به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» حجت الاسلام پناهیان عصر امروز در مراسم بزرگداشت آیت الله خوشوقت در دانشکده فنی دانشگاه تهران به سخنرانی پرداخت.
متن کامل سخنرانی وی به شرح ذیل است:
بزرگداشت آیت الله خوشوقت انسان را به یاد مفاهیم و معانی متعددی میاندازد، ما وقتی نام ایشان را میشنویم به یاد یک عارف اخلاق می افتیم که خیلی مقید به رعایت تقوا بود. یاد یک عالمی می افتیم که خاکی و مردمی بود و مسجد او مسجدی کوچک در غرب تهران بود اما با وجود کوچکی همواره در تپش بود.
ایشان با توجه به موقعیت علمی و معنوی خود میتوانستند مساجد بهتر و بزرگترین مدیریت کنند اما این کار را نکردند.
وقتی یاد ایشان را میشنویم یاد علامه طباطبایی میافتیم که یکی از ویژگیهای خاص ایشان این بود که یک عالم عارف و عامل سیاسی بودند و در عرصه سیاست اظهار نظر میکردند و به هدایت می پرداختند. همانطور که مردم از ایشان رهنمود می خواستند خواص و سیاسیون هم به ایشان مراجعه میکردند و آیت الله خوشوقت گاهی صلحی که بین دو همسر را انجام میداد میان مدیران و سیاسیون نیز این کار را انجام میداد که این ویژگی ایشان را منحصر به فرد کرده بود.
اگر عارف واصلی را شما دیدید که اهل سیاست نبود بدانید به دلیل خاص روحی و اجتماعی که به عرصه سیاست نیامده وگرنه عرصه سیاست جایگاهی است که مردان عرفان و معنویت باید حاضر شوند مانند آیت الله بهجت که ایشان مانند سیاسیون نبودند اما همواره نقش ایشان در مبارزات انقلاب معلوم است.
علامه طباطبایی در شیوه مبارزه تفاوت زیادی با امام داشتند اما آیت الله بهجت مواضع ایشان همواره به امام نزدیک بود و در مواضع فلسطین نیز موضع ایشان با امام یکی بود و حتی در یکی از کلاسهایشان می گفتند هر کس که میتواند باید در حد توان خود به فلسطین کمک کنند.
ایشان کاملا موضع سیاسی شفاف و روشن داشتند و در جهت مواضع امام و رهبری بود اما فعالیت سیاسی خاصی را نداشتند و اگر این چنین افرادی را میبیند به دلیل نوع مأموریتی است که برای خودشان در نظر می گیرند مانند علامه محمدتقی جعفری که اوایل انقلاب امام به ایشان پست سیاسی دادند اما قبول نکردند و گفتند من نمیتوانم در این پست فعالیت کنم و میخواهم به کار علمی بپردازم.
من معتقدم مسئولیتهای اجتماعی باید براساس تواناییها باشد. اگر عارفی در عرصه صحنههای اجتماعی نیامده به دلیل نوع مأموریت و تواناییهای است که در خود احساس میکند همچنان که نباید یک آدم سیاسی از عرفان دور باشد وگرنه جامعه حتما لطمه خواهد خورد.
ما باید در خصوص نسبت قدرت و معنویت فکر کنیم. شما مشکلات جامعه را میبینید و برخی از این مشکلات در رسانهها اسمهای خاصی پیدا میکنند. برخی هم در رسانه ها نیستند اما در کشور وجود دارند مانند مطلبی که رهبر معظم انقلاب عنوان کردند مدیران میانی.
همان اندازه که این مدیران میانی با بیتقوایی عمل میکنند ضربات جبران ناپذیری به کشور وارد میکنند چرا که آنجا هم قدرت تقسیم شده و در اختیار مدیران قرار گرفته و اینجاست که نیاز به تقوی و معنویت داریم و میدانیم که اگر فاصله گرفته شود ضربههای آن را جامعه باید تحمل کند.
مشکلاتی که بیان شده یا نشده برمیگردد به تقوای که مسئولین باید داشته باشند و اگر مشکلات ایجاد میشود فاصلهای است که از عرفان و معنویت توسط مسئولان صورت میگیرد.
مسئولی که باتقوا باشد خدا گرههای او را باز خواهد کرد بنابراین تقوای مسئولان در گرهگشایی بسیار مهم است. ما باید این موضع را در انتخاب خود لحاظ کنیم و تقوا را در نظر بگیریم چون بدون تقوا مسئولین به مشکل برمیخوردند.
ما که میخواهیم انتخاب کنیم باید نگران تقوای مسئولین باشیم. میزان تأثیرگذاری مسئولان در فرهنگ خانوادگی بسیار مهم است. تربیتی که به صورت طبیعی توسط مسئولین صورت میگیرد اثر آن بیشتر از تربیت خانواده است.
مسئولان سیاسی جامعه در معرض بیتقوایی های بیشتری هستند و لازم است چنین افرادی از تقوی مستحکمتری برخوردار باشند اینجاست که نیاز به شخصیتهای مانند آیت الله خوشوقت و آیت الله بهجت احساس میشود که پناهگاه مسئولان میتوانند باشد و در واقع بزرگترین پشتیبانهای نظام میتوانند باشند.
جمله «قدرت فساد میآورد» را اگر کسی به تنهایی بیان کند یقینا حرف غلطی زده، اگر این حرف درجامعهای نهادینه شود آن جامعه را به سختی میتوان از کجاندیشی نجات داد.
به گفته حضرت علی (ع) همان گونه که قدرت فساد میآورد پاکی و طهارت را هم با خود میآورد آدم بد اگر به عرصه قدرت برود فاسد میشود اما اگر همین فرد با زمینههای خوب در معرض قدرت قرار بگیرد بهتر میشود. درست است که این افراد در معرض فساد هستند ولی از طرف دیگر مورد عنایت خداوند را نیز قرار میگیرند چون او قصد هدایت افرادی دیگر را برعهده دارد.
مسئولیت سیاسی در جامعه ما باید برای مسئولین نورانیت ایجاد کند اگر اینگونه نیست پس رو به افول میرود.
در جامعه مهدوی، امام زمان (عج) به وسیله قدرت دادن به انسانهای پاک، رشد و پاکی را در جامعه موجب میشوند همانطور که در دوره اموی دادن مسئولیت به افراد ناپاک ظلم را افزایش داد.
امام زمان میخواهد برعکس عمل کند و قدرت را به افراد خود واگذار کند که سلامت جامعه را تضمین میکند.
هنوز در جامعه ما از پاکی قدرت استفاده نشده است. هنوز جریانات سیاسی از تقوی بهعنوان اصل استفاده نمی کنند و بر تحلیلهای خود بیشتر تکیه دارند تا بر تقوی.
گروههای سیاسی در کشور ما وامدار یکدیگرند و دائم به یکدیگر قرض میدهند به همین دلیل در مورد یکدیگر سکوت میکنند و نمی توانند یکدیگر را لو بدهند.
کسی که در عرصه قدرت قرار میگیرد مدام در معرض امتحاناتی است که ممکن است از گروه سیاسی جدایش کند. گروههای سیاسی باید پیمانشان براساس تقوی باشد وگرنه دچار تزلزل میشوند.
من به شما توصیه میکنم برای تهذیب نفس به عرصه قدرت نزدیک شوید. چرا که در این عرصه امتحانات زیادی از جمله صبر، گذشت از شما گرفته میشود. وقتی در معرض قدرت گذشت کنید هزاران کیلومتر طی طریقت کردید.
منظور من فقط قدرت سیاسی نیست بلکه قدرت مالی، اجتماعی، علمی نیز وجود دارد که در این عرصه انسان امتحان میشود.
اسلام توصیه نکرده که از قدرت پرهیز کنید تا دچار ناپاکی نشوید بلکه میگوید تا آنجایی که میتوانید برای تصاحب قدرت تلاش نکن. شما برای تواناییهای کسب قدرت تلاش کنید. آدم برای عرصه قدرت تا جایی که وظیفه ندارد تلاش نمیکند. حضرت علی (ع) می فرماید قدرت خصلت خوب و بد انسان را آشکار میکند. در واقع قدرت افشاگری میکند. فاسد کننده نیست. مثلا کسی که تابع سخن زور است این فرد در سیاست هم تابع زورگوییها می شود و وقتی به او اعتراض میکنیم میگوید من یک عمر است که این گونه زندگی کردهام.
بعضیها از سیاسیون استقلال روحی برخوردار نیستند و به اطرافیان خود وابستهاند. بعضیها تا به عرصه قدرت نیایند بدیهایشان تجلی پیدا نمیکند و وقتی بدیها تجلی پیدا کرد تا آخر عمر میخواهد خودش را توجیه کند.
امیدواریم در جامعه ما کار به جایی برسد که وقتی میگویند فلانی دورهای مسئولیت داشته اعتبار معنویاش بیشتر باشد. این تصویری است که از جامعه ایدهآل و از جامعه امام زمان (عج) داریم. آن وقت کسانی که از پاکی برخوردار نیستند جرات ورود به این عرصه را ندارند و در چنین جامعهای نزاع بین نخبگان کاهش پیدا میکند و امیدواریم در انتخابات آینده به این سمت پیش برویم.
اگر کسی بخواهد به کارهای معنوی در جامعه بپردازد به سراغ سیاسیون نرود کار احمقانهای است. ما باید کاری کنیم که فرهنگ رد شدن از «در» در عرصه قدرت نهادینه شود وگرنه اوضاع به همین طریقی که هست بهتر نمیشود.
این جامعه نباید اجازه دهد کسی با زرنگی به عرصه قدرت بیاید بلکه با توسعه تقوی سیاسی این تقوی را محل مطالبه مردم قرار دهیم و شاخصهای تقوی سیاسی را به مردم بشناسانیم. ما باید همه امتحانها را پس بدهیم. در همه امتحانها ریزش ها و رویشها وجود دارد که کربلا الگوی زیبایی برای ما و بیشتر از آنکه اندوه ایجاد کند امید ایجاد میکند ولی اگر جامعه فریب بخورد وقتی بیدار خواهد شد که سرهای فرزندان رسول الهی را به کوفه آوردند.