گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو-سها صالح، «فردا یک موج خبری برای پوشش حملات هوایی در حومه حما و استفاده از کلر علیه غیرنظامیان آغاز میشود.» این توئیت روز سشنبه «فراس کرم» خبرنگار وابسته به گروههای تروریستی بود. خبری که درست از آب درآمد. «سی ان ان»، «بی بی سی»، «رویترز»، «فرانس 24» و دیگر اعضای امپراتوری رسانهای غرب امروز پای کار علم کردن ماجرای حمله شیمایی به خان شیخون شدند. پست پرده این جنایت کثیف کیست؟ حادثه خان شیخون چه ارتباطی با آخرین تحولات میدانی و سیاسی سوریه دارد؟
دوباره سوریه، دوباره جنگ
پس از آزادسازی حلب در آذر 95 آتش جنگ در سوریه تا حدی فروکش کرد. آتشبس با تروریستهای به اصطلاح میانهرو در بیشتر مناطق به اجرا درآمد و صدای توپ و تانک تنها در سرزمینهای در اشغال داعش به گوش میرسید. توافق ایران، روسیه و ترکیه برای آتشبس و آغاز مذاکرات آستانه با هدف نزدیک شدن به توافق سیاسی برای حل بحران، بارقههای امید برای پایان جنگ را روشن کرد. نتیجه اما مثل همیشه ناامید کننده بود. به نظر میرسید در آخرین دور مذاکرات وقتی نماینده ایران، روسیه و ترکیه بر سر ادامه آتشبس تأکید کردند، خودشان هم امید چندانی به عملیاتی شدن آن نداشتند.
3 ماه پایانی سال 95 هم زمان با تلاشهای سیاسی، معادلات پیچیده میدانی هم ادامه داشت. آتشبس نقاط درگیری بین نیروهای مقاومت و گروههای تروریستی غیر از داعش را به نسبت آرام کرده بود. به همین دلیل جبهههای نبرد در اطراف استان ادلب، غرب استان حلب و برخی مناطق حومه دمشق تا اوایل فروردین 96 آرام بودند. بر خلاف غرب، در شرق استان حلب علاوه بر جنگ یک مسابقه جدی برای سرعت پیشرویها وجود داشت. ترکیه که از چند ماه قبل به بهانه مقابله با داعش عملیات «سپر فرات» را از شمال آغاز کرده بود؛ تلاش داشت با سرعت بخشیدن به پیشرویها، علاوه بر تصرف شهر الباب، همچنان در مناطق مجاور داعش باشد تا فرصت داشته باشد زمینهای بیشتری از خاک سوریه را اشغال کند. از سوی دیگر، ارتش سوریه بنا داشت سریعتر خود را به مناطق تحت تصرف نیروهای کرد و سواحل غربی رود فرات برساند تا مانع ادامه پیشروی ترکیه و تروریستهای تحت امرش در خاک سوریه شود. نتیجه این ماراتن جنگ با داعش، برای ترکیه تصرف الباب شد و برای ارتش سوریه، رسیدن به سواحل غربی فرات.
ماجرا اما همینجا به پایان نمیرسد. با قطع شدن ارتباط ترکها و داعش، بهانه برای تجاوزگری ترکیه به پایان رسید اما ارتش سوریه وارد مسابقه جدیدی برای فتح شهر رقه، پایتخت داعش، این بار با کردهای استقلالطلب تحت حمایت آمریکا آغاز شد. موقعیت جغرافیایی این شهر در مجاورت رود فرات به شکلی است که از شمال هم مرز مناطق کردنشین قرار دارد و ماهها است که نیروهای دموکراتیک کرد در تلاش هستند از این منطقه وارد شهر شوند. مسیر دیگر دسترسی از جنوب و مسیر شهر «الطبقه» است که ارتش سوریه فرصت داشت با ادامه پیشروی در ساحل غربی فرات به جنوب این شهر برسد و سند افتخار تصرف پایتخت داعش را به نام خود بزند. آمریکاییها که متوجه این برنامه مقاومت بودند با طراحی یک عملیات منحصر به فرد در جنگ سوریه، پیش از رسیدن ارتش، نیروهای کرد را به ساحل غربی هلیبرن کردند و موفق شدند در اولین روزهای فروردین 96 فرودگاه شهر الطبقه، راه ارتش برای تصرف رقه را سد کنند. این عملیات و تصرف احتمالی پایتخت داعش به دست نیروهای کرد با حمایت هوایی آمریکا اولین نشانههای ظهور جنگهای پساداعش در سوریه خواهد بود. جنگهایی برای استقلال کردستان، با حمایت آمریکایی که پس از 5 سال سکوت در برابر داعش افتخار تصرف پایتخت آن را به نام خود ثبت خواهد کرد. با توجه به ادعاهای جدید احزاب کرد عراق برای برگزاری همه پرسی استقلال و شکستهای سریع داعش در همه جبههها( از موصل تا رقه) احتمالا در دوران پساداعش باید منتظر نزدیک شدن دولتهای ترکیه، عراق، سوریه و احتمالاً ایران برای جلوگیری از مطرح شدن مسئله استقلال کردستان باشیم.
آخرین وضعیت مناطق شمالی سوریه
سبز: ارتش سوریه
زرد: کردها
بنفش: داعش
آبی: ترکیه
نارنجی: تروریستهای ارتش آزاد و متحدان
جبهه دیگر نبرد ارتش سوریه با داعش، شرق استان حمص و شهر تاریخی پالمیرا است. داعشیها که آذر ماه با استفاده از تمرکز ارتش سوریه بر نبرد حلب توانسته بودند دوباره این شهر را اشغال کنند، پس از بازسازی ساختار نیروهای مقاومت در این منطقه، دوباره شهر را تسلیم کردند. مقاومت البته به همین بسنده نکرده و پیشرویهای خوبی به سمت شهر دیرالزور و نیروهای محاصره شده در فرودگاه این شهر داشته است.
بازگشت دوباره قطر
نهم فروردین خبر توافق برای تبادل مردم در محاصره دو منطقه سوریه پس 3 سال سکوت، دوباره متوجه دوحه قطر کرد. بنا به این توافق که ظاهراً جبهه النصره نقش موثری در آن داشته، قرار است مردم در محاصره شهرکهای فوعه و کفریا با 2هزار نفر از تروریستها و خانوادههای آنها که در مضایا و زبدانی در محاصره ارتش هستند مبادله میشوند. این توافق که قرار بود سشنبه 15 فروردین اجرایی شود با کارشکنیهای ارتش آزاد و محسینی، مفتی تکفیری تحقیر شده در جریان آزادسازی حلب فعلاً به تعویق افتاده است.
تا کنون اطلاعات دقیقی از کم و کیف مذاکرات دوحه منتشر نشده است اما بر اساس برخی گزارشهای غیر رسمی این مذاکرات با هماهنگی ایران و قطر بین فرماندهان حزب الله و گروههای جیشالفتح و جبههالنصره انجام شده است. فارغ از اجرایی شدن یا نشدن این توافق، بازگشت قطر دوباره قطر به معادلات سوریه مسئله مهمی است. تحولی که شاید از طرف ایران برای محدود کردن قدرت عربستان در سوریه اجرایی شده باشد.
شکست آتشبس ؛ پیروزی بزرگ در شمال حماه
بعد از شکست چند دور مذاکره سیاسی در آستانه و ژنو، تروریستهای زخم خورده از حلب، با یک بازسازی نیمبند دوباره به میدان نبرد بازگشتند. آنها تلاش کردند با استفاده از فرصت تمرکز ارتش بر شرق حلب با یک حمله برق آسا خودشان را به شهر حماه برسانند. نتیجه اما بسیار فاجعهبارتر از تصور آنها بود. مسئولیت دفاع از حماه بر عهده نیروهای مقاومت با فرماندهی ایران قرار داشت. روزهای اولیه حمله پیشروی تروریستها سریع بود و چند شهر و روستا به تصرف آنها درآمد. عقب نشینی تاکتیکی با پاتک برقآسای مقاومت به کابوس تروریستها بدل شد. مناطق از دست رفته به سرعت بازپس گرفته شد، مناطق جدیدی به تصرف نیروهای مقاومت درآمد و جنازه صدها تروریست در گوشه و کنار مناطق درگیری آرام گرفت.