قیمت نهاده‌های دامی در بازار آزاد ۵ برابر نرخ مصوب / اصلاح سامانه «بازارگاه» کمتر از یک ماه ممکن است

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، قیمت  مرغ و تخم‌مرغ طی روزهای اخیر در حالی سر به فلک کشیده و نسبت به دو ماه قبل حدوداً 2 برابر شده است که نزدیک به ۷۰ درصد قیمت تمام شده محصولات دامی بستگی به قیمت نهاده‌های دامی از جمله کنجاله سویا، جو و ذرت دارد. بنابراین قبل از هر عامل دیگری، علت افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ را باید در آشفته‌بازار نهاده‌های دامی جستجو کرد.

محمد علی کمالی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی در رابطه با مشکلات موجود در بازار نهاده‌های دامی می‌گوید: بسیاری از آشفتگی‌های موجود در بازار خوراک و نهاده‌های دامی، مربوط به دولتی شدن مدیریت‌ها و خارج کردن تشکل‌ها از میدان است که معمولاً تصمیمات در این خصوص، پشت در‌های بسته اتخاذ می‌شود و ما از آن بی‌خبریم. ​

این در حالی است که کاظم خاوازی؛ وزیر کشاورزی از ابتدای سال تاکنون بارها وعده اصلاح سامانه بازارگاه که رسالت توزیع سیستمی نهاده‌های دامی را برعهده دارد را داده است.

بیشتر بخوانید:

اقرار وزیر جهادکشاورزی به رانت توزیع نهاده‌های دام و طیور در سامانه «بازارگاه»

دلالی دان‌مرغ و گرانی تخم‌مرغ هم کار آمریکاست؟!/ فرار تنظیم‌بازار و جهادکشاورزی از پاسخگویی

خاوازی همچنین 28 شهریور ماه وعده داد که به زودی محموله بزرگ نهاده های دامی وارد کشور می شود و تا 10 روز دیگر با تامین کامل نهاده برای تولیدکنندگان قیمت هم کاهش پیدا می کند اما این اتفاق بعد از گذشت 20 روز نیفتاد و خاوازی نتوانست به وعده خود عمل کند! از طرفی باید به وزیر محترم جهاد کشاورزی یادآوری کرد که جستجوی مشکل در واردات نهاده های دام و طیور نیست چرا که بیش از میزان نیاز و به نسبت سال های گذشته با ارز 4200 تومانی وارد شده است بلکه مشکل در توزیع و رساندن به تولیدکننده است که متاسفانه با مدیریت ضعیف، ضعف سیستم توزیع و عدم نظارت کافی سر از بازار آزاد درمی‌آورد و البته سود آن به جیب دلالان و مفسدان اقتصادی سرازیر می شود!

 همچنین امید گیلانپور، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد نیز در ابتدای شهریورماه ضمن مطرح کردن ادعای انجام اصلاحات لازم در بازارگاه، گفته بود: شکل جدید این سامانه، پس از تبیین کارکرد آن برای تشکل‌های مربوطه، وارد مدار می‌شود.

اما با این وجود هنوز هم از یک سو شاهد شکایت و تجمع اعتراضی مرغداران بابت کمبود نهاده‌ هستیم و از سوی دیگر رانت 4200 تومانی، منجر به تفاوت پنج برابری قیمت نهاده‌ها بین این سامانه و بازار آزاد شده است، به گونه‌ای که قیمت دولتی سویا در بازارگاه به ازای هرکیلوگرم 2700 تومان نرخ گذاری شده است اما همین محصول در بازار آزاد نزدیک به ۱5 هزار تومان فروخته می‌شود.

بیشتر بخوانید:

ناکارآمدی "بازارگاه" عامل اصلی گرانی مرغ و تخم‌مرغ

سکوت عجیب وزیر جهادکشاورزی در برابر مافیای نهاده‌های دامی

در همین رابطه حامد عاطفی؛ کارشناس فناوری‌های نوین صنعت دام و طیور در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو با بیان اینکه متأسفانه وزارت جهاد تمایلی به استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان برای رفع نواقص و تغییر سامانه بازارگاه ندارد، افزود: پیمانکار سامانه کنونی بازارگاه، بانک کشاورزی است که به علت ساختار دولتی خود موفق به بهبود عملکرد این سامانه نشده است.

وی عنوان کرد: این امکان وجود دارد که زیرساخت سیستمی توزیع نهاده‌ها در بازارگاه را به بخش خصوصی واگذار کرد و بستر عملیات بانکی آن را همچون گذشته در اختیار بانک کشاورزی باقی گذاشت.

عاطفی با بیان اینکه تکمیل بازارگاه از دو جنبه فنی و سیاستگذاری قابل بررسی است، عنوان کرد: اگر تصمیم سیاستگذاران دولتی در خصوص توزیع و ترخیص نهاده‌ها بی‌نقص باشد، بخش خصوصی توانایی دارد تا بُعد فنی این سامانه را یک ماه بعد از انعقاد قرارداد با وزارت جهاد راه‌اندازی کند تا بعد از مدت کوتاهی بخشی از مشکلات بازار نهاده‌های دامی مرتفع شود.

تکنولوژی‌های نوین دانش‌بنیان ها برای کنترل بازار

این کارشناس فناوری‌های نوین صنعت دام و طیور با اشاره به اینکه شرکت‌های بخش خصوصی به بهترین شکل توانستند سایر سامانه‌های وزارت جهاد کشاورزی مثل سماصط (سامانه مدیریت اطلاعات صنعت طیور) را راه‌اندازی کنند و برای سامانه بازارگاه هم این آمادگی را دارند، گفت: بخش خصوصی این تکنولوژی را دارد تا با استفاده از «الگوریتم‌ها و دانش خاص»، نهاده‎‌ها را در بستر امنیتی مطمئن، بین دامداران و مرغداران عادلانه توزیع کند و شفافیت را برای همه فعالان صنعت دام و طیور به ارمغان بیاورد.

وی با بیان اینکه سامانه سماصط (سامانه مدیریت اطلاعات صنعت طیور) با همکاری تشکل‌ها و اصناف بخش طیور توانست به حداکثر بازدهی و موفقیت برسد، ادامه داد: معاون وزیر جهاد صراحتاً اعتراف کرده است که سامانه بازارگاه از اعمال سلایق شخصی (امضاهای طلایی) در تخصیص نهاده‌ها رنج می‌برد و همین قضیه منجر به این شده است که نهاده‌ها در بازار آزاد، با پنج برابر قیمت مصوب به فروش برسد.

این کارشناس فناوری‌های نوین صنعت دام و طیور با بیان اینکه در حال حاضر اولویت‌بندی در بازارگاه به شکل سلیقه‌ای و دستی اعمال می‌شود، عنوان کرد: در مدلی که شرکت دانش‌بنیان- طراح سامانه سماصط- طراحی کرده است، توانایی این وجود دارد که این اولویت‌بندی را به شکل هوشمند و بدون خطاهای انسانی انجام دهد.

جای خالی یک فرمول جدید در توزیع عادلانه خوراک دام

عاطفی با بیان اینکه اصولا شیوه سهمیه‌بندی برای نهاده‌های دامی از اساس اشتباه است و در عوض باید شیوه «اولویت‌بندی» جایگزین آن شود، ادامه داد: به طور کلی هر مرغداری که بر اساس اسناد و شواهد جوجه‌ریزی را انجام داده است، صلاحیت دریافت سهمیه را دارد اما در زمانی که در کشور با کمبود نهاده‌ها مواجه هستیم، نیازمند سیستمی هوشمند برای تشخیص اولویت‌بندی تخصیص نهاده هستیم.

عاطفی ادامه داد: با کمک پارامترهای کیفی که در دست بخش دولتی، تشکل‌ها و اصناف دام و طیور است می‌توان مدلی طراحی کرد تا برای تخصیص این نهاده‌ها امتیازبندی و اولویت‌بندی لازم در سامانه بازارگاه صورت پذیرد.

این کارشناس فناوری‌های نوین صنعت دام و طیور در پایان خاطرنشان کرد: بازارگاه باید طوری طراحی شود که در آن مؤلفه‌های مختلف از قبیل سن اجداد گله، تعداد گله‌ها، محل استان مرغدار و دیگر موارد براساس سیاست‌های کشوری طراحی شود و در نهایت براساس این مؤلفه‌ها، مرغدار واجد صلاحیت انتخاب شود تا دیگر شاهد هرگونه دخالت دستی در این سامانه نباشیم.