تهدید کم‌سابقه و عجیب ظریف!

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، نشریه فارین پالیسی در گزارشی در مورد روند مذاکرات صلح سوریه، به نقل از منابع آگاه مدعی شده است که در جریان نشستی که اخیرا در این رابطه در نیویورک برگزار شد، بار دیگر طرفین به مجادله پرداخته‌اند. 

«کالم لینچ» نویسنده این مطلب نوشته است که آمریکا، روسیه، ایران و عربستان سعودی در مورد اینکه چه کسانی باید در فهرست گروه‌های تروریستی قرار گیرند، اختلاف نظر جدی دارند. 

به نوشته فارین پالیسی، در نشست روز جمعه که با حضور وزرای خارجه نزدیک به 20 کشور در نیویورک برگزار شد، بعد از اینکه محمد جواد ظریف دیپلمات ارشد ایران «در پاسخ به یک دولت رقیب که پیشنهاد کرده بود سپاه پاسداران انقلاب ایران تروریست اعلام شود، تهدید کرد که برای تروریستی اعلام شدن سازمان سیا فشار می‌آورد»، اختلاف نظر آنقدر بالا گرفت که مذاکرات به چیزی شبیه به یک «نزاع دیپلماتیک» تبدیل شد. 

بنا بر این گزارش، بعد از این منازعه، طرف‌ها تصمیم‌ گرفته‌اند بررسی این مسئله را به بعد موکول کنند. با این حال، نهایتا این مسئله باید حل شود و کشورهای دور میز باید از بین 167 گروهی که در سوریه فعال هستند، تعدادی از آن‌ها را به عنوان تروریست مشخص کنند. 

به نوشته فارین پالیسی، مشخص نیست که کدام کشور پیشنهاد کرده است که سپاه جزو فهرست گروه‌های تروریستی قرار گیرد، اما پیش از این روزنامه الحیات نوشته بود که این پیشنهاد از سوی عربستان مطرح شده است. 

بنا بر این گزارش، آمریکا و انگلیس پیشنهاد کرده‌اند که بحث در مورد لیست گروه‌های تروریستی فعلا تا زمانی نامعلوم به تعویق بیافتد و تمرکز اصلی بر تلاش برای تشکیل هیئتی از معارضین برای شرکت در مذاکرات ماه آینده در ژنو سوئیس قرار گیرد. به گفته یک مقام شرکت‌کننده در نشست نیویورک که خواسته نامش فاش نشود، جان کری وزیر خارجه آمریکا در این نشست گفته است: «ما بر سر مسئله‌ای که می‌دانستیم در مورد آن اجماع نداریم، وقت زیادی هدر دادیم.»

به نوشته لینچ، در حالی که روسیه به دنبال تروریستی اعلام کردن برخی گروه‌های مسلح قدرتمند علیه نظام سوریه است، اما واشنگتن تلاش می‌کند تا اغلب گروه‌ها حتی برخی گروه‌های مسلح افراطی در مذاکرات حضور داشته باشند. گفته می‌شود که در طول نشست کری تلاش کرده تا بحث‌ها را به جای مسئله لیست تروریسم، بر مسائل دیگر متمرکز کند. یک مقام آمریکایی می‌گوید: «او نمی‌خواست زمان ارزشمندی را که در اختیار داشتیم، صرف کاری کند که می‌دانست بر سر آن به توافق نمی‌رسیم. البته او می‌داند که این وقت تلف کردن نیست. او می‌داند که این مسئله کلیدی‌ای است که باید در آینده حل شود.»

در نشست روز جمعه ناصر الجوده وزیر خارجه اردن که مأمور تهیه لیست بود، نهایتا نتوانست به خروجی‌ای بیش از داعش و جبهه النصره که پیش از این از سوی شورای امنیت تروریستی اعلام شده بودند، برسد. وی در نشست نیویورک فهرست اولیه‌ای را ارائه کرده که نام سپاه پاسداران و گروه‌های همسو با ارتش سوریه در یک سو و برخی متحدان آمریکا از جمله کردهای سوریه در آن حضور داشته‌اند. 

فارین پالیسی نوشته است: «محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران فورا تریبون را در اختیار گرفت و با عصبانیت هشدار داد که اگر بحث در مورد تروریسم در سوریه به تلاش برای فشار آوردن به ایران بدل شود، او هم آماده است تا لیست خودش را رو کند. او گفت در صدر این لیست نام آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) خواهد بود.»

یکی از شرکت‌کنندگان در این نشست می‌گوید: «ظریف شوکه شده بود.»

یک مقام آمریکایی اظهارات وزیر خارجه ایران را «صحبت‌هایی نیش‌دار» توصیف کرده و گفته است که این اظهارات به عنوان یک پیشنهاد واقعی جدی گرفته نشده است. وی گفته است: «این ناشی از خشم او از وجود نام سپاه در لیست بود. استدلال او هم این بود که چون این یک نهاد دولتی است، پس ما هم سیا را در فهرست قرار می‌دهیم.»

بنا بر این گزارش، این تنها ایران نبوده است که به چنین لیستی اعتراض کرده است. دیپلمات‌های ارشد لبنان و عراق نیز اقدامی مشابه کرده و به قرار گرفتن نام حزب سیاسی نبیه بری رئیس پارلمان لبنان و همچنین گروه‌هایی چون عصائب الحق اعتراض کرده‌اند. سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز گفته است که گروه‌هایی چون جیش الاسلام هم که در سوریه در حال نبرد با روس‌ها هستند، باید در این فهرست قرار گیرند. 

در پایان، جوده بعد از مشاهده درگرفتن بحث در جلسه، تلاش کرده به مباحثات پایان دهد. وی از حاضرین خواسته نسخه‌ای از لیست را که در اختیارشان قرار گرفته، به او پس دهند. یک دیپلمات مستقر در سازمان ملل می‌گوید: «آنچه مشخص بود، این بود که توافق اندکی در مورد مولفه‌های تروریستی بودن یک سازمان، وجود داشت.»

یک مقام آمریکایی به فارین پالیسی گفته است که به نظر می‌رسد نهایتا تعداد محدودی گروه به عنوان تروریست اعلام شوند و تعداد زیادی که هم می‌توانستند در فهرست قرار گیرد یا خارج از آن باشند، غیرتروریستی اعلام خواهند شد. یک مقام آمریکایی دیگر هم با بیان اینکه «برخی گروه‌های خاکستری» وجود دارند، از احرار الشام و جیش الاسلام به عنوان نمونه‌هایی از این گروه‌ها یاد می‌کند. این در حالی است که این گروه‌ها با شبه نظامیانی چون جبهه النصره نیز همکاری داشته‌اند و حتی با آن‌ها ائتلاف تشکیل داده‌اند. 

فارین پالیسی از احرار الشام به عنوان گروهی یاد می‌کند که در ماه‌های اخیر تلاش کرده ارتباط خود با جبهه النصره را کمرنگ نشان دهد و چهره‌ای میانه‌رو از خود ترسیم کند. 

بنا بر این گزارش، ایران و روسیه احرار الشام و گروه جیش الاسلام را که تحت حمایت عربستان است، تروریستی می‌دانند و خواستار قرار گرفتن نام آن‌ها در فهرست هستند. 

در نشست روز جمعه، فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلستان پیشنهاد داده است که شورای امنیت خود وظیفه تعیین تروریستی بودن گروه‌ها را بر عهده بگیرد. 

وی همچنین پیشنهاد کرده است که کارگروهی متشکل از تعداد کمتری از اعضای گروه حمایت از سوریه شکل بگیرد که وظیفه تعیین مولفه‌های مشارکت در فرآیند صلح سوریه را بر عهده داشته باشد. سپس گروه‌هایی که این مولفه‌ها را نپذیرند، از سوی شورای امنیت با تحریم مواجه شده یا در لیست گروه‌های تروریستی قرار خواهند گرفت. 

در حال حاضر قرار شده است که استفان دی میستورا نماینده سازمان ملل در امور سوریه ائتلافی از گروه‌های معارض از جمله گروه‌های مسلح را برای شرکت در مذاکرات تشکیل دهد.

بنا بر این گزارش، ترکیه تهدید کرده است که در صورتی که کردهای سوریه در مذاکرات شرکت داشته باشند، از گفت‌وگوها خارج می‌شود. لاوروف هم تاکید کرده است که احرار الشام و جیش الاسلام که اخیرا به سفارت روسیه در دمشق هم حمله کرده‌اند، نباید در روند مذاکرات مشارکت داشته باشند. شبه نظامیان ترکمن سوریه هم دیگری گروهی هستند که روسیه با مشارکت آن‌ها در مذاکرات مخالف است. 

به نوشته فارین پالیسی، یکی از طرح‌هایی که دی میستورا برای راضی کردن دولت سوریه به گفت‌وگو با گروه‌های مسلح دارد، این است که طرفین ابتدا با نماینده سازمان ملل صحبت کنند و اگر گفت‌وگوها خوب پیش رفت، مذاکرات مستقیم صورت گیرد. وی به طرف‌ها اعلام کرده است که هیچ‌کس نباید حضور افراد خاص در هیئت طرف مقابل را رد کند. 

یک دیپلمات شورای امنیت می‌گوید بحث در مورد اینکه چه کسی تروریست است و چه کسی نیست، ممکن است برای همیشه ادامه داشته باشد. وی گفته است که گروه‌هایی که برای مشارکت در فرآیند سیاسی اعلام آمادگی کنند، نباید در فهرست گروه‌های تروریستی قرار گیرند.