ما با جهانی شدن‌های بسیار مواجه هستیم/ باید درصدد تغییر ساختار‌ها به سمت ایجاد صلح باشیم

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو،به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی همایش بین المللی صلح و منازعه خاورمیانه با حضور عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و جمعی از اندیشمندان داخلی و بین المللی در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد. در ابتدای این همایش علیخانی دبیر همایش به ارائه سخنرانی پرداخت.

وی خاطرنشان کرد: در فرهنگ و ادبیات ایرانی و اسلامی همواره صلح و همزیستی در مرتبه اهمیت بالایی قرار داشته است.

 

علیخانی افززود: تمام آیات قرآن ماهیت دفاعی داشته اند و از منظر اسلام مسلمانان فقط ملزم به دفاع از خود هستند و بایستی خود را در این زمینه مجهز کنند.

دبیر برگزاری همایش بین المللی صلح و حل منازعه گفت: یکی از مهمترین چالش‌های امروز ما تندروی، جنگ و خشونت و ترور به اسم اسلام است.

وی ادامه داد: پرسش ما مسئولیت دانشگاه تهران برای برداشتن قدمی برای ایجاد صلح و حل منازعه است.

علیخانی گفت: تأسیس دبیرخانه دائمی بین المللی صلح و حل منازعه و نیز تأسیس مرکز صلح و حل منازعه به همراه تأسیس رشته مطالعات صلح و حل منازعه از برنامه‌های اجرایی در جهت دستیابی به اهداف پیش رو است.

صلح از جنس نیاز به شادی و امنیت و خواب آرام است

در ادامه این همایش عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ایراد سخنرانی با عنوان عصر جهانی شدن و ارتباط بین صلح در سطح ملی منطقه‌ای و جهانی پرداخت.

عاملی گفت: سه سؤال اساسی در زمینه صلح و حل منازعه مطرح است که چرا مطالعات صلح برای جوامع مختلف دارای اهمیت است، چرا صلح و تضاد در سطح ملی و بین المللی به عنوان امری بسیار مهم امروزی مطرح است و نیز چرا چالش‌های تضاد و صلح اهمیت خاصی برای همه جوامع و حقوق اولیه بشر دارد و با چه الگویی می‌توان منازعات و تضاد‌ها را در سطوح مختلف جغرافیایی حل کرد؟

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: صلح یکی از نیاز‌های اساسی بشر و از جنس نیاز به شادی و امنیت و خواب آرام است، همچنانکه انسان‌ها دوست دارند حوزه استقلال شان را تأمین کنند و در برابر هرگونه سلطه مقابله کنند.

وی افزود: صلح و تضاد از مسائل چند بعدی و از موضوعات چندرشته‌ای محسوب می‌شوند که ابعاد مختلف جامعه شناختی، ارتباطی (درون فردی- بین فردی و درون گروهی)، اقتصادی و ... را پوشش می‌دهد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: بدون توجه به نظام سلطه و نظام ساختارمند جهانی نمی‌توان هدف صلح را دنبال کرد.

ما با جهانی شدن‌های بسیار مواجه هستیم

وی ادامه داد: به دلیل تصرف و روحیه سلطه آمریکا در عرصه فرهنگ، سیاست و اقتصاد، جهانی شدن معادل آمریکایی شدن گرفته شده است. در صورتی که به دلیل ظرفیت ارتباطی فرامحلی شدن، امکان جهانی شدن همه ظرفیت‌های جهانی ادیان، فرهنگ‌ها و ارزش‌های اجتماعی فراهم شده است و ما با جهانی شدن‌های بسیار مواجه هستیم.

 

 عاملی گفت: امروز در جهانی زندگی می‌کنیم که نمی‌توانیم مسائل اتفاق افتاده در گوشه‌ای از جهان را از سایر مسائل جهانی جدا کنیم و صرفاً به آن بپردازیم بلکه این‌ها همگی بهم مرتبط هستند و مسائل پیش روی کشور‌ها به هم پیوسته هستند.

با پدیده جدیدی به نام فرامحلی شدن همزمان روبرو هستیم

وی افزود: ما با پدیده جدیدی به نام فرامحلی شدن روبرو هستیم که در آن اتفاقات مختلف در فواصل بسیار دور بهم ارتباط پیدا می‌کنند و هر مسئله‌ای در هر گوشه‌ای از جهان به تمام بشریت ارتباط پیدا می‌کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: عرصه رسانه و اطلاعات مجازی ظرفیت ارتباطات و تعاملات گسترده‌ای را فراهم آورده که بایستی توجه داشته باشیم این فضای جدید همچون فضای فیزیکی موجود درگیر مشکلات ایجاد شده توسط نظام سلطه نشود.

وی افزود: ما در دنیای جهانی شده و متصل شده چند نهادی شده همراه با چالش‌ها و تضاد‌های بین المللی بزرگ مواجه هستیم و زمانی که از صلح صحبت می‌کنیم صرفاً نباید به "جنگ" نظامی توجه داشته باشیم بلکه باید در مواجهه با سیاست‌های سلطه جهانی که در حال ایجاد چالش‌های نهادینه در جهان می‌باشد، درصدد تغییر مسیر فعلی دنیا و تغییر ساختار‌ها به سمت ایجاد صلح باشیم. جنگ فقط، جنگ نظامی نیست، بلکه جنگ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز از مصادیق بارز جنگ است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: وقتی آمریکا ۷۰۰۰ کلاهک هسته‌ای دارد و در جهان ۱۲ هزار کلاهک هسته‌ای وجود دارد، این به معنای وجود پتانسیل جنگ در جهان و ظهور زمستان خاکستری است که ممکن است با انفجار همزمان بمب‌های هسته‌ای و خاکستر به وجود آمده از آن دمای کره زمین به زیر منفی ۵۰ درجه سانتیگراد برسد که این مهم توسط دانشمندان روسی به اثبات رسیده است. وقتی در جهان چنین امکان تخریب بزرگ و جود دارد، جامعه جهانی برای خلع سلاح هسته‌ای از کل جهان باید تدبیر کند و چنین فضایی می‌تواند اقدام اساسی برای تامین صلح در جهان تلقی شود.

در جنگ اقتصادی با پدیده ضد انسانی "تحریم" اقدام به تنبیه ملت‌ها و نه دولت‌ها می‌کنند و مصداق تام نقض حقوق بشر است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: جنگ اقتصادی را باید به عنوان جنگ نوظهوری تلقی کنیم که با پدیده ضد انسانی و ضدمردمی "تحریم" اقدام به تنبیه ملت‌ها و نه دولت‌ها می‌کنند و مصداق تام نقض حقوق بشر است.

وی افزود: کاهش ارزش پول ملی و کاهش تولید ناخالص ملی کشور‌ها از اهداف اصلی تحریم هاست که بیشترین تاثیر آن فشار بر روی مردم است.

عاملی افزود: بطور قطع موفق‌ترین کشور‌ها در مقابله با تحریم‌ها جمهوری اسلامی ایران بوده است که تلاش داشته نیاز‌های مهم و استراتژیک مرتبط با زندگی مردم خود را تأمین کند و در مقابل تحریم‌های ظالمانه ایستادگی کند.

وی ادامه داد: ما گریه‌های کودکان مان در فراق پدر شهیدشان و لطمات بمباران شیمیایی را در شهر‌های کشورمان دیده ایم و همچنان همدل و همراه با مردم ژاپن و شهر‌های ناکازاکی و هیروشیما و مردم مظلوم یمن و فلسطین اشغالی هستیم که آثار بمب هنوز در کشور آن‌ها وجود دارد؛ لذا عمق تخریب جنگ و ارزش صلح و آرامش را می‌دانیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: سازمان ملل به بعد از جنگ جهانی اول و دوم که نزدیک به ۱۰۰ میلیون در این دو جنگ کشته شدند با هدف مدیریت صلح تاسیس شد و میثاق ملل دنبال کننده صلح در جهان بود، اما امروز کارکرد‌های مؤثر خودش را از دست داده است.

وقتی شورای امنیت در سازمان ملل ایجاد شد این سازمان با دشواری‌های جدی روبرو شد

وی افزود: وقتی شورای امنیت در دل سازمان ملل ایجاد شد عملاً این سازمان با معضل و دشواری‌های جدی روبرو شد و کارکرد همفکری جهانی خود را از دست داد و به مرور نقش نظارتی خود را برای تضمین صلح در جهان از دست داد. بعد از جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان ملل تا کنون ۱۵۷ جنگ در اقصی نقاط جهان اتفاق افتاده است و در بسیاری از این جنگ‌ها مداخله دولت آمریکا را شاهد بوده ایم.

عاملی خاطرنشان کرد: آمار بودجه ارتش‌های دنیا در سال ۲۰۱۸، ۱.۷ تریلیون دلار بوده است و دولت آمریکا نسبت به سال ۲۰۰۶ میلادی بودجه دفاعی خود را دو برابر کرده است که معادل ۹۵۶.۵ میلیارد دلار است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: باید به نظریات صلح جویانه موجود در دانشگاه توجه شود و به کمپین‌های مبارزه با جنگ و حمایت از محیط زیست که امروزه از بزرگترین کمپین‌های فعال در جهان محسوب می‌شوند اهمیت داده شود. در عین حال نباید از نظام‌های بزرگ سلطه در جهان غفلت کرد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به نظریه نگاه یکپارچه به صلح به عنوان نظریه‌ای برای تحقق صلح در جهان خاطرنشان کرد: نظریه "نگاه یکپارچه به صلح" جنبه‌های چند بعدی را مورد توجه قرار می‌دهد که صلح را در مقابل تضاد‌های فرهنگی و شناختی مورد مطالعه قرار داده است و بر این معنا تاکید می‌کند که نگرش و انگیزه‌های جنگ موجب گسترش جنگ در جهان می‌شود.

وی افزود: تا زمانی که فرهنگ‌ها و فرهنگ جهانی به جای "انتقام"، صلح را انتخاب نکنند، نمی‌توانیم امیدوار باشیم که صلح در جهان اتفاق بیافتد ما بایستی فرهنگ صلح را در جهان تقویت کنیم و صلح جویی تبدیل به یک مطالبه فرهنگی شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تئوری "صلح یا تضاد برای همه" که در دانشگاه تهران دنبال می‌شود معتقد است که صلح در یک محدوده از جهان رخ نمی‌دهد مگر آنکه صلح در سایر نقاط جهان نیز تحقق پیدا کند. در واقع تامین احترام برای همگان می‌تواند زمینه ساز فراگیری صلح در جهان شود.

وی افزود: این تئوری با توجه به قانون سرایت، صلح را در یک نگرش کلان فهم و دنبال می‌کند. در واقع هم در مقام فهم تضاد‌های جهان و هم در نگاه به حل منازعات تاکید این نظریه بر صلح برای همگان و تاثیر گذاری تضاد‌ها و چالش‌ها بر همگان دارد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: وقتی حادثه تروریستی در نیوزیلند اتفاق می‌افتد بعید نیست که این اتفاق در سوئیس نیز اتفاق بیفتد کما اینکه حادثه تروریستی در کشوری، چون و انگلیس نیز رخ داد. چنین افراطی گری‌ها محصول "اسلام هراسی" و تخریب عمومی مسلمانان است.

اقدامات انجمن‌های صلح و دانش صلح در جهان بسیار کارآمد هستندوی افزود: تردیدی نیست که اقدامات انجمن‌های صلح و دانش صلح در جهان بسیار کارآمد هستند و باید به تقویت هر جه بیشتر آن توجه کنیم.

 

عاملی گفت: تقویت اندیشه، فرهنگ و ادبیات صلح در جهان امریست که قطعاً باید اتفاق بیافتد و با دنبال کردن راه حل‌های بنیادین به تحقق صلح اقدام کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در توضیح راه حل‌های بنیادین تحقق صلح گفت: گام اول در این مسیر به رسمیت شناختن همه ملت‌های جهان است و گام دوم به رسمیت شناختن حقوق دولت ملت‌ها است.

وی ادامه داد: آن کسانی که از پایان نظام دولت ملت‌ها سخن می‌گویند به دنبال تحقق نظام سلطه هستند.

 عاملی افزود: راه حل سوم تبادل موقعیت است، چنانکه امام علی (ع) خطاب به مالک اشتر می‌گوید؛ "دلت را از محبت به مردم پر کن، برای اینکه مردم یا برادران دینی تو هستند و یا همنوع تو هستند"، اولین قدم در تبادل موقعیت، انسان دوستی فراگیر و درک متقابل از مردم است. آنچه بر خود می‌پسندی بر دیگران بپسندد.

وی ادامه داد: راه حل چهارم رها کردن اندیشه سلطه بر جهان است که تئوری "به میزان قدرت، حق داریم" را دنبال می‌کند و باید چنین تفکر مال پرستانه و قدرت محور در جهان منزوی شود.

پایان بخش سخن وی، توجه کلان و خرد همزمان به تضاد‌ها و حل منازعات در چارچوب مفهومی و نظری هدفمند و کارآمد بود.

 در ادامه این همایش دفترچه یادداشت اولین همایش بین المللی صلح و منازعه خاورمیانه توسط دکتر عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر نیلی احمد آبادی رئیس دانشگاه تهران، با حضور دکتر قهرمانی معاون بین الملل دانشکده مطالعات جهان و دکتر علیخانی دبیر همایش افتتاح شد.

 

نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران نیز ضمن تشکر از برگزاری همایش بین المللی صلح و حل منازعه خاطرنشان کرد: ابتکار برگزاری این همایش بین المللی با رویکرد علمی و دانشگاهی بسیار دارای اهمیت و نقطه شروع خوبی محسوب می‌شود.

رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: از زمان خلقت بشر و از همان دوران هابیل و قابیل منازعه بشر وجود داشته است، اما پس از آن پیامبران مختلف همواره به تحقق صلح در جهان تلاش داشته است.

وی افزود: از دلایل اصلی وجود منازعه در جهان را می‌توان نبود مفاهمه و گفتمان میان انسان‌ها دانست که قدرت برقراری بیان و گفتگو و دیالوگ را می‌طلبد.

 نیلی احمدآبادی ادامه داد: صلح و منازعه اول در ذهن شکل می‌گیرد و بعد اثرات ظاهری و عملی خود را نشان می‌دهد پس اگر بخواهیم صلح در جهان غالب شود نخست باید تصور صلح را در ذهن بشر نهادینه کنیم.

ایجاد یک فضای مناسب نیاز اصلی در ایجاد صلح پایدار است

وی افزود: تغییر پارادایم و ایجاد یک فضای مناسب نیاز اصلی در ایجاد صلح پایدار است و بهترین مکان برای شکل بخشیدن به صلح و به تولید محتوا در زمینه صلح دانشگاه هاست.

رئیس دانشگاه گفت: دانشگاه می‌تواند ذهن افزاد را از دوران کودکی با همزیستی و صلح آشنا کند و تلاش در جهت خدمت علم برای جامعه از رسالت‌های اصلی دانشگاه است.

وی ادامه داد: ما معتقد به علم برای جامعه هستیم و به تلاش در نقش فزآینده علم برای جامعه اعتقاد داریم.

توسعه نیافتگی و فقر از عوامل اصلی در ایجاد منازعات است

نیلی احمدآبادی افزود: توسعه نیافتگی و فقر از عوامل اصلی در ایجاد منازعات است و دانشگاه‌ها می‌توانند با کمک به توانمندسازی جوامع بر پایه علم نقش بسزایی در کاهش منازعات داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: با همکاری مشترک میان دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های مختلف کشور و توجه به دیپلماسی علم و فناوری می‌توانیم ظرفیت بسیار بزرگی را در شکل گیری صلح و جلوگیری از منازعه شکل دهیم و با اقدام به آشنایی فرهنگ‌های کشور‌های مختلف به پایداری صلح کمک کنیم تا از سوء برداشت‌ها و تضاد‌ها جلوگیری و عرصه مفاهمه را تقویت کنیم.

نیلی احمدآبادی تأکید کرد: دانشگاه تهران آمادگی دارد شبکه علمی و تبادل استاد و دانشجو بین مؤسسات علمی را بیش از گذشته توسعه دهد.