یک اندیشکده آمریکایی با اشاره به سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین تصریح کرد این توافق، نتیجه ناامیدی ایران از برجام با آمریکا و اروپاست.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، شورای آتلانتیک مینویسد: ایران در حال نهایی کردن توافق ۲۵ ساله با چین از جمله در حوزه تضمین فروش نفت و همکاریهای تجاری است. چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است. چین و ایران در حال نهایی کردن این توافق هستند و جزئیات دقیق آن در هر دو کشور به طور رسمی اعلام نشده است. برای پکن، این توافقنامه بخشی از ابتکار کمربند و ابتکار جاده ابریشم جدید شیجیپینگ، رهبر حزب چین است، او با اجرای طرح جاده ابریشم جدید به دنبال پیوند دهها کشور آسیایی با اروپا و آفریقا در یک برنامه توسعه جهانی به سرپرستی پکن است. به همین خاطر باید این موافقتنامه را نوعی معامله برد- برد دانست.
شرایط این توافق به اندازه کافی محکم شده تا سرمایهگذاری چین در ایران به میلیاردها دلار در حوزههای زیرساختی و توسعه اقتصادی برسد. چاههای نفتی، پالایشگاهها و سایر امکانات نفتی ایران نیاز به نوسازی دارند توافق فوق در تضاد آشکار با امیدهای مداوم دولت ترامپ برای نابودی اقتصاد ایران از طریق کمپین فشار حداکثری است.
واقعیت این است که چین و ایران به یکدیگر احتیاج دارند، چین به نفت نیاز دارد و همین حالا هم بزرگترین مشتری نفت خام تهران است، از طرف دیگر، تهران باید با رکود عمیقی که بخشی از آن توسط تحریمهای مجدد آمریکا تحمیل شده دست و پنجه نرم کند.
در مقایسه با توافقهای طولانی که بین چین و سایر کشورها شکل گرفته، توافق با تهران اگر واقعا اجرا و تداوم داشته باشد، توافقی قابل توجه است. در سال ۲۰۱۳، یعنی یک سال پس از به قدرت رسیدن شی، رئیسجمهور چین قرارداد نفتی ۲۷۰ میلیارد دلاری با روسیه امضا کرد. امروز با وجود رقابت ژئوپلتیکی دو کشور همچنان این توافق نفتی برقرار است آن هم در شرایطی که روسیه امروز بزرگترین منبع نفت در خارج از سازمان کشورهای صادرکننده نفت یعنی اوپک است. در مارس امسال، هنگامی که تقاضای اروپا برای نفت خام روسیه کاهش یافت، چین ۱/۶ میلیون تن نفت در طی چهار هفته از مسکو خریداری کرد.
همکاری بیست و پنج ساله بین چین و ایران برای اولین بار در سفر سال ۲۰۱۶، شی پیشنهاد شد. نسخه فعلی این توافق بیش از هر چیز بر حوزه تجارت نفت متمرکز است. توسعه فناوری ۵ جی در ایران بخشی دیگر از توافق است که براساس آن شرکتهای فنی و سختافزاری چین ملزم به توسعه این فناوری میشوند. در حوزه امنیتی نیز مقرر شده روابط نظامی محکمتری بین سه کشور ایران، چین و روسیه از جمله در حوزه آموزشهای مشترک، توسعه سلاح و به اشتراکگذاری اطلاعات برقرار شود. چندی پیش نیز این سه کشور در دریای عمان رزمایش دریایی مشترکی برگزار کردند.
این ادعا که ایران خود را تسلیم چین کرده و یا به نوعی تبدیل به مستعمره شده صحیح نیست. تهران در برنامه جامع اقدام مشترک یا همان JCPOA (برجام) با قدرتهای جهانی، از جمله آمریکا به توافق رسید، اما این طرح با رویکرد واشنگتن از هم پاشید، بنابراین طبیعی بود که تهران به دنبال حوزههای دیگری برای مذاکره باشد. توافقنامه پیشنهادی بین تهران و پکن نشان از ناامیدی ایران از برجام و همچنین کاهش اهمیت آمریکا در غرب آسیا به عنوان منطقهای غنی از نفت دارد. هر وقت واشنگتن و متحدان اروپایی خود عقبنشینی کنند، همانطور که در مورد ایران در زمان ترامپ رخ داد، پکن آماده است تا جای آنها را بگیرد.