غربی‌ها اهرم دیگری برای تحریم ایران ندارند

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری  دانشجو، اگر چه پیوسته باید از امکانات اقتصادی حوزه بین‌المللی استفاده کرد، کما اینکه در همه سال‌های تحریم نیز ایران این اقدام را انجام داده است، اما اشخاصی که تصور می‌کنند بدون رفع تحریم نفت، نقل و انتقال ارز یا رعایت تمامی مشق‌های دیکته شده توسط مجامع جهانی که پشتش رد دست حاضران در اتاق‌های جنگ اقتصادی علیه ایران قابل رؤیت است، نمی‌توان به رشد و توسعه و پیشرفت اقتصادی دست یافت، کافی است تصور کنند اقتصاد‌هایی که امکانات ایران را ندارند و واردکننده نفت هستند، چطور به توسعه رسیده‌اند.

طی دهه‌های اخیر فشار‌های اقتصادی متعدد و متنوعی از سوی کشور‌های غربی به ایران وارد آمده است و امروز در دنیا همه می‌دانند که ایران به ناحق از حقوق اقتصادی خود در دنیا محروم شده و دشمنی‌هایی که تحت تحریم به ایران روا داشته شده بسیار غیرطبیعی است و چه بسا اگر بخشی از چنین تحریم‌هایی به سایر کشور‌ها و حتی خود تحریم‌کنندگان ایران و آن هم در وضعیت شیوع کرونا وارد می‌آمد، آن کشور‌ها دچار فروپاشی می‌شدند.

به هر ترتیب اقتصاد ایران به‌رغم آنکه طی دهه‌های اخیر تحریم بوده و از اواخر دهه ۹۰ این تحریم‌ها تشدید شده است، هم اکنون در حال ادامه مسیر خود به سمت پیشرفت می‌باشد، البته نمی‌توان کتمان کرد که تحریم در این سال‌ها خسارت قابل ملاحظه اقتصادی به ایران زده، اما نکته‌ای که در این مقال به آن اشاره می‌شود این است که چرا نقاط مثبت اقتصاد مورد توجه قرار نمی‌گیرد تا از طریق انعکاس نیمه پر لیوان، افکار عمومی را برای اصلاحات اقتصادی صحیح و رهایی پایدار از مشکلات اقتصادی ترغیب و تشویق کرد. به گفته رئیس کل بانک مرکزی، اقتصاد ایران تقریباً یکی دو سالی می‌شود که بدون درآمد‌های نفتی به حرکت خود ادامه می‌دهد که شاید این رویداد از زمانی که نفت در خاورمیانه و به طور مشخص مسجد سلیمان کشف شد، رخ نداده باشد و در قرن اخیر رویداد مذکور یک رویداد بی‌نظیر برای ایران است.

به گفته عبدالناصر همتی، ارز مورد نیاز واردات از محل صادرات کالا‌های غیرنفتی تأمین می‌شود، شاید همزمان با تشدید تحریم‌ها و محدودیت صادرات نفت، دولت به دلیل وابستگی بودجه‌ای به درآمد‌های نفتی با کسری بودجه مواجه شده باشد و همچنین نرخ ارز در این سال‌ها به دلیل غیبت درآمد‌های نفتی در اقتصاد، رشد قابل ملاحظه‌ای را تجربه کرده‌باشد، اما نکته این است که به هر ترتیب اقتصاد ایران بدون سکته به مسیر خود ادامه داده است.

در طول ۱۰۰ سالی که نفت در ایران کشف شده است، بسیاری از متولیان امور در ادوار مختلف حاکمیتی به دلیل فهم ریسک بالای وابستگی بودجه‌ای و رفاه مملکت به صادرات نفت و تزلزل این درآمد با تحریم یا نوسانات نرخ جهانی نفت و دلار قصد فاصله گرفتن از درآمد‌های نفتی را حداقل در حوزه بودجه و پوشش هزینه‌های دلاری کشور داشته‌اند، ولی این مهم حتی در دوره پهلوی‌ها نیز امکانپذیر نشد، اما در دوره جمهوری اسلامی ایران عملاً اقتصاد بدون درآمد‌های نفتی به مسیر خود ادامه داد، در صورتی که اهرم تحریم نفت همین امروز نیز تن و بدن بسیاری از کشور‌های نفتی را می‌لرزاند و خدا می‌داند برخی از کشور‌های نفتی دنیا از ترس تحریم نفت چقدر باج به کشور‌های غربی می‌دهند، اما ایران به رغم تمامی فشار‌های ناشی از تحریم نفت، توانست به حرکت خود ادامه دهد.

اگر چه سختی‌های ناشی از تحریم نفتی ایران قابل فهم و پذیرش است، ولی سخن این است که غربی‌ها در حکومت‌های گذشته صرفاً با تهدید به تحریم نفت کلی باج می‌گرفتند، اما طی دهه اخیر هر کاری که از دستشان برآمد در حوزه تحریم نفتی و مالی علیه ایران به کار گرفتند و حتی در یکسال اخیر به‌رغم شیوع کرونا نیز دست از تخاصم خود با ایران برنداشتند و حالا ایران به نقطه‌ای رسیده است که غربی‌ها واقعاً اهرم دیگری برای تحریم ایران ندارند و ما باید انتخاب کنیم که کدام مسیر را برای پیشرفت و ادامه حیات در آینده برگزینیم.

هر چند سیاست دنبال کردن مسیر‌های رفع تحریم قابل پذیرش و یک حق است که ایران از امکانات موجود در دنیای امروز بهره‌مند شود، اما نکته این است که اگر فردا روزی تحریم‌ها رفع شد، ما باید همچون گذشته بودجه و رفاه کشور را به نفت و تمامی ریسک‌های پیرامون وابستگی به نفت گره بزنیم یا اینکه همانطور که رهبری در پاسخ به نامه رئیس‌جمهور شروط و محدودیت‌هایی برای برخورداری از درآمد‌های نفتی در سال آتی وضع کردند، مسیر نفت و بودجه را از یکدیگر جدا کنیم. حقیقت امر این است که از طریق یک بودجه‌نویسی غلط می‌توانیم به طور مجدد تمامی دستاورد‌های ناشی از قطع درآمد‌های نفتی در اقتصاد ایران را بر باد دهیم و وابستگی به درآمد‌های نفتی را از سر بگیریم یا اینکه در صورت رفع تحریم‌های نفتی نیز مسیر جدایی نفت از وابستگی‌های بودجه‌ای را دنبال کنیم تا دیگر در آینده رفاه کشور به نوسانات ناشی از تحریم یا نوسان نرخ جهانی نفت گره نخورد.

برای ادامه مسیر فوق کافی است به این مهم فکر کنیم که برخی از کشور‌ها به جای درآمد‌های نفتی هزینه‌های نفتی دارند، زیرا آن‌ها همانند ایران صاحب نفت و گاز نیستند، بدین ترتیب بهتر است همچون نروژ در صورت رفع تحریم‌ها، درآمد‌های نفتی به صندوق توسعه ملی هدایت شود تا به مصارف بین نسلی و توانمند‌سازی اقتصاد برسد.

از سوی دیگر به فرض آنکه مذاکرات جهت رفع تحریم‌ها طولانی شود و اصلاً تحریم‌ها رفع نشود یا در آینده مجدداً تحریم نفتی شویم، دیگر به کشور آسیب جدی وارد نخواهد شد و به طور کل اقتصاد ایران مسیری را برای پیشرفت و توسعه طی خواهد کرد که ادامه آن مسیر ریسک‌هایی، چون توسعه بر پایه درآمد‌های نفتی را ندارد، از این گذشته باید توجه داشت که رمز ارز‌ها در دنیای امروز مقوله نقل و انتقال بین‌المللی ارز را تسهیل کرده است و شاید در آینده‌ای نزدیک تحریم مالی امری شوخی و نشدنی به نظرآید.
منبع: روزنامه جوان