به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، بحث پیرامون فلوراید در آب آشامیدنی هر چندوقت یک بار داغ می‌شود. بسیاری از مراکز تحقیقاتی علمی و بهداشتی دنیا، از افزودن فلوراید به آب با عنوان "یکی از 10 دستاورد بزرگ سلامت عمومی در قرن بیستم" یاد می‌کنند. با این وجود، اگرچه فلوراید به طور طبیعی و در مقادیر اندک در آب وجود داشته و می‌تواند در پوسته زمین نیز پیدا شود، اما افزودن آن به آب آشامیدنی با تصور تقویت دندان‌ها و جلوگیری از ایجاد حفره‌ها، می‌تواند یک عمل بسیار جنجالی و خطرناک به شمار آید. اما کارشناسان همچنان در مورد این موضوع که آیا آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) باید برای محافظت از جنین‌ها و کودکان در برابر خطر مشکلات رشد عصبی، فلوراید کردن آب آشامیدنی را ممنوع کند، اختلاف نظر دارند.
فلوراید ترکیبی شیمیایی است که به طور طبیعی در منابعی مانند آب، خاک و برخی مواد غذایی یافت می‌شود. این ماده معمولاً به آب آشامیدنی و محصولات بهداشتی دهان و دندان مانند خمیردندان افزوده می‌شود تا از پوسیدگی دندان پیشگیری شود. فلوراید با تقویت مینای دندان، از تحلیل آن جلوگیری کرده و خطر پوسیدگی را کاهش می‌دهد.
کاهش میانگین IQ
با این حال، مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد فلوراید ممکن است بر مغز انسان اثرات منفی داشته باشد. تحقیقات انجام‌شده در مناطق با سطح بالای فلوراید در آب آشامیدنی نشان داده‌اند که کودکانی که در معرض فلوراید بالا هستند، کاهش میانگین ضریب هوشی (IQ) را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، مطالعه‌ای در چین که شامل بیش از ۲۰ هزار کودک بود، رابطه معناداری بین مصرف فلوراید و کاهش IQ را نشان داد.
فلوراید ممکن است از طریق افزایش استرس اکسیداتیو، تغییر در متابولیسم کلسیم و تداخل با عملکرد آنزیم‌های حیاتی به مغز آسیب برساند. استرس اکسیداتیو زمانی رخ می‌دهد که رادیکال‌های آزاد بیش از حد تولید شده و سلول‌های عصبی را آسیب‌پذیر می‌کنند. فلوراید همچنین ممکن است مانع از عملکرد صحیح کلسیم در بدن شود که این ماده برای انتقال سیگنال‌های عصبی ضروری است.
تحقیقات حیوانی نیز اثرات منفی فلوراید بر مغز را نشان داده‌اند. در مطالعاتی که روی موش‌ها انجام شد، قرار گرفتن در معرض فلوراید باعث تغییرات ساختاری در هیپوکامپ، منطقه‌ای از مغز که با حافظه و یادگیری مرتبط است، شد. این تغییرات شامل کاهش تعداد سلول‌های عصبی و تغییر در میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند استیل‌کولین و گلوتامات بود که در فرآیند‌های شناختی نقش کلیدی دارند.
علاوه بر این، فلوراید می‌تواند باعث کاهش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در مغز شود که در مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو نقش مهمی دارند. کاهش فعالیت این آنزیم‌ها می‌تواند مغز را در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد آسیب‌پذیرتر کند.
برخی مطالعات اپیدمیولوژیک انسانی نیز این اثرات را تایید کرده‌اند. برای مثال، مطالعه‌ای در مکزیک نشان داد که مادرانی که در دوران بارداری در معرض فلوراید بالا قرار داشتند، فرزندانی با ضریب هوشی پایین‌تر داشتند. این یافته‌ها نگرانی‌هایی در مورد اثرات تجمعی فلوراید در طول دوران رشد ایجاد کرده‌اند.
دو برابر شدن خطر ابتلا به کم کاری تیروئید
فلورایدی کردن آب تقریباً به میزان دو برابر خطر ابتلا به هیپوتیروئیدیسم را افزایش می‌دهد. این عارضه اختلال سیستم غدد درون ریز بوده که منجر به عدم توانایی مناسب غده تیروئید در تولید به اندازه‌ی هورمون تیروئید می‌گردد و نتیجتاً ضعف در تحمل سرما، خستگی، افزایش وزن، یبوست و افسردگی را موجب خواهد شد.
انحطاط بخش‌هایی از مغز
هنگامی که فلوراید از مانع طبیعی ذکر شده (Blood-brain barrier) عبور می‌کند، موجب بروز انحطاط در بخش‌های خاص از مغز - هیپوکامپ، نئوکورتکس و مخچه خواهد شد.
هیپوکامپ، به عنوان جایگاه حافظه شناخته می‌شود و برای یادگیری، تنظیمات عاطفی و تعلیق پاسخ استرس بسیار مهم است.
نئوکورتکس به عنوان منطقه تکامل یافته مغز (کامل‌ترین منطقه مغز) در نظر گرفته می‌شود که در آن ادراک حسی، تفکر آگاهانه و مهارت‌های زبان به طور عمده ساماندهی می‌گردد.
تداخل با غدد پینه آل و تولید ملاتونین
ملاتونین هورمونی است که کنترل خواب و خنثی‌سازی آسیب‌های ناشی از اختلالات مغزی مانند زوال عقل را بر عهده داشته و همچنین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند. این هورمون در غده پینه آل تولید می‌شود. این غده حساس به کلسیفیکاسیون ناشی از مواد معدنی مانند کلسیم و فلوراید است. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، اثرات نامطلوبی بر تولید ملاتونین گذاشته و منجر به بی‌خوابی، افزایش سرعت رشد مغزی و افسردگی خواهد شد.
شستن سرب در لوله‌های قدیمی
اگر در خانه‌های قدیمی و با سابقه‌ی ساخت بالا زندگی می‌کنید، احتمالاً از لوله‌های آب سربی برای سیستم آب رسانی منزلتان استفاده شده است. از آنجا که فلوراید موجود در آب سبب انتشار سرب می‌گردد، می‌تواند مقدار سرب موجود در آب را تا ۹ برابر افزایش دهد. قرار گرفتن در معرض سرب برای همه انسان‌ها خطرناک است، اما مغز‌های جوان بیشترین خطر آسیب‌پذیری را متحمل می‌شوند. این عارضه می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی فراوانی نظیر ناتوانی در یادگیری، کاهش IQ، از دست دادن حافظه و اختلالات خلقی گردد.
ارتباط با بیش فعالی
مطالعات صورت گرفته در مراکز علمی نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض سطوح بالای فلوراید در رحم موجب افزایش علائم بیش فعالی (ADHD) در کودکان دبستانی می‌شود. نویسنده اصلی این مطالعه اظهار داشته: "یافته‌های ما این‌گونه نشان می‌دهد که سیستم عصبی در حال رشد جنین ممکن است در معرض سطوح بالای فلوراید دچار تأثیرات منفی گردد"
عامل افسردگی
بسیاری از دارو‌های ضدافسردگی و ضداضطراب معمولاً حاوی فلوراید بالا هستند. این امر می‌تواند تضاد در پی داشته باشد، زیرا مطالعات متعدد، ارتباط میان فلوراید و بروز افسردگی را نشان می‌دهد. اگر شما در حال حاضر از یکی از این دارو‌ها مصرف می‌کنید، قطعاً این کار ارزش آن را دارد که دوباره با پزشک متخصصتان ملاقات کرده و از وی بخواهید تا داروی مصرفی شما را با موارد عاری از فلوراید تغییر داده و یا از جایگزین‌های طبیعی برای درمان آن استفاده نماید.
چگونگی کاهش قرار گرفتن در معرض فلوراید
فلوراید در محیط به صورت فراگیر وجود دارد؛ اما راه‌هایی هم برای کاهش میزان قرارگیری در معرض آن وجود دارد که از جمله‌ی آنها می‌توان به استفاده از خمیردندان بدون فلوراید و سرمایه‌گذاری در خرید فیلتر‌هایی با کیفیت بالا در کاهش فلوراید آب اشاره نمود.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) میزان استاندارد مصرف فلوراید در آب آشامیدنی را تعیین کرده‌اند. این نهاد‌ها معتقدند که مصرف فلوراید در حد متعادل برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مفید است. با این حال، مصرف بیش از حد فلوراید می‌تواند منجر به فلوروزیس دندانی و استخوانی شود. فلوروزیس دندانی با تغییر رنگ دندان‌ها و ظهور لکه‌های سفید همراه است، در حالی که فلوروزیس استخوانی ممکن است منجر به کاهش استحکام استخوان‌ها شود.
البته برای درک کامل اثرات فلوراید بر مغز، نیاز به تحقیقات جامع‌تر با در نظر گرفتن متغیر‌های مختلف از جمله مدت زمان مواجهه، سن و وضعیت تغذیه‌ای افراد وجود دارد؛ و نیاز است مطالعات آینده باید شامل بررسی دقیق‌تری از دوز‌های مصرفی و تعامل فلوراید با دیگر عوامل محیطی باشد.
در نهایت، رعایت تعادل در مصرف فلوراید توصیه می‌شود تا از مزایای آن برای سلامت دندان بهره‌مند شد و همزمان خطرات احتمالی آن برای سلامت مغز به حداقل برسد. آموزش همگانی در مورد استفاده صحیح از محصولات حاوی فلوراید و آگاهی از منابع اضافی این ماده در رژیم غذایی نیز می‌تواند به کنترل مصرف کلی فلوراید کمک کند.