عشرت شایق در گفتگویی مشروح با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو، پیرامون بحث برجام در کشور به اقدامات و وظایف دولت نسبت به این معاهده بینالمللی و همچنین برخی اظهارات متناقص درباره آن پرداخت.
متن این گفتگو به شرح ذیل آمده است:
حال و هوای این روزهای کشور امروز حول محور برجام میچرخد، اما در این میان شاهد چندصدایی دولتیها در بحث هسته ای هستیم، اظهارات تا جایی است که رئیس جمهور اعلام میکند تحریمها یک شبه لغو میشوند، این در حالی است که وزیر خارجه نیز از لغو آنها برای 8 سال آینده خبر میدهد، اما رئیس اتاق بازرگانی اعلام میکند که تنها شاید بخشی از تحریم ها لغو شوند.علت این چندصدایی در میان دولتیها پیرامون بحث برجام چیست؟
مذاکرات هستهای ایران با کشورهای موسوم به گروه 1+5 در یک فرآیند ملی و با مسئولیت تیم مذاکرهکننده دولت جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی از سوی ملت ایران در حال طی کردن روند خود است.
مجلس شورای اسلامی و شورای امنیت ملی مسئولیت بررسی دقیق و تصویب توافقات صورت گرفته در مذاکرات دیپلماتیک را برعهده دارند.
صرف نظر از نتایج، دستاوردها و سرنوشت نهایی این مذاکرات و توافقات حاصله از آن، باید به این نکته اشاره کرد که به لحاظ اهمیت موضوع و تاثیر آن در سرنوشت کشور، تک تک آحاد ملت ایران نسبت به روند مذاکرات و نحوه رفتار مقامات مسئول، حساس بوده و از طرق مختلفی همچون اخبار، اظهارات و عملکرد مقامات را زیر نظر داشته و پیگیر این موضوع هستند.
به دلیل همین حساسیتهاست که ضرورت دارد همه جوانب و زوایای مذاکرات، نتایج و دستاوردها و رفتار طرفهای مذاکرهکننده و... به طور شفاف در اختیار صاحبان اصلی کشور یعنی ملت ایران قرار گیرد تا جلوی هرگونه تردید و نگرانی پیرامون این مسئله گرفته شود.
ضمن اینکه رفتار و گفتار دست اندرکاران ایرانی و همچنین مذاکرات مقامات ارشد دولت در این رابطه مورد توجه مردم است، شفافیت، هماهنگی، صداقت و صراحت انتظاری است که آنان از مسئولین مربوطه دارند.
شکی نیست که در مذاکرات مورد نظر، بخشی از حقوق ملت ایران در قبال لغو تحریم های اقتصادی و به رسمیت شناخته شدن حق غنیسازی، دچار محدودیت هایی شده است که باید این محدودیت ها به همراه دستاوردهای سیاسی و اقتصادی مذاکرات و توافقات بصورت شفاف به اطلاع ملت ایران رسانده شود.
بدیهی است که هرگونه کوتاهی و یا تناقض گویی در این مورد و یا باقی ماندن زوایایی از آن در هاله ای از ابهام، موجب کاهش اعتماد عمومی خواهد شد تا جایی که حتی اگر این مذاکرات دستاوردهایی نیز به همراه داشته باشد، نگاه اکثریت جامعه به این مذاکرات و نتایج آن یک نگاه پرسشگرانه توام با شک و تردید باقی خواهد ماند.
ذکر این نکته نیز ضروری است که شک و شبهه در رابطه با نتیجه نهایی مذاکرات و دستاوردهای آن برای هر یک از طرفین از زمانی آغاز شد که مردم شاهد تناقضاتی در اظهارات و مواضع مسئولین ارشد دولت در زمینه متن توافقنامه و دستاوردهای آن بودند و هر چه این تناقضات بیشتر می شود تردیدها و نگرانی ها نیز به دبنال آن افزایش مییابد تا جایی که امروز با اعلام مواضع برخی از دولتمردان مبنی بر مخالفت با بررسی «برجام» در مجلس شورای اسلامی، شک و پرسش ها در مورد متن توافقنامه و حواشی آن به یک مطالبه عمومی تبدیل شده است.
در روزهای اخیر به جای نزدیک شدن دیدگاهها و هماهنگی تفسیر های صورت گرفته از متن مذاکرات و نتایج آن، شاهد تداوم تناقضات مواضع مسئولان ارشد دولتی در این مورد هستیم که چنین وضعیتی باعث افزایش شبهات و تردیدها در این زمینه شده است.
درحالی که اصل موضوع و محور مذاکرات هستهای و تفاهمنامه برجام به دلیل لغو تحریمها طبق گفته دولت تدبیر و امید صورت گرفت، چرا امروز شاهد اظهارات ضد ونقیض آنها برای پنهان کردن نقش تفاهمنامه هستهای و لغو تحریمها هستیم؟
شکی نیست که لغو تحریم ها هدفی از اهداف اصلی ایران در مذاکرات هستهای بوده و از طرفی آمریکا و همپیمانانش حفظ حداکثری تحریم ها را برگ برنده ای برای خود در مذاکرات می دانند.
از این رو دنبال بهانهجویی و تفسیر متفاوت از این تفاهم نامه هستند. برهمین اساس شاید یکی از دلایل متناقض بودن اظهارات مقامات دولتی و مذاکره کنندگان ایرانی، زیاده خواهی های آمریکا و تامین نشدن هدف مورد نظر ملت ایران در این مذاکرات باشد، چرا که آنان به خوبی میدانند اگر قرار بر باقیماندن تحریم ها باشد، دیگر نیازی به مذاکرات و دادن امتیاز به طرف مقابل نبوده است! اما به هر حال آنچه مسلم است، تناقض در برداشت ها و گفتارها وجود دارد و به نظر می رسد که توجیه اصل مذاکرات و یا لغو نشدن تمام یا قسمتی از تحریم ها دلیل اصلی این تناقضات باشد.
ارزیابی حضرتعالی پیرامون اظهارات ضد و نقیض مقامات اجرایی در خصوص نتیجه مذاکرات هسته ای چیست؟
اظهارات متناقض در مورد نتیجه مذاکرات و دستاوردهای آن، دلایل مختلفی می تواند داشته باشد که از جمله آن می توان به برداشت های متفاوت افراد از متن تفاهمنامه و توجیه عملکرد مذاکره کنندگان ایرانی اشاره کرد.
در کنار این موارد، بی اعتمادی به طرف مقابل و خوف و نگرانی از عهدشکنی آمریکا و تامین نشدن اهداف ملت ایران در خصوص لغو کامل تحریم ها نیز می تواند از دلایل دیگر این اظهارات ضد و نقیض باشد، اما به نظر می رسد که تامین نشدن هدف نهایی ملت ایران در لغو تمام تحریم ها در روز نخست اجرای تفاهم نامه، دلیل اصلی این تناقضات باشد.
عملکرد سازمان صدا و سیما در پرداختن به موضوع مذاکرات را چگونه ارزیابی می کنید؟
صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان رسانه ملی وظیفه دارد که در موضوعات مهم ملی از جمله مذاکرات هسته ای نقش فعال و پررنگی در روشنگری افکار عمومی داشته باشد و همه مسئولین و دستگاههای اجرایی باید از این موضوع استقبال کنند.
این حق مردم ایران است که از ابعاد مختلف تفاهمنامه آگاهی یابند و بر عملکرد افراد دخیل در مذاکرات هستهای نظارت نمایند؛ بدیهی است که برای اعمال این حق، هیچ دستگاه و سازمانی نمی تواند به اندازه رسانه ملی نقش داشته باشد.
بنابر این لازم است رسانه ملی فعالیت و برنامههای بیشتری در این خصوص داشته باشد و مقامات و دستگاههای اجرایی نیز باید از این برنامه ها استقبال کنند چراکه هر نوع تنگ نظری و یا اعمال محدودیت در این خصوص مخالف اصل آگاهی مردم محسوب می شود.