دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان؛ پایلوت طرح ملی کارآفرینی/ «جاک» مسیر دانشگاه تا محل کار را طی می‌کند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ملیحه محمودخواه؛* طرح «جاک» مخفف طرح جامع کارآفرینی است. در این طرح دانشجو در کنار آموزش‌های متداول و واحد‌های درسی که باید در طی ۴ سال سپری کند، در صورت تمایل طرح‌های کارآفرینی را که دانشگاه تعریف و آن را ارائه می‌دهد، نیز می‌گذراند؛ به طور مثال دانشجوی رشته عمران در کنار واحد‌های مهندسی، بسته‌های مهارتی خاصی را نیز در طی ۸ ترم سپری می‌کند؛ یعنی این کلاس‌ها کاملا جدا از ساعت‌های کلاس‌های درسی است و به عنوان واحد‌های درسی به حساب نمی‌آید.

 

براساس برنامه مدون طرح «جاک»، دانشجویان ضمن گذراندن واحد‌های آموزشی معمول، در طول تحصیل مهارت‌های مرتبط با کسب و کار را فرا می‌گیرند و در پایان دوره مرک فنی و حرفه‌ای نیز دریافت می‌کنند.

دانشگاه صنعتی خاتم الانبیا بهبهان چندی پیش از سوی وزارت علوم به عنوان پایلوت ملی دانشگاه کارآفرین معرفی و برنامه کارآفرینی این دانشگاه با دستور قائم مقام وزیر علوم برای الگوبرداری به سایر دانشگاه‌ها ارسال شد؛ اما در حال حاضر این طرح دو سال است که در این دانشگاه اجرا می شود.

بر همین اساس، سید منصور سیدنژاد، رئیس دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، می‌گوید: بزرگترین حسن این طرح این است که دانشجو در کنار فراگیری واحد‌های عملی، واحد‌های مهارتی را نیز کسب و مدرک سازمان فنی حرفه‌ای را دریافت می‌کند که این مدرک در کل دنیا قابل ترجمه است؛ به طور مثال مهندس عمران که قرار است ناظر ساختمان شود؛ قطعا در دوران تحصیل با خلا‌ءهایی در واحد‌های درسی خود روبرو می‌شود که با طی این دوره‌ها می‌تواند این خلا‌ءها را پر کند و دیگر نگران یادگیری کار نخواهد بود؛ زیرا تبحر لازم برای ورود به عرصه کار را خواهد داشت.

رئیس دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان با اشاره به اینکه طرح جامع کارآفرینی می‌تواند دانشجو را به چرخه کار وارد و ایجاد اشتغال پایدار کند، ادامه می دهد: براساس طرح «جاک» دانشجو، این مهارت را پیدا می‌کند که خودش تولید داشته باشد؛ به طور مثال در هسته‌های فناوری وارد شود و کار تولید را خودش در دست بگیرد. بسته‌های مهارتی هر کدام به صورت حلقه تعریف شده است و مجموعه آن را طرح جامع نامگذاری کردیم؛ البته این طرح از سوی وزارتخانه، صندوق دانشجویان و معاون آموزش وزارت علوم تایید و طرح توسط خود وزیر رونمایی و قرار است بعد از اجرای آزمایشی آن به صورت فراگیر در همه کشور اجرایی شود. در حال حاضر سه ترم است که در رشته‌هایی که در دانشگاه بهبهان وجود دارد، این طرح اجرا می‌شود و استقبال دانشجویی از این طرح نیز بسیار خوب بوده است.

 

همچنین صالحی، معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان نیز در مورد طرح جامع کارآفرینی دانشگاه می گوید: این طرح با هدف توانمندسازی فارغ التحصیلان دانشگاهی برای ایجاد کسب و کار پس از فراغت از تحصیل ایجاد شده و قرار است دانشگاه بتواند کارافرینی را محوریت اصلی برنامه‌های خود قرار دهد. دانشگاه بهبهان مجری این طرح به صورت پایلوت است و پس از اجرای موفق این طرح در این دانشگاه، در دانشگاه‌های سراسر کشور اجرایی می‌شود.

صالحی ادامه می دهد: دانشگاه‌ها در ۴ محور فعالیت می‌کنند؛ دانشگاه‌های آموزش محور مانند دانشگاه پیام نور که براساس آموزش استوار است، دانشگاه پژوهش محور که در کنار مباحث آموزشی مباحث پژوهشی نیز در آن وجود دارد. نسل سوم دانشگاه‌ها نیز دانشگاه‌های کارآفرین است که برای فارغ التحصیلانی که دانشگاه را به اتمام رسانده اند، اشتغالزایی ایجاد می‌کند. در واقع علاوه بر تخصص و آموزش در دانشگاه، دانشجویان یاد می‌گیرند که چه طور خودشان کار راه بیندازند که الزام آن توجه به خصوصی سازی و مستلزم این است که دانشگاه‌ها بتوانند نیروی مناسب برای خصوصی سازی را تربیت کنند؛اما محور چهارم بعد از دانشگاه کارآفرین دانشگاه جامعه نگر تعریف شده است.

معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیا بهبهان می افزاید: دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان با مطالعات انجام شده از سال گذشته، اجرای این طرح را آغاز کرده و امسال نیز آن را با جدیت پیگیری می‌کند. این طرح چند بخش دارد. در واقع باید گفت که قبلا در دانشگاه‌ها ارتباط با صنعت وجود داشت و دفتری در هر دانشگاه به این منظور اختصاص داده شده بود؛ اما الزاما مخاطب دانشجو صنعت نیست و باید این ارتباط با جامعه برقرار می‌شد و این خلاء در دانشگاه‌ها وجود داشت. در واقع باید کسب و کار فارغ التحصیل مناسب با نیاز جامعه تعریف شود و این حلقه مجهول در آموزش عالی به حساب می‌آمد؛ اما باوجود مشکلات متعددی که در دانشگاه‌ها داشتیم، تحریم‌ها فرصت مناسبی شد تا از این مسئله بیرون رفت داشته باشیم و ایده ایجاد این حلقه شکل گیرد.

وی خاطرنشن می کند: مطالعات این طرح بیش از یک سال و نیم طول کشید و طرح جامع اسفند ماه سال گذشته توسط وزیر علوم، استاندار استان خوزستان و رئیس آموزش عالی جنوب غرب کشور رونمایی شد و به عنوان الگوی مناسب با نیاز دانشگاه‌های سطح ۲ و ۳ کشور به صورت پایلوت به اجرا درآمد؛ زیرا بیش از ۸۰ درصد دانشجویان در سطح ۲ و ۳ تحصیل می‌کنند و حل این معضل برای دانشجویان این سطوح لازم به نظر می‌رسید.

صالحی معتقد است ساختار‌های قانونی دانشگاه با این مدل به هم نمی‌خورد. بر فرض مثال دانشجویی که مکانیک می‌خواند، کلاس‌های خودش را می‌گذراند؛ اما مدیریت زمان برای او اعمال شده و واحد‌های درسی طوری چیده می‌شود که واحد‌های عملی و کارگاهی نیز بتوانند خارج از وقت آموزشی برگزار شود. در واقع در این طرح برنامه ریزی درسی را مدون و برنامه آموزشی مهارتی را به آن اضافه کرده ایم. برای این منظور با سازمان فنی و حرفه‌ای و مرکز توسعه مهارت‌های پیشرفته نیز تفاهم نامه‌ای را امضا کردیم که براساس آن آموزش مهارت به دانشجویان و فارغ التحصیلان متناسب با رشته تحصیلی آن‌ها انجام شود.

معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان ادامه می دهد: دانشجویی که در رشته عمران درس می‌خواند و می‌خواهد وارد بازار کار شود، باید بتواند در دفتر خدمات مشاوره، طراحی، محاسبات و نظارت فعال شود پس زمینه زیادی برای ایجاد اشتغال دارد؛اما اگر بتواند این دوره‌ها را سپری کند و بسته‌های مهارتی را طی کند، می‌تواند عملکرد بهتر و شغل مناسب تری پیدا و با مهارت وارد بازار کار شود.

 

وی می افزاید: در ترم اول دانشجو علاقه اش را مشخص و تا پایان ترم ۸ کلاس‌های افزایش مهارت را سپری می‌کند. در واقع در همه ترم او برنامه دارد و می‌تواند علاوه بر تحصیل، مهارت حرفه‌ای برای ورود به بازار کار را کسب کند. متناسب با حرفه تقویم مهارتی داریم و این در حال حاضر به صورت پایلوت در دانشگاه خاتم الانبیاء اجرا می‌شود.

صالحی ضمن تاکید بر اینکه تنها موسسه بین المللی که مدرک آن در کل جهان معتبر است، مدرک فنی و حرفه‌ای است، می گوید:  در واقع دانشجویان پس از سپری کردن دوره‌های مهارتی مدرک فنی و حرفه‌ای دریافت می‌کنند و به این طریق می‌توانند در کنار مدرک تحصیلی، مدرک معتبر فنی و حرفه‌ای را نیز برای شروع کار ارائه دهند. از سوی دیگر سازمان فنی و حرفه‌ای با توجه به مدرک کسب شده از این سازمان، وام نیز در اختیار دارندگان آن قرار می‌دهد و این نیز امتیازی برای فارغ التحصیلانی است که می‌خواهند وارد بازار کار شوند.

معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیا بهبهان اضافه می کند: در یک سال گذشته در ۲ دوره ۵۴ هزار نفر ساعت در ترم اول و ۳۰ هزار نفر ساعت در سال تحصیلی گذشته از این مهارت‌ها استفاده کرده اند. در ترم بهمن ماه ۲۴ هزار نفر ساعت نیز دوره مهارتی برگزار شده است. در واقع ۳۰ درصد دانشجویان به طور متوسط ۱۲۰ ساعت دوره مهارتی دیده اند.

وی ادامه می دهد: این کلاس‌ها با متوسط ترمی ۵۰ هزار تومان برای دانشجو محاسبه و مابقی پول توسط دانشگاه فنی و حرفه‌ای تامین شده است. مدل کسب و کار به این صورت است که به فرض برای دانشجو دانشگاه منابع طبیعی یک دوره پرورش قارچ قرار می‌دهد. دانشجو باید در این دوره کارگاه پرورش قارچ را راه بیندازد که این راه اندازی زیر نظر مربی انجام می‌شود. آموزش پرورش قارچ مرحله اول این آموزش‌ها را تشکیل می‌دهد و در فاز دوم دانشجو باید مهارت‌های کسب و کار را یاد بگیرد. بازاریابی، کسب و کار نویسی، اصول مالیات و بیمه و ... از مسائلی است که در این مرحله آموزش داده می‌شوند.

معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیا بهبهان می گوید: در فاز سوم در مرکز کارآفرینی مفاهیم مرتبط با کسب و کار و اجرای آن آموزش داده می‌شود و فاز چهارم نیز راه اندازی کارگاه است. به همین منظور فضای مناسبی برای دانشجو در نظر گرفته می‌شود و در واقع دانشجو علاوه بر تولید باید فروش نیز داشته باشد. تولیدی که منجر به فروش شود در کنار مفاهیم کسب و کار همه آن چیزی است که در این طرح دانشجو به آن تسلط پیدا می‌کند.

وی می افزاید: کانون شکوفه‌های خلاقیت و نوآوری در این طرح راه انداخته ایم که رشد واحد‌های فناور و پردیس پارک علم و فناوری شامل آن است. در واقع پرورش ایده‌های خلاق در این پارک‌ها رشد داده می‌شوند و حتی ثبت اختراع نیز صورت و تلاش می‌شود دانشجویان بتوانند ایده‌های خود را وارد بازار کنند.

صالحی معتقد است بعد از فارغ التحصیلی دانشجویانی که این دوره‌ها را سپری کرده اند، باز هم تحت نظر دانشگاه خواهند بود و در واقع دانشگاه خود را ملزم می‌کند که دانشجویان پس از فارغ التحصیلی به شغل پایدار برسند.

معاون آموزشی دانشگاه خاتم الانبیا بهبهان می گوید: در دانشگاه‌های دیگر مراکز کاریابی فعال است؛ اما این کافی نیست و باید زمینه اشتغال فراهم شود و کسی که وارد بازار کار می‌شود به اشتغال پایدار برسد و این موضوع در طرح جامع کارآفرینی دیده شده است. این طرح به صورت الگوی ملی معرفی و قرار است پس از اجرای موفق در دانشگاه خاتم الانبیای بهبهان در سایر دانشگاه‌ها نیز اجرایی شود.