گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو _مسعود صفری، وقت و حوصله... سبک زندگی در سالهای اخیر به نحوی پیش رفته که افراد مختلف در جامعه اغلب وقتی مشغول کاری هستند؛ برای انجام فعالیتی غیر از فعالیت مربوط به شغلشان، میگویند وقت نداریم! یا بعضیها آنقدر از کار روزانه خسته میشوند که حوصله زُل زدن به صفحات و خواندن خطوط بعضاً ریز کتاب و دقت به محتوای آن را ندارند. به هر حال، «وقت نداریم» و «حوصله نداریم» دو کلیدواژهای است که اغلب مردم و در جواب پرسش از چرایی عدم مطالعه کتاب میگویند. اما آیا واقعاً وقت کتابخوانی ندارند؟ نه این تمام واقعیت نیست!
به نظر میرسد یکی از دلایل کاهش سطح کتابخوانی در جامعه، رشد قارچگونهی رسانههای مختلف ویدئویی و موبایلی در سالهای اخیر باشد. برخیها آنقدر سرگرم کانالهای مختلف تلویزیونی و برنامههای گاه بیمحتوای آن شدهاند که اصلاً دلیلی نمیبینند که با وجود این رسانه ها به سمت کتاب بروند! چون تصور میکنند رسانهای که پیش رویشان قرار دارد همه اطلاعاتی که میخواهند و نیاز دارند را با تواضع(!) به آنها میدهد و هیچ نیازی به کتاب ندارند. یا آنقدر در گوشی تلفن همراهشان غرق میشوند و صفحات و مطالب و تصاویر خالی از فایده را میبینند که از انجام دیگر کارهای مفید مثل مطالعه باز میمانند.
به هر ترتیب، در زندگی غالب افراد زمانهایی وجود دارد که به آنها «زمانهای مُرده» گفته میشود ؛ انتظار برای مترو، معطلی در صف اتوبوس و مطب پزشک، طولانی شدن مسیر تاکسی، گیر افتادن در ترافیک، مسافرتهای بین شهری و یا مسافرتهایی با مسافتهای طولانی. اگر بخواهیم در هر کدام از این موقعیتها که قرار گرفتیم به مطالعه بپردازیم، به راحتی میشود حوصلهی از دسترفته را بازیابی کرد. به این ترتیب می توان به جای اینکه از اوضاع زندگی مدام ناراحت بود، کتاب خواند و فکر را مشغول یک محتوای مفید و مورد علاقه کرد. به این ترتیب به راحتی و بدون هیچ هزینهای می توان به آرامش دست یافت و همزمان، نکتههای جدیدی را هم آموخت.
«من می گویم جوانان، پیران، مردان، زنان، شهریها، روستاییها وهر کسی که با کتاب میتواند ارتباط برقرار کند، باید کتاب را در جیبش داشته باشد و تا یک جا بیکار نشست... کتاب را در بیاورد و بخواند. بنده خودم دورههای بیست و چند جلدی کتابها را در همین فاصلههای ده دقیقه، بیست دقیقه، یک ربع ساعت خواندهام! یک دوره کتاب هشت جلدی را در اتوبوس مطالعه کردم. » (رهبری معظم انقلاب در مصاحبه با خبرنگار صداوسیما، 1369)
چگونه کتابخوان شویم ؟
گام نخست برای کتابخوان شدن این است که کتابهایی که موضوع مورد علاقه یا موضوعاتی که برایتان جذابیت خاصی دارد را خریداری کرده و شروع به مطالعه کنید. در این مرحله حتماً باید کتابی را تهیه کرد که قطع آن جیبی باشد و البته قطر زیادی هم نداشته باشد تا شما را خسته نکند.
«در دنیا کتابهای جیبی اساساً برای این به وجود آمد که مردم کتابخوان بشوند ؛ یعنی کتاب را در جیبشان بگذارند و مثلا هنگامی که به قطار زیرزمینی یا اتوبوس سوار میشوند، آن را باز کنند و بخوانند. این کاری است که اگر باب شود، بسیاری از وقتهای مُرده، زنده خواهد شد. » (رهبری معظم انقلاب؛ در دیدار با دست اندرکاران برگزاری هفته کتاب، 1376)
تفاوتی ندارد که کتابی که انتخاب میکنید خیلی مفید باشد یا اینکه فایدهی کمی برایتان داشته باشد؛ فعلا شما میخواهید تمایل خودتان به کتابخوانی را افزایش دهید، پس دنبال چیز دیگری نباشید.
تصور کنید بدون هیچگونه ذهنیت و یا اطلاعاتی نسبت به یک کلاس درس، وارد آن میشوید؛ کدام موضوع است که مورد علاقه شماست و تمایل دارید که در ساعت حضورتان در آن کلاس، مطرح شود؟ ... روزنامه میخرید؛ بعد از خواندن تیترهای ریز و درشت صفحه نخست روزنامه، ابتدا به کدام صفحه از روزنامه سرَک میکشید؟ ... از بیکاری در خانه نشستهاید و حوصلهتان سر رفته است؛ تلویزیون را روشن میکنید، به سراغ چه برنامهای میگردید؟ حالا میخواهید گام دوم برای کتابخوان شدن را بردارید. پس همان موضوعاتی که دوست دارید در یک کلاس مطرح بشود، و یا در لحظه اول خریدن روزنامه به سراغ آن میروید، و یا به محض روشن کردن تلویزیون سراغ برنامهای با آن موضوعات میگردید را برای مطالعه در گام دوم انتخاب کنید. کتابهایی که در این مرحله خریداری میکنید، نسبت به کتابهای جیبی، بزرگتر هستند و مطالبشان نیز کمی تخصصیتر است؛ پس در این مرحله، حتما باید در خرید کتاب وسواس به خرج دهید. با کتابخوانهای حرفه ای مشورت کنید یا در فضای مجازی جستوجو انجام دهید تا به آنچه که نیاز دارید دست پیدا کنید و به مطالعه کتابی بپردازید که نکات مفیدی برایتان داشته باشد.
به این ترتیب شما به مرحلهای رسیدهاید که میتوانید گام سوم را بردارید و حالا با افتخار خودتان را به عنوان یک «کتابخوان حرفهای» به دیگران معرفی کنید. در گام سوم، کتابهایی را میخوانید که موضوعشان را بصورت تخصصی میخواهید دنبال کنید؛ مثلاً موضوع تاریخ و شاخههای متعدد آن (تاریخ علوم مختلف، تاریخ کشورهای بزرگ مانند ایران، تاریخ اجتماعی، سیاسی، مذهبی و ...) مورد توجه شما قرار گرفته است و میخواهید در این زمینه بیشتر بدانید. ابتدا به سراغ مهمترین موضوع تاریخی که مدنظرتان قرار گرفته است بروید، پس از مطالعه آن موضوع به جوانب دیگر تاریخ بپردازید و تا میتوانید از خواندن و یاد گرفتن لذّت ببرید و با شوق و انگیزه کافی از مطالعاتتان برای دیگران بگوئید تا آنها نیز به کتاب و کتابخوانی تمایل پیدا کنند.
اما برای اینکه کتابخوان حرفهای شوید نیاز دارید که دائما به بازار کتاب سر بزنید و کتابفروشیهای متعدد را بروید و ببینید. قفسههای متعدد کتابخانهها را بررسی کنید؛ گاهی وقت ها کتابهای خوبی خودشان را لای قفسه ها پنهان کردهاند و از دسترس ما دور هستند. برای خرید کتابهایی که کمی قیمتشان زیاد است نگران نشوید ؛ از کتابخانهها یا کتابفروشیهایی که کتاب امانت میدهند میتوانید آنها را تهیه نمایید.
اعتیاد به کتاب!
شاید دیده باشید نوجوانانی را که با شوق بسیار و علاقهای وصفناپذیر به سمت گیمنتها میروند یا اینکه دربهدر دنبال بازیهای X-BOX هستند! جوانانی که حتی وقت درازکشیدن در بستر برای خواب هم دست از سر گوشی موبایل برنمیدارند! افرادی که تا دیر وقت پای نوت بوکشان مینشینند و سینماییهای ایرانی و خارجی را تماشا میکنند و صبح با چشمهای قرمز شده از فرط بیخوابی، سر کلاس یا در محل کار حاضر میشوند! این افراد در هر زمینهای که بیشتر وقت بگذرانند، در آن زمینه اعتیاد دارند. روانشناسان انگلیسی در نتیجه ی تحقیقی که عنوان «نوموفوبیا» بر آن گذاشتند، اعلام کردند افرادی که به گوشی موبایل اعتیاد دارند روزانه بیش از 36 بار تلفن همراه خود را بدون اینکه زنگ بخورد یا اینکه قصد تماس با کسی داشته باشند چک میکنند! آیا شما هم نسبت به مطالعه کتاب اینقدر حساس هستید که روزانه 36 صفحه از یک کتاب مورد علاقهتان که میتواند برایتان مفید هم باشد را حتما مطالعه کنید و تا مطالعه نکرده باشید دچار اضطراب و نگرانی بابت از دست دادن چیزی باشید ؟
«من جوانان بسیاری را دیدهام، حالا افراد مسن که جای خود دارد، که حتی مطالعه کتاب رمان را هم میل ندارند! کتاب رمان را یک هفت هشت ده صفحه میخوانند و میگویند حوصله نداریم؛ در حالی که حاضرند بیست دقیقه، یا نیم ساعت بنشینند و تبلیغات تلویزیون را که قبل از شروع فیلم سینمایی پخش میشود، تماشا کنند! حاضر نیستند در این بیست دقیقه، حتی همان کتاب رمان را بخوانند؛ حالا ما نمیگوئیم کتاب اجتماعی، سیاسی یا کتاب علمی؛ این ناشی از چیست ؟ ناشی از عدم اعتیاد به کتاب است. » (رهبری معظم انقلاب؛ در دیدار با دستاندر کاران برگزاری هفته کتاب، 1376)
فتامل!!!