آیا وقت آن نرسیده که برای پدیده‌های داخلی از واژگان داخلی نیز استفاده کنیم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، سارا شریعتی امروز در سمینار تخصصی جامعه شناسی دین که در دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد تصریح کرد: متاسفانه امروز چهره شاخص اسلام در جهان با چهره سلفی گری شناخته می شود و ما در اتهام هستیم بنابراین به جای بحث در رابطه با معنویت گرایی که مورد جستجو در جامعه ایرانی نیست باید از مسائلی که بیشتر به جامعه ما مربوط می شوند سخن بگوییم.

وی ادامه داد: در غرب یک بازار و یک نیاز به معنویت گرایی وجود دارد و به نظر می رسد در دنیای افزون زده و در جهانی که تعلقات در حال سستی است و هم چنین در زمانی که مرگ خدا را اعلام می کنند، انسان ها بیش از پیش ناباور می شوند؛ اما بیشتر به معنویت احتیاج پیدا می کند.

استادیار دانشگاه جامعه شناسی دانشگاه تهران تصریح کرد: حتی جامعه شناسان غربی که به دین اعتقاد ندارند عنوان می کنند من بی خدا هستم اما این مسئله بدین معنا نیست که جستجویی برای رسیدن به خدا در من وجود ندارد.

شریعتی با تاکید بر اینکه قرن 21 قرن معناست گفت: چنانچه امروز روشنگری جواب نمی دهد، باید مبانی دیگری بسازیم و در این مسیر دین داری به ما کمک خواهد کرد.

وی در ادامه با طرح این پرسش که آیا وقت آن نرسیده که ما برای پدیده های داخلی از اسامی داخلی استفاده کنیم و از واژگان غربی بپرهیزیم، خاطرنشان کرد: متاسفانه در جامعه اسلامی ما اتفاقاتی رخ می دهد و آن گاه غربی ها بر روی آن اسم می گذارند وما نیز همان اصطلاحات را استفاده می کنیم چه خوب است شرایطی رخ دهد که ما بتوانیم برای پدیده های خود نامگذاری کنیم.

شریعتی در بخش دیگری از سخنان خود از تشکیل حلقه مطالعاتی جهت منعکس کردن مطالعات در حوزه تشیع خبر داد و گفت: چند سالی است که حلقه مطالعاتی با دیگر دانشگاه ها شکل داده ایم و نام این حلقه را حلقه مطالعاتی جامع شناسی تشییع گذاشته ایم که منعکس کننده تمام مطالعات در حوزه تشییع است.

استادیار جامعه شناسی دانشگاه تهران با طرح این پرسش که آیا می توان امر دینی را به مثابه امر اجتماعی دانست یا خیر و تا چه اندازه دین در مرکز مطالعات جامعه ایرانی قرار دارد، افزود: چنانچه بپذیریم دین در مرکز مطالعات اجتماعی است باید بپذیریم مطالعه دین الزاما مطالعه دینی نیست؛ بلکه می توان مطالعات غیردینی از دین کرد.

شریعتی ضمن اشاره به اینکه نسل اول جامعه شناسان دینی، کاتولیگ ها، نسل دوم کمونیست ها و نسل سوم مطالعه غیردینی از دین است ابراز داشت: ما در جامعه ای قرار داریم که اکثر مطالعات دینی با علوم دینی مانند فقه و کلام و تفسیر و غیره مطالعه می شوند؛ در صورتی که می توان مطالعات غیردینی نیز از دین کرد.

وی با بیان اینکه جامعه شناسی تشییع یعنی آنچه به عنوان تشییع در جامعه ما مطرح می شود مورد مطالعه و تحلیل قرار دهیم، خاطرنشان کرد: امروز دینی که در صدر اخبار است و تبدیل به مسئله اجتماعی شده اسلام می باشد؛ زیرا در پایتخت های نظری دنیا اسلام را به عنوان دومین دین مطرح می کنند و اسلام به دلیل حضورش در این کشورها تبدیل به دین دوم شده است، پس ضرورت دارد بر مسئله جامعه شناسی دینی بپردازیم.

این استاد دانشگاه افزود: در مشاهده این پدیده دو تحولات چشم گیر جوامع شیعه در زمان اخیر محسوب می شوند تحول نخست قرار گرفتن جهان شیعه در برابر هلال شیعی است که مسئله هلال شیعه تشیع را یک قطب خطرناک ساخته زیرا این هلال درصدد بود جهان های دیگر را تسخیر کند و این در صورتی است که ما در دنیایی زندگی می کنیم که مسلمانان درگیر جان یکدیگر هستند و هلال شیعه به این آتش مقابله دامن می زند.

شریعتی ادامه داد: در مقابل هلال شیعه جامعه شناسی وجود دارد که عنوان می کنند چنین هلالی وجود ندارد و نمی توان از یک واقعیت سخن گفت زیرا جوامع یک دست نیستند و ما با جهان های شیعه بسیاری روبه رو هستیم که تنها بر روی ایران نمی چرخد.

وی تحول دوم را استثنا بودن ایران دانست و یادآور شد: نمی توان از تشیع سخن گفت و از ایران حرفی نزد؛ زیرا ایران امروز یک قطب است و بسیاری نیز امروز بر نقش تعیین کننده ایران تاکید دارند ایران جامعه ای است که دولت آن به عنوان دولت دینی شناخته می شود و سیاستگذاری که انجام می دهد برمبانی دینی استوار است.

استادیار جامعه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه قدرت مشروع دین در ایران مرجعیت و روحانیت خاطرنشان کرد: بنابراین یک مثلث دولت دینی مرجعیت و روحانیت و رهبری است که هر سه شان دینی دارند، در ایران حاکم است که حدود 40 سال است که ساخته شده و در حال تکمیل شدن است.

وی در پایان تاکید کرد: با توجه به تنوع جامعه دینی و استثنا بودن ایران چنانچه تشییع مورد مطالعه قرار گیرد، ایران خواهد توانست تاثیرگذار باشد.