با توجه به شرایط فعلی کشور این سوال مطرح است که چرا غرب بر تعلیق غنی سازی تاکید دارد و چرا داشتن چرخه غنی سازی امری ضروری برای کشور است و نمیتوان با وجود تمام فشارهای خارجی از آن چشم پوشی کرد.
گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»؛ مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران با آژانس بین المللی اتمی و نیز گروه 1+5 در حالی 10 ساله شده است که یکی از مهم ترین مسائل مطرح در این حوزه مسئله غنی سازی اورانیوم است. در حالی که جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از دانشمندان و متخصصان جوان بومی توانسته به چرخه غنی سازی 20 درصدی دست یابد و با وجود کارشکنی های غرب حتی سوخت راکتور تحقیقاتی و پزشکی تهران را – که جان میلیون ها انسان به آن وابسته است- را خود تولید و تامین نماید، همچنان کشورهای غربی خواستار تعلیق غنی سازی در کشورشان هستند.
در طول مذاکرات برگزار شده میان ایران و گروه 1+5 و در مواضع سران غرب به کرات ادعای لزوم تعلیق غنی سازی توسط ایران مطرح و حتی ادعا شده که در صورت اجرای این امر، غرب حاضر به تعلیق برخی از تحریم های یک جانبه خواهد بود. متاسفانه آژانس بین المللی انرژی اتمی و آمانو – مدیر کل آژانس – نیز در گزارش های خود در چارچوب خواست غربی ها ادعای لزوم تعلیق غنی سازی را مطرح کرده است.
با وجود تمام این فشارها جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که حاضر به تعلیق غنی سازی نبوده و به فعالیت های خود ادامه خواهد داد. چنانکه علی اصغر سلطانیه –نمایده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی- در نشست فصلی شورای حکام رسما تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران از حق خود برای غنی سازی کوتاه نخواهد آمد و فعالیت ها در این حوزه ادامه دارد.
با توجه به این شرایط این سوال مطرح است که چرا غرب بر تعلیق غنی سازی تاکید دارد و چرا داشتن چرخه غنی سازی امری ضروری برای کشور است و نمی توان با وجود تمام فشارهای خارجی از آن چشم پوشی کرد؟ پاسخ به این پرسش در چند محور قالب توجه است؛
1-حقوق NPT براساس NPT کشورهای عضو آژانس حق استفاده صلح آمیز از دانش هسته ای را دارند درحالیکه داشتن چرخه سوخت هسته ای نیز از جمله این حقوق است. کنار نهادن چرخه سوخت هسته ای در اصل به منزله نادیده گرفتن حقوق کشور به عنوان یکی از اعضای NPT است. در اصل کنار نهادن چرخه غنی سازی به منزله آن است که جمهوری اسلامی ایران از حق خویش برای رسیدن به انرژی صلح آمیز هسته ای صرف نظر کند و به نوعی خود را از حقوق قانونی و بین المللی محروم نماید.
2- با توجه به این که سوخت های فسیلی و نیروگاهی در حال اتمام است و براساس شرایط اقتصادی حاکم بر عرصه جهانی، بهره گیری از انرژی هسته ای از الزامات کشورهاست، جمهوری اسلامی ایران نیز باید در اندیشه توسعه نیروگاه های هسته ای باشد تا از آن در جهت تامین نیازها و توسعه و پیشرفت کشور برخوردار گردد. بر این اساس عرصه آینده مبادلات جهان در حوزه انرژی برای تامین نیازهای نیروگاه های هسته ای خواهد بود. با توجه به این شرایط جمهوری اسلامی ایران برای خودکفایی در این حوزه و نیز مقابله با استفاده ابزاری غرب از دانش هسته ای به عنوان مولفه ای برای اعمال فشار بر ایران، باید در توسعه فناوری صلح آمیز هسته ای به پیشرفت های روز جهان دست یابد.
در این چارچوب داشتن چرخه سوخت هسته ای و یا همان غنی سازی اورانیوم برای استفاده در نیروگاه های هسته ای و سایر عرصه های فنی و علمی امری ضروری است. بررسی سیاست های قدرت های بزرگ نشان می دهد که آنها به دنبال انحصارطلبی هسته ای هستند که بر اساس آن خود را تنها دارندگان دانش هسته ای معرفی می کنند و از آن به عنوان مولفه ای برای اعمال فشار بر کشور بهره برداری کنند.
با توجه به این امر و نیز این حقیقت که دانش هسته ای صرفا در تولید برق و نیروگاه نیست بلکه در بسیاری از عرصه های علمی، پزشکی و حتی کشاورزی و زندگی روزمره مردم ایفای نقش می کند، رسیدن به چرخه غنی سازی بومی امری ضروری است. نکته بسیار مهم آنکه کشورهای دارنده چرخه سوخت هسته ای نشان داده اند که صداقت در تامین سوخت سایر کشورها ندارند چنانکه می توان نمود عینی آن را در کارشکنی این کشورها در تامین سوخت 20 درصدی غنی سازی شده برای راکتور تحقیقاتی پزشکی تهران مشاهده کرد که در نهایت نیز دانشمندان جوان ایرانی با اراده ای پولادین توانستند این غنی سازی را انجام دهند و جهانیان را مقهور اراده خویش کنند.
3-اقتصاد علم محور: در دنیای آینده چنانکه بسیاری از نهادهای بین المللی تاکید کرده اند شاخصه پیشرفت کشورها اقتصاد و امور نظامی و سیاسی بلکه پیشرفت های علمی است. اینکه کشورها در دستیابی به دانش روز جهان در ابعاد مختلف از جمله در عرصه هسته ای، هوافضا و ... توانسته اند به پیشرفت های روز جهان دست یابند از معیارهای پیشرفت آنها تلقی می شود.
در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران برای آنکه بتواند در آینده جهان ایفای نقش کند و در جمع کشورهای پیشرفته حضور داشته باشد باید در مسیر توسعه علم و فناوری پیش رود. از جمله این مقوله ها حرکت در مسیر رسیدن به چرخه سوخت هسته ای پایدار و فراگیر است. دستیابی به این فناوری می تواند نقش مهمی در عرصه پیشرفت های علمی و فنی کشور داشته باشد و نتیجه آن نیز حضور فعال تر ایران در صحنه جهانی خواهد بود.
هرچند که کشورهای غربی مدعی اند که ایران با کنار نهادن چهره غنی سازی می تواند از تحریم های خود بکاهد و با وجود آنها فضای اقتصادی آزادتری را تجربه کند، اما این پیشنهادات در نهایت تحرکی برای تحمیل هزینه ای بیشتر به ایران است؛ چرا که محروم شدن از چرخه غنی سازی و فعالیت های صلح آمیز هسته ای در آینده به منزله دور ماندن از معیارهای جهانی پیشرفت و توسعه خواهد بود که مسلما تاثیر منفی بر جایگاه جهانی ایران خواهد داشت.
بسیاری از اقتصاددانان تاکید دارند که دنیای آینده عرصه اقتصاد بر اساس تجارت دانش و فناوری از جمله فناوری غنی سازی خواهد بود و کشوری که در این حوزه ها حرفی برای گفتن نداشته باشد عملا از صحنه حذف خواهد شد. رویکرد کشورهای دارنده دانش هسته ای به انحصارطلبی و حتی ایجاد بانک سوخت هسته ای برای جلوگیری از دستیابی سایر کشورها به دانش غنی سازی خود سندی برای این مهم است.
در جمع بندی کلی از آنچه ذکر شد می توان گفت که دستیابی به دانش هسته ای از جمله چرخه غنی سازی برای توسعه و پیشرفت داخلی و نیز مقابله با تهدیدات خارجی ضروری است. آنچه مسلم است دشمنان قسم خورده نظام اسلامی و ملت ایران حاضر به تامین نیازهای هسته ای ایران نخواهد بود و از این ابزار برای اعمال فشار بر تهران بهره برداری خواهند کرد.
بنابراین حفظ و توسعه دستاوردهای هسته ای از جمله در حوزه غنی سازی اورانیوم برای مقابله با این تهدیدات یک ضرورت جدی است. به ویژه اینکه دنیای امروز و فردا دنیای تجارت دانش و فناوری خواهد بود و برای حضور در این عرصه باید از هم اکنون در جهت تقویت دستاوردها و رسیدن به دانش نوین علمی و از جمله دانش هسته ای گام برداشت.