در این چند روزی که از زلزله تلخ و دردناک کرمانشاه گذشته؛ نقش رسانهها بسیار مهم و جریانساز بوده است؛ در این نوشتار چند مورد از عملکرد و تأثیر آنها را بررسی میکنیم.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو،یادداشت دانشجویی،* در این چند روزی که از زلزله تلخ و دردناک کرمانشاه گذشته؛ نقش رسانهها بسیار مهم و جریانساز بوده است. در این نوشتار چند مورد از عملکرد و تأثیر آنها را بررسی میکنیم.
2- بعضی رسانههای معاند مانند " آمدنیوز " سعی در مقایسههای کاذب میان ارتش و سپاه پاسداران و همچنین هدایت ذهن مخاطب به این سمت را داشتند که:« ارتش و ارتشیان فداکار و از جان گذشته، حامی ملت و مردم زلزله زده، فعال و دستپاک هستند اما سپاه دارای خصوصیاتی مقابل این موارد است.» و این در حالی بود که سپاه به جهت آشنایی با منطقه، مسوولیت امدادرسانی به روستاها را برعهده گرفته بود و به همین دلیل اقدامات مهم و ارزشمندش کمتر توسط رسانهها پوشش خبری داده شد. آمدنیوز برای به انجام رساندن این هدفش این اقدامات را انجام داد از جمله: انعکاس پررنگ حضور فرماندهان ارتش در مناطق زلزلهزده و بازتاب سخنان آنها، انعکاس پررنگ شهدای ارتش در حین خدمت رسانی، طراحی شعارها و هشتگهای مختلف با محوریت ارزش نهادن به خدمات ارتش و...
2- در روزهای بعد از وقوع زلزله و در اوج احساساتِ جریحهدار شدهی مردم، شاهد کمکهای حقیقتا استثنایی مردم به زلزلهزدگان بودیم، به طوریکه کمتر خانوادهای یافت میشد که کمک را وظیفه خود نداند و به شکلهای مختلف این وظیفه را عملی نکند. منتهی نکتهای که در اظهار نظرها و عکسالعملهای مردم قابل تأمل بود، کاهشِ اعتماد بعضی مردم به نهادهای رسمی مانند هلال احمر و کمیته امداد و در مقابل آن، اعتماد به برخی نهادهای غیر رسمی و واریز کردن کمکهایشان به حساب آنها بود. مثل حسابهایی که سلبریتیها ( از ورزشکار و بازیگر و خواننده گرفته تا سیاستمدار و مداح )در فضای مجازی اعلام کرده بودند. این اعتماد به گونهای بود که اکنون شاهد اعلام ارقام بالایی توسط این افراد و مقایسه این ارقام با ارقام واریز شده به هلال احمر و... هستیم.
در این مورد از تأثیر رسانه نباید غافل شد زیرا این افراد و جریانها، برخلاف نهادهای رسمی که از طریق صداوسیما به تبلیغ میپرداختند، در شبکههای مجازی اقدام به تبلیغ خود میکردند و این امر بار دیگر پیشی گرفتن شبکههای مجازی از صداوسیما را در اذهان زنده کرد. از آسیبهای این اتفاق، علاوه بر بینظمی در جریان پخش و ساماندهی کمکها، نادیده گرفتن بسیاری از خدمات این نهادها( بخوانید نظام! ) و رو به ضعف نهادن آنها برای وظایف آیندهشان را میتوان نام برد.
3- دوران رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری را به یاد میآورید؟! در آن دوران بعضی از آقایان، مردم را درگیر دوقطبیهای کاذب کرده و مسائل اصلی و مهم را به حاشیه کشاندند. اکنون نیز همان جریانها برای فرار از پاسخگویی به مدیریت ضعیف بحران، با استفاده از فرصت به دست آمده به سوءاستفادههای سیاسی خویش پرداخته و مشکلات مسکن مهر را از همان روز اول علَم کرده و همه تقصیرات را به گردن دولت قبل انداختند! و بدیهی است که این نقشه را با کمک ظرفیت رسانههای همسو انجام دادند به طوری که بسیاری از مردم تحت تأتیر قرار گرفتند و آن را باور کردند غافل از اینکه اگر همین مسکن مهر نبود قطعا مردم فقیر بیشتری، جان خود را از دست میدادند.
صحبتهای معاون امور ویژه مقام معظم رهبری در مورد این سیاسیکاریها باعث شد که بیشتر از این، مسوولان دولت روی این مسأله مانور ندهند با اینکه رسانههایشان، شروع به موضع گیری و تخریب سردار وحید حقانیان کردند.
4- و آخرین مورد که مربوط به سفر مقام معظم رهبری به مناطق زلزله زده است. رهبر عزیزی که با جسارت و خضوع به میان مردم زلزله زده میرود؛ اوضاع آنها را با چشمان خود میبیند و صمیمانه با زن و مردشان صحبت میکند. این رفتار باعث شد خیلیهایی که چشم دیدن این اتفاق را نداشتند؛ باز هم با استفاده از رسانههایشان شروع به شایعه افکنی و تخریب -که کار همیشگیشان است- کنند! از ایجاد شبهه بدل بودن رهبری تا شایعات مربوط به بحث امنیت رهبری. شایعاتی که به راحتی، بیپایه و اساس بودنشان مشخص میشود و خنده را بر لبان آدمی میآورد!
سخن پایانی اینکه در فضای امروزِ کشور، رسانهها به مقدار بسیار زیادی در حال تأثیرگذاری به روی مردم، به خصوص قشر عام جامعه هستند و متأسفانه اتفاقات را آنگونه که خود بخواهند جلوه میدهند نه آنگونه که هست. در این شرایط جریان حزبا... باید در عین استفاده از خلاقیت و ایدههای تازه، سواد رسانهای خود را نیز افزایش دهد.
بشیری-دبیر سابق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه یزد
انتشار یادداشتهای دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.