لیدر انگلیسی اعتراضات کیست؟ / اینجا جمهوری اسلامی است روباه پیر!

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- کیومرث جهانگیری؛ «رابرت مک ایر» سفیر انگلیس در ایران شب گذشته (شنبه) در تجمع غیرقانونی مقابل دانشگاه امیرکبیر بعنوان تبعه مجهول‌الهویه خارجی توسط نیرو‌های امنیتی بازداشت شد.

بنا بر گزارش هفته‌نامه نیوزویک، این دیپلمات انگلیسی در حالی بازداشت شد که برخی از حاضران در صحنه تأکید داشتند که وی در حال تهیه عکس و فیلم از اتفاقات و حوادث تجمع شب گذشته و گفتگو با تجمع‌کنندگان بوده است.

واشنگتن، اما در دخالتی آشکار در امور داخلی ایران و در حمایت از اقدام غیرقانونی سفیر انگلیس از ایران خواسته تا برای بازداشت سفیر بریتانیا در ایران عذرخواهی کند.

گزارش‌ها حاکی از آن است که مک‌ایر در بدو دستگیری صرفاً به زبان انگلیسی صحبت می‌کرده و از معرفی خود اجتناب کرده است.

«دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس در پی بازداشت سفیر این کشور در بیانیه‌ای گفت که مقام‌های ایران روز شنبه برای مدت کوتاهی سفیر بریتانیا در تهران را بازداشت کردند.

وی ادامه داد: «بازداشت بدون پایه و توضیح سفیر ما در تهران، نقض آشکار قوانین بین‌المللی است». این ادعای وزیر خارجه انگلستان در شرایطی مطرح شده که به باور بسیاری از ناظران، «رابرت مک‌ایر» با اقدام غیرقانونی خود ثابت کرده که از منظر دیپلماتیک یک «عنصر نامطلوب» است و باید از ایران اخراج شود.

از طرف دیگر «مورگان اورتگاس» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا بدون اشاره به سفیر بریتانیا با حضور در یک تجمع غیرقانونی در ایران در حال تهیه عکس و فیلم بوده، از ایران خواست تا برای بازداشت این دیپلمات بریتانیایی عذرخواهی کند.

وی در یک پیام توییتری در این خصوص نوشت: «این (بازداشت سفیر انگلیس)، نقض کنوانسیون وین است که این رژیم (ایران) سابقه ننگینی در نقض آن دارد. ما از این رژیم می‌خواهیم تا رسماً از پادشاهی متحده (انگلیس) برای نقض حقوق وی (سفیر انگلیس) و احترام به حقوق تمامی دیپلمات‌ها عذرخواهی کند».

سفیر انگلیس مدتی بعد از باداشت به زبان فارسی خود را معرفی و سمت دیپلماتیک خود را عنوان کرده است.

 

وی بهانه حضور خود در میان شرکت‌کنندگان در یک تجمع غیرقانونی که شعار‌های ساختارشکنانه علیه نظام سر می‌دادند را ابراز همدردی با جان‌باختگان حادثه هواپیمایی عنوان کرد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که در پی شناسایی مک‌ایر توسط نیرو‌های امنیتی با هماهنگی و پیگیری وزارت امور خارجه وی آزاد شده است.
مدتی پیش هم دو دیپلمات انگلیسی و هلندی در پاتی شبانه‌ای در منطقه ولنجک تهران دستگیر شدند؛ این دو دیپلمات پس از تحویل به پلیس امنیت احراز هویت و آزاد شدند؛ چندی پیش دستگیری دیپلمات ژاپنی هم در یک پارتی شبانه نیز خبرساز شد.
هر از چندگاهی تخلف دیپلمات‌ها یا حتی اتباع خارجی در ایران از قوانین کشور، مسئله داغ رسانه‌ها شده و پس از فروکش موج خبری با پشت گوش انداختن وزارت خارجه، به باد فراموشی سپرده می‌شود.
در حالیکه در عرف دیپلماتیک جهان، رعایت قوانین کشور میزبان توسط دیپلمات‌ها امری مرسوم و عقلانی است، چنانکه باید در ایران به این مقوله پرداخته نشده است؛ و گاه گاه باید منتظر درز خبر دستگیری و سپس آزادی دیپلمات خاطی باشیم!

به نظر می‌رسد نوع نگاه وزارت خارجه به برخی کشور‌های نور چشمی به ویژه اروپایی‌ها و اشتباه برداشت از واژه مصونیت دیپلماتیک به این پدیده دامن می‌زند.

مصونیت دیپلماتیک، نه کاپیتولاسیون!
مصونیت دیپلماتیک به زبان ساده یعنی مامور سیاسی و فرستاده یک کشور در کشور دیگر، مورد تعرض و تعقیب قضایی قرار نمی‌گیرد. به زبان حقوقی، فرضیه‌ای که امروزه مبنای مصونیت دیپلماتیک است، نظریه «مصلحت خدمت» است؛ به این معنا که سفیر در خارج از سرزمین محل خدمت خود فرض می‌شود، اما از استقلال و حقوقی که برای پیشرفت کار او لازم است ـ. مانند آزادی و ایمنی از تعرض و تعقیب قانون کشور محل مأموریت ـ. برخوردار است، زیرا برای مصلحت و پیشرفت کار او، ضروری به شمار می‌آید.


در بخش دیگری از این کنوانسیون، لزوم احترام ماموران سیاسی به قوانین کشوری که در آن ماموریت دارند مورد تاکید قرار گرفته است؛ چنان که ماده ۴۱ می‌گوید: «کلیه اشخاصی که از مزایا و مصونیت‌ها بهره‌مند می‌شوند بدون آن که به مزایا و مصونیت‌های آن‌ها لطمه‌ای وارد شود مکلف هستند قوانین و مقررات کشور پذیرنده را محترم شمرده و از مداخله در امور داخلی آن کشور خودداری کنند.»
یکی از وکلای دادگستری درباره مصونیت دیپلماتیک معتقد است: زمانی که دیپلمات‌ها در سفارت، داخل ماشین خود یا در محل اقامت شخصی‌شان هستند، مصونیت دیپلماتیک دارند، اما در اماکنی غیر از موارد مذکور یا در خصوص اقدامات خارج از وظایف ذاتی و اداری‌شان اگر اقدامی مخالف قواعد مقرر در کشور پذیرنده مرتکب شوند، از مصونیت دیپلماتیک برخوردار نیستند چرا که دیپلمات‌ها مصونیت مطلق ندارند بلکه مصونیت‌شان نسبی است.

 

این حقوقدان درباره نحوه برخورد با دیپلمات‌هایی که مرتکب جرم می‌شوند، اظهار می‌کند: اگر دیپلماتی در محل دیپلماتیک خود عملی مخالف با قوانین کشوری که ماموریت خود را در آن می‌گذراند انجام دهد و این عمل مرتبط با وظایف ذاتی او باشد، کشور پذیرنده می‌تواند او را به عنوان «عنصر نامطلوب» اخراج کند.

این وکیل دادگستری تأکید می‌کند: دیپلمات‌های خارجی نمی‌توانند با استناد به مصونیت دیپلماتیک، قوانین و عرف جامعه را نادیده بگیرند. آن‌ها با ورود به کشور پذیرنده، قوانین کشوری که قرار است ماموریت خود را در آن سپری کنند می‌پذیرند و همان‌طور که کشور پذیرنده وظیفه دارد شان دیپلمات را رعایت کند، دیپلمات هم باید به مسوولان و قوانین آن کشور احترام بگذارد.

نقوی حسینی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در همین خصوص گفت:، اما خارج از سفارتخانه خاک کشور میزبان محسوب می‌شود و همه دیپلمات‌ها موظف هستند قوانین، مقررات، عرف و آداب کشور میزبان را رعایت کنند. به این جهت مثلا دیپلمات خانم در ایران می‌تواند در ساختمان سفارت بی حجاب باشد، اما بیرون از ساختمان، خاک کشور ما محسوب می‌شود و باید قوانین رعایت شود، همان طور که ما در کشور‌های دیگر را رعایت می‌کنیم.

پلیس وزارت خارجه و اخراج دیپلمات‌ها؟
طبق قانون نظارت بر رفتار سفرا و دیپلمات‌ها بر عهده پلیس مخصوص وزارت امور خارجه است و با ساز و کار تعریف شده در تخلف دیپلمات‌ها ورود می‌کنند و در صورت لزوم تصمیم گیری خواهند کرد و می‌تواند با تصمیم وزارت امور خارجه از دیپلمات مذکور سلب صلاحیت کرده و او را اخراج کند.