نخست وزیر عراق در شرایطی مهمان تهران است که شنیدهها حکایت از قصد وی به منظور نقش وساطت بین ایران و عربستان دارد. البته دورنمای این سفر در بردارنده مناسبات تاثیرگذار بین ایران و عراق در حوزههای امنیتی، اقتصادی و راهبردی است.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- زهرا مهران راد؛ سفر روز یکشنبه ظریف به بغداد در حالی انجام شد که براساس برنامه ریزی قبلی بناست الکاظمی که دو ماهی است پس از کش قوسهای طولانی به عنوان نخست وزیر عراق انتخاب شده، در هفته جاری سفرهایی به ریاض و تهران داشته باشد و پس از آن تا پایان ماه جاری سری هم به واشنگتن بزند.
البته سفر به ریاض که بنا بود در روزدوشنبه (دیروز) صورت پذیرد با خبربستری شدن "ملک سلمان" پادشاه عربستان به تعویق افتاد و دفتر نخست وزیری عراق هم در پی تعویق این سفر اعلام کرد سفر به ریاض با توافق مقامات دوکشور در آینده نزدیک انجام خواهد شد.
سفرالکاظمی به دوکشور ایران و عربستان درحالی انجام میشود که شنیدهها حکایت از آن دارد که یکی از اهداف این سفر قصد وساطتی است که نخست وزیر تازه نفس عراق به دنبال آن است تا با واسطه گری بین تهران و ریاض از یک طرف پرستیژ خود را به واسطه حل و فصل اختلافات طولانی بین تهران- ریاض در عرصه بین الملل ارتقاء دهد و از طرف دیگر بتواند به مردم کشور خود ثابت کند در سیاست خارجی عراق به دنبال رویکردی متوازن است و هرگونه وابستگی به هر یک از سه کشور ایران، آمریکا و عربستان را هم رد کند.
یکی از اهداف این سفر قصد وساطتی است که نخست وزیر تازه نفس عراق به دنبال آن است تا با واسطه گری بین تهران و ریاض از یک طرف پرستیژ خود در عرصه بین الملل را ارتقاء دهد
روزگذشته یک منبع سیاسی عراق به موعد سفر نخست وزیر این کشور به ایران اشاره و اعلام کرد که مصطفی الکاظمی در جریان سفر به تهران با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفتگو خواهد کرد.
این درحالیست که سفر روز یکشنبه ظریف به بغداد که به گفته وزیر خارجه کشورمان جهت هماهنگیهای لازم برای سفر امروز نخست وزیر عراق به ایران انجام شده بود، دستاوردهای گستردهای داشت.
ظریف: سفر نخستوزیر عراق به تهران آغاز یک مرحله جدید همکری بین دوکشور است/ الکاظمی: عراق به دنبال ایفای نقش در ایجاد صلح در منطقه است ظریف در ابتدای این سفر دیداری با الکاظمی نخست وزیر عراق داشت. وی در این دیدار تاکید کرد: ایران به سفر قریبالوقوع نخستوزیر عراق به تهران را آغازگر مرحلهای جدید در همکاری میان دو کشور میداند؛ الکاظمی نیز ضمن تاکید براهمیت روابط دوجانبه بین ایران و عراق افزود: عراق تلاش دارد تا نقش متعادل و مثبت خود در ایجاد صلح و پیشرفت در منطقه را ایفا کند که این امر بر تمامی ملتها تاثیر مثبت خواهد گذاشت و ثبات و رفاه و توسعه بیشتری را برای آنها به همراه دارد.
الکاظمی نیز ضمن تاکید براهمیت روابط دوجانبه بین ایران و عراق افزود: عراق تلاش دارد تا نقش متعادل و مثبت خود در ایجاد صلح و پیشرفت در منطقه را ایفا کند که این امر بر تمامی ملتها تاثیر مثبت خواهد گذاشت و ثبات و رفاه و توسعه بیشتری را برای آنها به همراه دارد.
رئیس شورای عالی قضایی عراق: روابط با ایران برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است ظریف در این سفر ضمن دیدار با فائق الزیدان، رئیس شورای عالی قضایی عراق گفت که سفر آینده نخست وزیر این کشور به تهران بهترین فرصت برای توسعه روابط دو کشور است.
رئیس شورای عالی قضایی عراق نیز در این دیدار با قدردانی از موضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از ملت و کشور عراق گفت که روابط با ایران برای ما از اهمیت بالایی برخوردار است
الزیدان افزود: ایران و عراق مشترکات زیادی دارند و باید روابط دو کشور در حوزههای مختلف روز به روز گستردهتر شود.
به ادعای حاضرین در این دیدار همکاری و هم افزایی دو کشور در پیگیری حقوقی ترور سرداران مقاومت حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس محور اصلی گفتگو در این نشست بوده است.
همکاری و هم افزایی ایران و عراق در پیگیری حقوقی ترور سرداران مقاومت حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس محور اصلی گفتگو در دیدار ظریف و رئیس شورای عالی قضائی ایران و عراق بوده است.
بارزانی:ما هرگز حمایتهای ایران را فراموش نخواهیم کرد سرانجام محمدجواد ظریف در ایستگاه پایانی سفر فشرده و یک روزه خود به عراق، به دعوت رسمی «نیچروان بارزانی»، رئیس اقلیم کردستان عراق با هدف گفتگو با مقامات اقلیم و توسعه روابط بین کردستان عراق و ایران راهی اربیل شد.
دیدار با نچیروان بارزانی رئیس اقلیم و مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق و همچنین مسرور بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق از جمله دیدارهای صورت گرفته در سفر ظریف به اربیل بود.
رئیس منطقه کردستان عراق در این دیداربا بیان اینکه اربیل به روابط با همسایگان خود اهمیت زیادی قائل است، اظهار داشت:"ایران همسایه مهم برای عراق و اقلیم کردستان است و ما هرگز حمایتهای ایران را فراموش نخواهیم کرد"
در این دیدار ظریف و بارزانی راههای گسترش روابط و توسعه مناسبات تهران - اربیل را در بخشهای مختلف بررسی کردند. همچنین دو طرف بر تحکیم و تقویت روابط اقتصادی و تجاری ایران و اقلیم کردستان عراق تاکید کردند.
البته استقبال از وزیر امور خارجه کشورمان در عراق محدود به کانالهای رسمی و دولتی نبود. مردم بغداد نیز به صورت خود جوش با ساخت هشتگهایی به زبانهای عربی و فارسی در فضای مجازی به سفر ظریف به بغداد واکنش نشان دادند و از آن استقبال کردند.
هشتگهای دیگری تحت عنوان «#اهلاو سهلا بظریف» از هشتگهای پر مخاطب در شبکههای اجتماعی عراقی بوده است.
کاربری عراقی به نام «َAhmed Aliraqi» درصفخه توئیتر خود نوشت: «کجایید پادوهای سفارتخانهها که دو روز است دارید پارس میکنید! اما در نهایت محمد جواد ظریف وزیر محبوب امور خارجه ایران در سفری رسمی وارد بغداد شده است.
«qsdd» دیگر کاربر عراقی نیز نوشت: «با وجود پارهای کینه توزان و نفرت انگیزان روابط ایران و عراق، خدمت برادر و میهمان عزیز آقای ظریف میگوییم به خانه امیر مومنان علی (ع) و فرزندانش خوش آمدید».
«qsdd» کاربر عراقی در صفحه شخصی خود نوشت: «با وجود پارهای کینه توزان و نفرت انگیزان روابط ایران و عراق، خدمت برادر و میهمان عزیز آقای ظریف میگوییم به خانه امیر مومنان علی (ع) و فرزندانش خوش آمدید».
یک کاربر دیگر به نام «صفا الصافی» نیز تصویری از سفر قبلی ظریف در صحن عتبه حسینی و در جمع زائران عراقی منتشر کرد و نوشت: «وزیر امور خارجه آمریکا را به چالش میکشم اگر بتواند به این راحتی در بین مردم عراق بنشیند، زیرا مردم عراق او را با لنگه کفش کتک میزنند»
این کاربردر ادامه خطاب به وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نوشت: «جناب آقای ظریف در کشور دوم خود عراق به تو خوش آمد میگوییم».
این در حالیست که همزمان با سفر وزیرامورخارجه کشورمان به عراق رسانههای سعودی به شدت تلاش میکردند تا این سفر را از طریق فضای مجازی تحت الشعاع قرار دهند، اما شهروندان عراقی به صورت خود جوش از خجالتشان درآمدند.
گرچه گرمی روابط ایران و عراق موضوعی است که نه به مذاق ریاض خوش می آید و نه خوشایند واشنگتن است. اما اساسا مسئلهای است که جدای از منافع همسایگی، برگرفته از فرهنگ اعتقادی و دینی واحد در دوکشور است. اعتقاداتی که حتی شرارت عدهای در سالها قبل و ایجاد جنگ خانمان سوز میان دو کشور هم نتوانست فاصله را پررنگ یا عمیق کند، موضوعی که آمریکا و عربستان با تلاشهای بی وقفه خود سعی در بی اثر کردن آن دارند؛ اساسا در سالهای ابتدایی پس از سقوط حزب بعث این ایران بود که با ازخودگذشتگی و تلاش بی وقفه از هیچ تلاشی در جهت استقلال و شکوفایی عراق فروگذار نکرد و جدای از کمکهای راهبردی به عراق در بحث گسترش معیشت مردم این کشور نیز راهگشا بود.
جمهوری اسلامی در جادههای مین گذاری شده عراق به احداث دکلهای برق به منظور رساندن برق به این کشورپرداخت و امروز پس از گذشت سالها و برقراری امنیت در این مسیر عربستان این روزها پیشنهاد فروش برق ارزان به بغداد میدهد.
برخی که عملکرد گذشته عربستان را دیدهاند، میدانند که اینها همگی وعده سر خرمن است زیرا سعودیها سال گذشته نیز وعدههایی از قبیل انتقال برق و همچنین ساخت استادیوم در بصره را به مردم این کشور داده بودند که در عمل نه خط صادرات برق را کشیدهاند ونه بهرغم تمام ابراز اشتیاق و علاقه مردم عراق، استادیومی افتتاح کردند؛ عاقبت به بهانه یک جمله از رییسجمهور عراق، برهم صالح، پروژه استادیوم بصره را لغو کردند.
آمریکائیها هم البته از این قاعده مستثنی نیستند، آنها هم نه برق میدهند و نه اجازه سرمایه گذاری کشورثالث. زمانی هم که یک کشور همسایه حاضر میشود این امکانات را به عراق صادر کند، جلوی پرداخت هزینه آن را میگیرند! با این اوصاف به نظر میرسد دولت عراق تنها یک راه دارد آن هم اینکه اقتدار خود را در موضوعی که با جان و سلامت و معیشت مردم کشورش مرتبط است نشان دهد.
آمریکا و مقابله با به آرامش رسیدن مردم عراق
برخلاف آنچه آمریکاییها میخواهند عراق نمیتواند روابطش را با همسایگان خود را قطع کند، در دولت عادل عبدالمهدی زمانی که وی به دنبال گسترش روابط خود با شرق آسیا از جمله چین رفت با واکنش سخت آمریکاییها مواجه شد. واشنگتن حتی جلوی آلمانیها را هم که قصد داشتند در عراق سرمایهگذاری کنند، گرفت و به شرکت زیمنس اجازه تاسیس نیروگاه در عراق را نداد و قراردادشان را فسخ کرد، دلیل این اقدامات فقط یک چیز است، امریکا نمیخواهد مردم عراق در آسایش باشند.
از سال ۲۰۰۳ یعنی زمانی که دست حزب بعث از جان و مال وناموس این مردم کوتاه شد، ملت حوادث بزرگی را از سرگذراند از تهدید همسایگان گرفته تا حمله داعش وتاوان همه این ناملایمات برخورداری مردم عراق ازدموکراسی و حق رای شد.
اما آمریکا هنوز هم همانند زمان حاکمیت حرب بعث با این کشور و مردمش رفتار میکند زیرا که اساسا آمریکائیها خواستار استقلال هیچ یک از کشورهایی نیستند که تا قبل از این تحت کنترل آنها بودند و طبیعی است در عراقی که میلیاردها دلار هزینه کردند حالا به همین سادگی و با یک مصوبه پارلمان آن را ترک نخواهند کرد و تاب و تحمل نزدیکی پیوندهای ناگسستنی این کشور با همسایگان خود را نیز ندارند و از هر ابزاری اعم از روانی، اقتصادی و حتی ترور برای ایجاد شکاف و انشقاق بین دوملت بزرگ ایران و عراق استفاده میکنند.
از این رو با وجود قرابتهای چشم گیر بین ملت و دولت ایران و عراق ضرورت آگاهی، تیزبینی، بصیرت و هوشمندی طرفین برای آنکه خواسته یا ناخواسته در زمین دشمنان منطقهای و فرا منطقهای خود بازی نکنند از اهمیت بالائی برخوردار است و سفر امروز نخست وزیر عراق به ایران میتواند در حوزههای مختلف راهبردی، امنیتی و به ویژه اقتصادی راه گشا باشد به ویژه در شرایطی که کمبود برق در عراق و نیاز به صادرات برای ایران به یکی از اصلی ترین معضلات دو کشور تبدیل شده است.
نخستوزیر عراق در سفر به تهران میتواند قرارداد کنونی تامین برق عراق که اکنون حدود 8 ساعت است را افزایش دهد تا هم کمکی برای مردم عراق باشد که در فصل تابستان از گرمای شدید رنج میبرند و هم گسترش مناسبات با ایران را افزایش دهد. به هرحال به نظر میرسد این سفر نویدآور گسترش و توسعه روز افزون همکاریهای دوکشور در سایه همدلی و اتحاد خواهد بود.