به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، انتهای خیابان سمیه، دیوار به دیوار کتابفروشی سوره مهر، گالری تازه تاسیس «خانه» حوزه هنری میزبان عکس‌هایی ناب از ۸ سال دفاع مقدس است. «ساسان مؤیدی» عکاسی که حالا وارد ۶۰ سالگی شده، آن روزها در سومین دهه عمر خود دوربین به دست گرفته و تصاویری را ضبط کرده است که هنوز هم با دیدنش، چشم‌ها تر می‌شود و گونه‌ها اشکی.
ابتدای ورودی گالری، اتوبیوگرافی عکاس به دیوار نصب شده است که با این جمله آغاز می‌شود: «من ساسان مؤیدی هستم، عکاس. توی یه خانواده متوسط بزرگ شدم و بچه آخر بود با چشمای رنگی مثل مادرم. علی آقا پدرم، خیلی زود رفت و خاطرات زیادی ازش ندارم. عاشق عکاسی بود و کلی عکس برام به یادگار گذاشته. از اون سال‌های دور...»
قاب عکس‌ها در اندازه‌های مختلف دور تا دور نمایشگاه روی دیوار رفته‌اند و بر اساس سیر تاریخی چیده شده‌اند. فرهاد سلیمانی از عکاسان پیشکسوت که انتخاب عکس‌ها را به کمک سیدعباس میرهاشمی بر عهده داشته است، درباره شیوه انتخاب عکس‌ها می‌گوید: عکاسان جنگ تعداد عکس‌های زیادی دارند و برای چاپ در کتاب، باید بهترین عکس‌هایشان انجام شود. به همین دلیل، گردآوری و انتخاب اولیه شامل حدوداً ۱۰۰۰ عکس توسط آقای حسین بهرامی انجام گرفت. سپس من و آقایان میرهاشمی و مجتبی کوچکی (مدیران عامل قبلی و فعلی انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس) به حدود ۲۰۰ عکس رسیدیم. نهایتاً با آقای مؤیدی در میان گذاشتیم، ایشان برخی عکس‌ها را دوست نداشت در کتاب بگذارد و برخی دیگر را تمایل داشت به کتاب اضافه شود. چون نظر ایشان به عنوان عکاس و کسی که ماجرای هر عکس را می‌داند، مهم است.
سلیمانی در پاسخ به این پرسش که انتخاب عکس‌های نمایشگاه بر عهده چه کسی بوده است، گفت: آقای حسن قائدی به عنوان نمایشگاه‌گردان عکس‌ها را انتخاب کرد و چینش آن‌ها هم سلیقه اوست. البته به سیاق کتاب، تقریباً سیر تاریخی عکس‌ها در چینش رعایت شده است.
از نظر این عکاس، مهم‌ترین و قوی‌ترین عکس‌های مؤیدی آنجایی ثبت شده که در ارتباط با مردم بوده است: مؤیدی همه جا بود، اما به دلیل ارتباط اجتماعی قوی، در فضای شهری که با مردم ارتباط دارد تصاویر ماندگارتری ثبت کرده است؛ مانند اعزام نیروها یا موشک‌باران تهران. شاید سرآمد همه عکاسانی باشد که این لحظه‌ها را ثبت کرده‌اند. به همین دلیل فکر می‌کنم بخش مردمی عکس‌های ساسان مؤیدی قوی‌تر است.
سلیمانی معتقد است: عکاسان ما مانند رزمندگان حرفهای نبودند و دانسته‌هایشان را در جنگ آموختند. به همین دلیل نگاه عکاسان ما بیشتر به عواطف و احساسات و ارزش‌های انسانی و زندگی بود، نه جنگ را تبلیغ میکنند و نه حماسهسازی! روندی عادی که در جنگ رخ داد، بُعد انسانی آن را بیان میکنند. ما هم در انتخاب عکس‌ها به دنبال صحنه‌های حماسی و هالیوودی نبودیم ـ کما اینکه کمتر عکاسی هم سراغش رفته است ـ چون جنگ‌افروزی مبدأ کار ما نیست، بلکه مقاومتی بود که مقابل تهاجم صورت گرفت.
* اینجا خانه من بود!
سمت راست عکس‌هایی از اعزام نیروهای داوطلب به جبهه‌های حق علیه باطل روی دیوار نصب شده است. دو دختر جوان مقابل عکسی ایستاده‌اند و درباره جزئیات آن با هم بحث میکنند. کمی جلوتر عکسی از ویرانه‌های یک خانه خودنمایی می‌کند. روی دیوار جداکننده آبی‌رنگ گالری، نوشته‌ای دو زبانه از مقدمه کتاب عکس‌های ساسان مؤیدی به قلم مجید دوخته‌چی‌زاده نصب شده است: «اینجا خانه من بود.»
زیر این عنوان می‌خوانیم: «تأثیرات عکس‌های جنگ و دفاع مقدس فقط در حوزه عکس‌های اتفاقات خاص نبود. عکس‌های یادگاری که رزمندگان در خاکریز و سنگرها از همدیگر می‌گرفتند، بعدها نشانه شجاعت، افتخار و تزیین‌کننده مزار شهدا شدند.عکس‌های مکا‌ن‌های آسیب‌دیده از جنگ مثل بازارهای ویرانشده، کارخانه‌های از کار افتاده، خانه‌های از بین رفته، مدرسه‌های سوخته، بنادر تعطیل شده و ... اسناد بی‌کم و کاستی هستند که در بازسازی‌های پس از جنگ به کار گرفته شدند. عکس خانه ویرانشده در جنگ، تنها مدرک معتبری بود تا صاحبخانه به استناد آن بگوید: اینجا خانه من بود.»
دیوار بزرگ روبه‌روی ورودی، به عکسی بسیار بزرگ از یک کامیونت اینترناش مزین شده که تمام بدنه آن از شدت ترکش‌ها مانند آبکش سوراخ‌سوراخ شده است. مویدی همانجا ایستاده و با بازدیدکنندگان صحبت می‌کند، عکس یادگاری می‌گیرد و کتابش را برای خریداران امضا می‌کند.
دیوار بعدی، عکس‌های تلخی از حلبچه پس از بمباران شیمیایی را به نمایش گذاشته که نمایانگر عمق فاجعه است و خیلی از بازدیدکنندگان را متأثر می‌کند. اما در میان همه عکس‌ها، ۲ عکس بیش از بقیه مخاطب را میخکوب می‌کرد و هر دو عکسی بود از دیدار آزادگان با خانواده؛ که یکی روی جلد کتاب و دیگری روی پوستر نمایشگاه راه یافته و لحظه دیدار با خانواده است.
یکی از دانشجویان مؤیدی مقابل عکس لحظه دیدار یک آزاده با خواهر و مادرش در مرداد تهران ۱۳۶۹ ایستاده و محو تماشا شده است. ۵ دقیقه‌ای می‌گذرد و همچنان مشغول تماشاست. می‌گوید خیلی دلم می‌خواست بدانم اولین جمله‌ای که این خواهر و برادر بعد از چندین ماه یا سال دوری به یکدیگر گفته‌اند، چه بوده است؟
* عکس همه واقعیت نیست، بخشی از واقعیت است
سیدعباس میرهاشمی درباره کتاب عکس و نمایشگاه عکس‌های ساسان مؤیدی می‌گوید: برای انتشار مجموعه کتاب‌های «عکاسان جنگ»، بر اساس داشته‌های عکاس سناریویی را طراحی می‌کنیم که یا سیر موضوعی پیدا می‌کند یا سیر تاریخی. برخی اوقات هر دو را ترکیب می‌کنیم.
وی می‌گوید: عکس همه واقعیت نیست، بخشی از واقعیت است. برای دریافت همه واقعیت یک عکس، نیاز به کپشن و توضیحات است، بنابراین باید با عکاس آن عکس مشورت و گفت‌وگو شود.
میرهاشمی تأکید دارد که نمایشگاه مؤیدی، برگزیده‌ای از ۱۲۶ عکس کتاب اوست که از اعزام و بدرقه رزمندگان به منطقه تا بمباران شیمیایی حلبچه، موشک‌باران تهران و حضور عکاس در صحنه‌های عملیاتی را شامل می‌شود.
بیرون نمایشگاه، کتاب عکس‌های مؤیدی در دو قطع مختلف با قیمت پشت جلد ۳۰ و ۱۰۰ هزار تومان (بدون احتساب تخفیف) برای فروش وجود دارد. مجتبی کوچکی مدیر انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس در این باره توضیح می‌دهد: کتاب‌ها در دو قطع جیبی و خشتی چاپ شده‌اند و غیر از اندازه، هیچ تفاوتی ندارند؛ یعنی هر دو ۱۸۸ صفحه دارد و حاوی ۱۲۶ فریم عکس است. مدیریت هنری و محتوایی کتاب، بر عهده آقایان سلیمانی و میرهاشمی بوده اما کارهای نمایشگاه را حسن قائدی انجام داده است.
او درباره حقوق مادی عکس‌ها هم می‌گوید: کارهای آقای مؤیدی در دهه ۸۰ در اختیار انجمن قرار گرفته است و تقریباً عکسی غیر از آن ندارد. یعنی این کارها در اختیار انجمن است و فقط حقوق معنوی آن متعلق به آقای مؤیدی است.
نمایشگاه عکس‌های ساسان مؤیدی به همت انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس تا ۲۳ مهرماه از ساعت ۹ تا ۱۸، غیر از جمعه‌ها در گالری خانه میزبان علاقه‌مندان است.
منبع: فارس
ارسال نظرات