منتظرقائم: امنیت ملی در رسانه‌ای شدن آسیب‌های اجتماعی در نظر گرفته شود/ صادقی: هیچ دولتی توانایی تنظیم مسائل اجتماعی را نداشته

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نشست آسیب های اجتماعی ستایش ظهر امروز به همت بسیج دانشجویی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با حضور منتظرقائم، رئیس گروه ارتباطات دانشگاه تهران و سهیلا صادقی، استاد دانشگاه تهران برگزار شد.

در این نشست منتظرقائم با اشاره به آسیب های اجتماعی در کشور گفت: آسیب های اجتماعی حوزه وسیعی را در بر می گیرد. مسئله ای که در ایران از آن غافل مانده ایم، این است که بین موضوع، مسئله، آسیب و بحران باید تمایز قائل شویم. وقتی آسیبی در جامعه اتفاق می افتد اخلاق گرایانه وارد آن می شویم و حالت رومانتیک و اخلاق بر آن حاکم می شود. در این بین تنها واکنش رسانه ها، سکوت در مورد آن است که موجب فرصت طلبی برای موج سواری برخی می شود،در حالی که سرمایه و روشی مناسب برای وارد شدن به این فضا لازم است.

استاد دانشگاه تهران گفت: وقتی آسیب اجتماعی در جامعه اتفاق می افتد باید نمایندگان گروه های مختلف با یکدیگر گفتگو کنند تا حد و مرز آسیب بتواند تفکیک شود. فضای گفتگو و عقلانیت باید درگیر این مشکلات شوند. در خیلی از مفاهیم نظام اجتماعی نیاز به گفتگو داریم تا مسئله و آسیب را از یکدیگر تفکیک کنیم و این مسئله در کشور وجود ندارد.

وی افزود: خیلی وقت ها مسائلی که اتفاق می افتد خوب تلقی شده، اما در زمان اتفاق آن، آسیب محسوب می شود، اما در کشور ما آنچه که مبناست، داوری است. برخی اوقات به نام جلوگیری از بروز آسیب جلوی حل مشکلات را می گیریم. ما باید این را بدانیم که جامعه همیشه در لحظه تغییر، دچار بحران می شود و این بحران ممکن است آسیب را همراه خود داشته باشد. اگر بتوانیم مبانی را تفکیک کنیم، نظارتی درست بر مسائل داشته باشیم و با همکاری مبانی سیاسی و اعتقادی گروه های مختلف نسبت به حل آن مسائل اقدام کنیم، ممکن است به راه حل درستی دست پیدا کنیم.

منتظرقائم ادامه داد: اگر به آسیب ها درست توجه نکنیم حتما به دو نوع جنایت می رسیم و نمی توانیم آنها را از یکدیگر تفکیک کنیم. به نظر من حادثه خاص مانند ستایش باید به شیوه خاص با آن برخورد شود؛ به جای اینکه هیجانی شویم، باید رویکردمان منطقی باشد. اینجا بحث امنیت ملی مطرح می شود. در پوشش رسانه ای هم مولفه ای به نام امنیت ملی وجود دارد، مگر مسائل دیگری که برعکس آن اتفاق می افتد، امنیت را در نظر نمی گیریم؟ هر چه در زمان کمتری و تعداد کمتری درگیر مسائل و آسیب های اجتماعی شوند، جنبه آسیبی آن فوق العاده کمتر خواهد شد.

وی اظهار داشت: ما می توانیم از طریق بحث و گسترش آگاهی و یاد دادن رفتارهای مناسب، بررسی آسیب ها را تسهیل کنیم و یا با آموزش جلوگیری از آسیب های اجتماعی، جنبه آسیب ها را کمتر کنیم؛ تا دیگران احساس مسئولیت کنند که جلوی پیوستن افراد دیگر را به این مسائل بگیرند. باید در جامعه کارکرد پیشگیرانه داشته باشیم. رسانه ها باید وضع مطلوب و موجود را بشناسند و به صورت احساسی وارد آسیب های اجتماعی نشوند. متاسفانه زبان رسانه های ما زبانی است که تحت سلطه قوه قضائیه و نیروی انتظامی قرار گرفته است و به همین دلیل نگاه به آسیب ها و اتفاقات اجتماعی نگاهی سطحی و اخلاق گرایانه است، نه نگاه تحلیلی.

استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: زبان نزدیک شدن به آسیب های اجتماعی باید زبان دموکراتیک و غیر مستقیم باشد، نه اینکه ترویج فساد کند. ترس مدیران از تبعات سیاسی آسیب های اجتماعی باعث شده مرز بین قانون، اخلاق، رویکرد و آسیب مشخص نباشد. به همین دلیل به شرایطی رسیدیم که مدیران سلیقه ای عمل می کنند و تصمیم می گیرند و حکم می دهند؛ اینجاست که برخی منتظر فضاسازی و موج سواری هستند.

منتظرقائم با اشاره به نبود آمار درستی از آسیب های اجتماعی گفت: بسیاری از آمارهای مربوط به آسیب های اجتماعی محرمانه است. روزنامه نگاران وقتی می خواهند تحلیلی ارائه دهند باید به آمارها دسترسی داشته باشند. نبود همین آمارها آسیب های اجتماعی را در کشور ما به سیاه نمایی تبدیل کرده است. اگر بخواهیم آسیب های اجتماعی را بازنمایی و مدیریت کنیم باید مرز بین آسیب، جرم و جنایت تفکیک شود.

رئیس گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به اینکه گفته می شود حادثه ای مثل حادثه ستایش در نتیجه ماهواره و برخی رسانه های جمعی است، گفت: اینکه علت برخی حوادث را ماهواره و تلگرام عنوان می کنند، قبول ندارم. این بحثی است که می خواهند تلگرام و ماهواره را بد جلوه دهند. در بسیاری از کشورها سر همچنین حادثه ای مثل ستایش در عرض کمتر از چند ماه چند جلد کتاب چاپ می شود و این یعنی برخورد خاص؛ در صورتی که در کشور ما فقط جنجال رسانه ای ایجاد می کنند.

در ادامه این نشست سهیلا صادقی، استاد دانشگاه تهران با انتقاد از جوسازی هایی که در خصوص حادثه ستایش در کشور ایجاد شد، گفت: هنوز نتایج پزشکی قانونی معلوم نیست که عامل این قتل چه چیزی بوده، فقط تنها چیزی که موجود است این است که دختر بچه شش ساله به قتل رسیده و این هم ربطی به مسئله قومیتی افغان یا ایران ندارد.

وی ادامه داد: رسانه ها دنبال جذابیت و ایجاد کردن مخاطب هستند و به همین دلیل، این مسائلی که در خصوص این حادثه اتفاق افتاد، بزرگ نمایی و سیاه نمایی بود. باید جرات این را داشته باشیم بدون اینکه با مجرم یا قربانی هم دردی کنیم، تحلیل درستی از حادثه ارائه دهیم.

صادقی یادآور شد: برای مردم ما قاتل، سزاوار مرگ است؛ در صورتی که نگاه کردن به قاتل نباید نگاه به ته خط باشد. این نگاه اشتباه است و باید مسئله را از ابتدا بررسی کرد. در کشور ما جرم قتل در هر ۱۰۰ هزار نفر سه مورد اتفاق می افتد، در صورتی که در کشورهای دیگر این آمار بسیار بالاتر است.

استاد دانشگاه تهران افزود: اکثر قتل هایی که اتفاق می افتد یک رابطه نسبی بین قاتل و مقتول وجود دارد . فقط در تصادفات ممکن است طرفین همدیگر را نشناسند. بنابراین در پرونده ستایش هم، ستایش کاملا قاتل را می شناخته و همسایه دیوار به دیوار بودند؛ بنا بر گزارش بازپرس قتل، ستایش با خواهرزاده های قاتل دوست بوده و این اولین بار نبوده که به منزل قاتل رفته است.

صادقی خاطرنشان کرد: متاسفانه اکثر جرایم ما در سه تا پنج درصد مناطق کشور رخ می دهد و 50 درصد از جرایم مربوط به این مناطق است و هر دولتی هم که آمده توانایی تنظیم مسائل اجتماعی در این مناطق را نداشته است.