توصیه پیامبر(ص) به یادگیری امر دین در روز جمعه/ امام زمان(عج) در توقیعات خود از کدام رفتار شیعیان گله‌مند بودند؟

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- حامد صارم؛ وظایفی که ائمه طاهرین علیهم السلام برای شیعیان در هر زمانی تعیین فرموده اند، هدایت و سعادت را برای شیعیان تامین می کند. گاه اهل بیت عصمت و طهارت دستور به سکوت و صلح داده اند که در این صورت هیچ کدام از تابعین اهل بیت حق خروج و قیام را ندارد و نمی تواند جلوتر از امام خویش حرکت کند که در این صورت از هدایت به گمراهی خواهند رفت گاه نیز  دستور ائمه عصمت و طهارت قیام و جنگیدن با دشمنان است در این صورت همه شیعیان باید امام را یاری کنند و لو اینکه یقین داشته باشند که جان خویش را از دست خواهند داد. اگر کسی در زمانی که دستور بر جنگ است سکوت نماید؛ امام خویش را رها کرده است و این بزرگترین گناهی است که بخشوده نخواهد شد.

حفظ احادیث وظیفه تاریخی شیعیان

وظایف شیعیان نسبت به امام معصوم همیشگی است . این وظایف مختص به زمان حضور نیست و در زمان غیبت نیز جاری و ساری است. هرچند غیبت امتحانی بزرگ برای شیعیان است؛ اما نباید غیبت باعث غفلت از امام حی و حاضر اما غایب از دیدگان شود. شاید در این زمان؛ غیبت حضرت حجت عجل الله فرجه باعث غفلت شده باشد؛ که نسبت به انجام وظایف در قصور و کوتاهی به سر می بریم.

برخی از وظایف مهم شیعیان احیای علوم اهل بیت است. حفظ و نگهداری علوم آل محمد علیهم السلام همیشه از مهم ترین وظایف جامعه شیعی بوده است  که در طول زمان های مختلف و در زمان حضور معصومین علیهم السلام این وظیفه توسط شیعیان انجام شده است و نتیجه آن تلاش و انجام وظیفه تالیف صدها کتاب در حوزه های مختلف معارف شیعی بود، برخی از این کتب را فهرست نویسان شیعه من جمله مرحوم نجاشی در فهرست کبیر خویش جمع آوری کرده است.

 
اما در این زمان علوم اهل بیت مخصوص به عده‌ای خاص شده است و باقی افراد جامعه وظیفه خود نمی دانند که به سراغ تراث علمی اهل بیت بروند در حالی که عالم به علوم اهل بیت بودن وظیفه اولیه هر شیعه ای می باشد.

 
آزار رساندن شیعیان به امام زمان

حضرت مهدی علیه السلام در یکی از توقیع های شریف خویش که به یکی از سفرا نوشتند از جهل و نادانی شیعیان گله کردند و نسبت به جهل برخی از محبین اهل بیت اظهار تاسف و ناراحتی نمودند و این چنین نگاشتند: « قَدْ آذَانَا جُهَلَاءُ الشِّیعَةِ وَ حُمَقَاؤُهُمْ وَ مَنْ دِینُهُ جَنَاحُ الْبَعُوضَةِ أَرْجَحُ مِنْهُ »( 1) جاهلان شیعه و غاحمق های شیعه ما را اذیت می کنند کسانی که دینشان از بال پشه هم سبک تر است.

بدیهی است که کلام امام زمان علیه السلام به کسانی است که نسبت به یادگیری معارف اهل بیت علیهم السلام کوتاهی کرده اند و نسبت به این مهم بی‌تفاوت بوده اند. نباید از نظر دور داشت که یادگیری معارف دین از مهم ترین وظایف شیعیان می باشد. در زمان غیبت به علت فراگیر شدن شبهات و غفلت از وجود امام عصر این وظیفه بسیار مهم در میان شیعیان کم رنگ شده است. متاسفانه هر مقدار که در زمان غیبت اهمیت این موضوع بیشتر است کم توجهی به آن نیز بیشتر است. با توجه به اینکه روایات بسیاری درباره احیای علوم اهل بیت علیهم السلام وجود دارد سزاوار است که با این وظیفه مهم در زمان غیبت بیشتر از پیش مورد توجه قرار گیرد.

اف بر هر کسی که معارف دین را یاد نمی گیرد

«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ أُفٍ‏ لِرَجُلٍ لَا یُفَرِّغُ نَفْسَهُ فِی کُلِّ جُمُعَةٍ لِأَمْرِ دِینِهِ فَیَتَعَاهَدُهُ وَ یَسْأَلُ عَنْ دِینِه»‏ (2) اف بر هر مردی که در هر جمعه وقت خودش را برای یادگیری امر دینش قرار نمی دهد.

 
در این روایت شریفه پیامبر می فرماید اف بر هرکسی که  هر جمعه یا لااقل هر هفته زمانی را برای امر دینش و سئوال درباره مسائل دینش وقت نمی گذارد. در این روایت شریف اهمیت این موضوع واضح است به حدی که پیامبر با لفظ توبیخ خطاب به کسی که نسبت به این امر اهمال دارد برخورد می کند و می فرماید« اف لکل رجل ....» و این از اهمیت بالای این وظیفه شیعیان خبر می دهد.

در کتاب کافی شریف در روایتی دیگر امام صادق علیه السلام از پیامبر نقل شده که پیامبر از قول خداوند متعال می فرماید: « إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ تَذَاکُرُ الْعِلْمِ بَیْنَ عِبَادِی مِمَّا تَحْیَا عَلَیْهِ الْقُلُوبُ الْمَیْتَةُ إِذَا هُمُ انْتَهَوْا فِیهِ إِلَى أَمْرِی.»(3)؛ به درستی‌که خداوند متعال می فرماید علم را بین بندگان من مذاکره کنید. علومی که قلوب مرده را زنده می کند و به امر من(دین خداوند) منتهی می شود.

و در روایتی دیگر نیز رسول خدا قلوب را به شمشیر تشبیه نموده و می فرماید: « تَذَاکَرُوا وَ تَلَاقَوْا وَ تَحَدَّثُوا فَإِنَّ الْحَدِیثَ جِلَاءٌ لِلْقُلُوبِ إِنَّ الْقُلُوبَ لَتَرِینُ‏  کَمَا یَرِینُ السَّیْفُ جِلَاؤُهَا الْحَدِیثُ‏ »(4)؛ یکدیگر را ملاقات کنید و مذاکره  حدیث کنید؛ چرا که حدیث جلای قلوب است به درستیکه  قلوب زنگار می گیرد همانطور که شمشیر زنگار می‌گیرد و جلا قلوب به خواندن حدیث است.

از این روایات و روایات دیگر که در مجامع روایی شیعه موجود است روشن می شود یکی از وظایف مهم شیعیان طلب معارف اهل بیت از طریق احادیث ایشان است. بدیهی است که این وظیفه در زمان غیبت اهمیتش صد چندان می شود .

سزاوار است که در زمان غیبت به عنوان یکی از وظایف مهم منتظران این وظیفه فراموش شده احیا شود و جلسات خواندن احادیث اهل بیت در مدارس و هیئات مذهبی و مراکز آموزشی راه اندازی شود تا نسبت به این وظیفه مهم زمان غیبت غافل نباشیم.

پی نوشت ها:
1- بحارالأنوار     25     266    باب 10- نفی الغلو فی النبی و الأئمة
2- الکافی(اسلامیه)، ج‏1، ص: 41
3- همان
4- همان