشور وجود نخواهد داشت و سالنهای سینمایی تعطیل خواهند بود.
اما در عرصههای مذهبی نیز اخبارش مشخص است که با رعایت پروتکلهای مشخص و ممنوعیتهایی در بخشهای مختلف برخی از برنامهها برگزار و برخی دیگر نیز لغو شده اند.
اما در عرصه هنرهای نمایشی شاید انتظار برخی این بود که بالکل در این شرایط کرونایی و همینطور ماه محرم و عزاداری دهه اول محرم سالنهای تئاتر نیز تعطیل شود چه اینکه مشخص هم نیست چقدر این سالنها در این ایام مخاطب خواهند داشت، منتها مسئله اصلی این است که زندگی و معیشت هنرمندان نیز پایشان در این بین در میان است و تنها به تعطیلی نمایشهای کمدی و خنده دار کفایت شده است.
در ارتباط با برنامههای مشخص شده ویژه ماه محرم نیز باید گفت که ارگان هایی، چون حوزه هنری در تدارک برای ساخت برنامههای زنده با همکاری صدا و سیما برای پخش تعزیه هستند که جزئیاتش قرار است مشخص بشوند.
سایر نهادها و ارگانها نیز، چون فرهنگسراها و شهرداری تهران برنامههایی را، چون تعزیت خورشید، برپایی تعزیه و سایر فعالیتها در این راستا تدارک دیده اند که البته آنها نیز پروتکل هایش هنوز به درستی مشخص نشده است.
اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی این عرصه هنرهای نمایشی میبایست در این ایام برنامه هایشان را مشخص میکردند که این نیز واضح و مبرهن است که منتظر نتیجه جلسات ستاد بحران کرونا برای برپایی یا عدم برپایی فعالیتها بودند.
*پهنه رودکی و برپایی تعزیه
یکی ازاین برنامهها به تازگی اعلام شده که در پهنه رودکی یعنی حد فاصله بین تالار وحدت تا پارک دانشجو و تئاتر شهر است که با عنوان «شبیه خوانی در پهنه» در دهه اول ماه محرم پس از اذان مغرب و عشا توسط گروه تعزیه سیدالشهدا و به سرپرستی احمد عزیزی قرار است در جلوی تالار وحدت انجام شود.
طی این ۱۰ شب، یکی از وقایع عاشورا شامل تعزیههای «شاهچراغ (ع)»، «وهب نصرانی»، «طفلان زینب (س)»، «حضرت مسلم (ع)»، «دو طفلان مسلم (ع)»، «حر ریاحی»، «حضرت علیاکبر (ع)»، «حضرت قاسم (ع)»، «حضرت ابوالفضل (ع)»، «شهادت امام حسین (ع)» و «بازار شام» اجرا میشود. البته این برنامه شبیه خوانی هر شب نیز به صورت زنده از سایت نمایش نت پخش میشود.
برای این برنامه مشخص نیست که آیا مخاطب حضوری نیز جلوی تالار وحدت میتواند جضور داشته باشد یا خیر و همه علاقه مندان میبایست از سایت نمایش نت برنامه را تماشا کنند این یکی از محل ابهامات برنامه است و اگر اینکه قرا راست مخاطب حضوری در پهنه رودکی نیز وجود داشته باشد با رعایت چه موازین و به چه صورتی قرار است این برنامه برپا شود.
*برنامههای مذهبی تئاتر صاحبدلان
تئاتر صاحبدلان ویژه کانون تئاتر دینی اداره کل هنرهای نمایشی نیز امسال پس از گذشت تقریبا نیمی از سال و بلاتکلیفی در این عرصه امروز تازه برنامههای سال ۹۹ خود را اعلام کرده است. این تئاتر همزمان با آغاز ماه محرم و روزهای سوگواری امام حسین (ع) و یارانشان برنامههای خود را مشخص کرده است.
از جمله این برنامهها میتوان به ۱۰ نمایش صحنهای در استانهای مختلف و در قالب اجراهای عمومی و پخش از درگاه ایران تئاتر، اجرای نمایشهای خیابانی با مضامین دینی و دفاع مقدسی در تهران و دیگر استانها، اجرای تعزیه در پهنه رودکی از اول محرم به مدت ۱۰ شب، اجرای تعزیه در فضای باز تئاترشهر به مدت ۱۰ شب در ایام صفر و اربعین حسینی، اجرای نمایش «نجوای عزازیل» در تالار فرهنگسرای اندیشه، اجرای نمایش فضای باز در محوطه تئاترشهر به مدت ۱۵ شب، اهدای جوایز مسابقه نمایشنامهنویسی «تئاتر صاحبدلان» که در سال ۹۸ اشاره کرد.
در این برنامهها نیز باز مشاهده میکنیم که پروتکلهای بهداشتی کرونایی هیچ کدام به صورت جزئی بیان نشده و تنها به یک بحث رعایت پروتکلها اکتفا شده است.
اما سایر بخشهای اداره کل هنرهای نمایشی شامل تئاترهای خیابانی که هر ساله در این ایام فعال بودند هنوز هیچ برنامهای ارائه نکردند و طی پیگیریهای متمادی از سامان خلیلیان، مدیر بخش تئاتر خیابانی اداره کل هنرهای نمایشی هنوز این برنامهها نهایی نشده است.
خلیلیان مطرح کرد که، چون دهه اول محرم مردم مشغول عزاداری و فعالیتهای مختص خود هستند احتمال برپایی برنامه هایشان برای دهه دوم زیاد است یعنی ممکن است از سوی بخش تئاتر خیابانی کشور در دهه اول برنامه خاصی تدارک دیده نشده باشد.
از دوران گذشته تاکنون در ایام ماه محرم مردم در تکیهها و مجالس عزاداری به سخنرانی ها، نقالی ها، مداحی و عزاداریها گوش فرا میدادندو در غم امام و یارانشان گریه میکردند، مردم نیز از آن تاریخها تاکنون به مجالس تعزیه و شبیه خوانی و نقالی علاقه داشتند، حال مسئله این است که شرایط کرونایی مشکلات زیادی را در این عرصه برای تجمعات مردمی فراهم کرده است میبایست ببینیم به لحاظ فضای مجازی و فعالیتهای دیگر با رعایت پروتکلها امسال شرایط به چه صورتی خواهد شد.
نکته و سوال این است که با این وضعیت نامناسب هنرهای نمایشی کشور از کمبود مخاطب گرفته تا عدم انگیزه هنرمندان برای روی صحنه رفتن کارها میتوان انتظار داشت که محرم بتواند فضایی برای نمایشهای مذهبی و تعزیه در این عرصه فراهم کند یا خیر، کمااینکه از گذشته نیز تعزیهها ونمایشهای مذهبی جمع شدن مردم بودند و حال با این شرایط کرونایی نمیتوان چنین انتظاری از عموم داشت و در نهایت اینکه آیا پروتکلها میتوانند برای حضور مردم در چنین مجامعی مناسب باشند یا خیر.
بهرحال طبق دستوارات ستاد بحران کرونا هیچ تجمعی در ایام محرم نمیبایست صورت بگیرد مگر با رعایت فاصله گذاریهای اجتماعی و پروتکلهای بهداشتی، حال میتوان این انتظار را داشت که در فضاهای باز برای مردم علاقهمند و با رعایت موازین مشخص بهداشتی چنین عرصههای هنری فراهم شود تا آنها هم بتوانند در این ایام از عزاداریهای حسینی استفاده وبهره برده و همینطور چراغ تئاتر مذهبی ما نیز خاموش نشود.
انتظار میرود صدا وسیما نیز در عرصه تله تئاترها و نمایشهای مذهبی از جمله تعزیه بتواند مردم را در این ایام بهرهمند کند و علاقهمندان این عرصه را در منازل پای جعبه جادویی بنشاند. یکی از این برنامهها که امروز از سوی صدا و سیما مشخص شده «به روایت تعزیه» به سفارش رادیو فرهنگ در اداره کل هنرهای نمایشی رادیو تولید شده است که همزمان از رادیو نمایش نیز پخش میشود. این مجالس تعزیه جنبه روایی دارد و احمد گنجی قصه تعزیه را در جایی که ربطهایی لازم دارد به عنوان راوی، روایت میکند.