واشنگتن پست با اشاره به توئیت پوستر انتقام توسط رهبر انقلاب: ترور «سلیمانی» باب سوءاستفاده از پهپاد را باز کرد

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛  روزنامه «واشنگتن پست» آمریکا در گزارشی با عنوان «ایران و ترکیه به قدرت‌های پهبادی جهان تبدیل شده‌اند» و به قلم «جیمز راجرز» پژوهشگر دانشگاه LSE لندن نوشت: آیت‌ الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران تصویری از ترامپ توئیت کرد که وی زیر سایه یک پهپاد یا هواپیما در حال گلف‌بازی است. تصویری که در آن واژه «انتقام» به زبان فارسی و با خطی قرمز نقش بسته شده است.

ترور ژنرال سلیمانی در کشوری ثالث ـــ عراق ـــ بدون اجازه حاکمیت بغداد، نگرانی جهانی را پیرامون افزایش روز افزون استفاده از پهپاد برای حملات هدفمند برانگیخته است. با ترور سلیمانی به نظر می‌رسد «کتاب قانون هواپیماهای بدون سرنشین» از پنجره بیرون انداخته و باب سوءاستفاده گسترده از پهپاد [نظیر ترورهای هدفمند] گشوده شده است. ترور ژنرال سلیمانی نه‌تنها حاکمیت بغداد را نقض کرده و اصول قانونی  یکپارچگی آن را از بین برده، بلکه اوّلین مورد حمله پهبادی توسط ارتش آمریکا علیه یک مقام رسمی کشور دیگری است. 

پوستر منتشر شده در سایت رهبری که در آن وعده انتقام از آمران به قتل سردار شهید سلیمانی مورد تأکید قرار گرفته است.

در دولت رئیس‌جمهور باراک اوباما، حملات پهپادی به صورت محدود تحت عنوان «دفاع از خود» انجام می‌گرفت. اگرچه این حملات از نظر قانونی مورد تردید است، با این حال توجیه «دفاع از خود» شامل تروریسم دولتی نمی‌شد. با این حال در دولت ترامپ، مقامات دولتی تبدیل به اهداف ترور شدند. 

در طول ۱۲ ماه گذشته، حملات پهپادی مسیر درگیری از یمن و لیبی تا منطقه قفقاز را تغییر داده است. با نگاهی به بزرگترین استفاده‌کنندگان هواپیمای بدون سرنشین جهان نظیر ایران و ترکیه، این موضوع روشن شده که در «عصر هواپیما‌های بدون سرنشین» قوانین جنگی تغییر کرده است. بر آورد‌ها حاکی از آن است که ۱۰۲ کشور جهان برنامه نظامی هواپیما‌های بدون سرنشین دارند و حداقل ۵۷ گروه نظامی مسلّح در سرتاسر جهان قادر به توسعه و استقرار هواپیمای بدون سرنشین هستند.

ایران در حال توسعه سیستم‌های پیچیده هواپیمای بدون سرنشین است

«واشنگتن پست» در ادامه نوشت که برنامه هواپیماهای بدون سرنشین ایرانیان با پهپادهای پیشرفته و بومی نوآوری و به متحدان منطقه‌ای آن منتقل شده است. این روزنامه آمریکایی در ادامه مدعی شد که شهید «قاسم سلیمانی» رهبری فرآیند انتقال و استقرار پهبادهای ایران در سطح منطقه را برعهده داشت و راهبردی طراحی و اتخاذ کرده است که دولت‌ها و گروه‌های متحد ایران از پهبادهای مشابه یا یکسان استفاده کنند. با اتخاد این سیاست تقریباً تعیین عامل حمله پهبادی غیرممکن خواهد بود.

واشنگتن پست در ادامه مدعی می‌شود که حوثی‌های یمن نمونه‌ای از راهبرد انکار در عملیات پهبادی هستند. این روزنامه بدون اشاره به بمباران بی امان شهرهای یمن توسط ائتلاف نظامی سعودی، مسئله پاسخ نیروهای یمنی به تجاوزات عربستان را برجسته کرد و نوشت: حوثی‌ها در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ با استفاده از پهباد‌های ایرانی عملیات «اخلال در فرآوری نفت» و «حمله به عمق خاک کشورهای دشمن یعنی عربستان سعودی و امارات عربی» را هدایت کرد. پس از حمله هواپیماهای بدون سرنشین به تاسیسات نفتی «آرامکو» عربستان سعودی در سپتامبر ۲۰۱۹ که منجر به توقف ۶ درصد تولید نفت جهان شد، تعیین عامل اجرایی آن بسیار دشوار شد. حوثی‌ها اعلام کردند که حمله را انجام داده‎اند و تکنولوژی ایران برای انجام حمله را داشتند. با این حال، شواهد متناقضی نشان می‌دهد که ایران مستقیماً مسئول حمله به تاسیسات نفتی «آرامکو» عربستان سعودی بود.

نیروی مسلح یمن در روز ۲۳ شهریور ۹۸ اعلام کردند که پالایشگا‌ه‌های شرکت «آرامکو» عربستان را در پاسخ به جنایات ائتلاف سعودی و محاصره پنج ساله یمن هدف قرار دادند. «پنس» نائب رئیس جمهور سابق آمریکا از این واقعه با عنوان بزرگ‌ترین حمله به زیرساخت‌های نفتی جهان در طول تاریخ یاد کرد.

سیاست خارجی ترکیه به شکل فزاینده‌ای به قدرت پهبادی متکی است

ترکیه با اتکاء به سیستم‌های پهبادی خود، به یکی از بزرگ‌ترین استفاده‌کنندگان هواپیمای بدون سرنشین در جهان تبدیل شده است. پهپاد نظامی «بایراکتار TB-۲» که توسط «سلوک بایراکتار» داماد اردوغان توسعه یافته، حکم "اسب بارکش" قوای نظامی ترکیه را دارد. مدّت زمان پرواز این پهپاد ۲۷ ساعت است و می‌تواند وزنی معادل ۳۳۰ پوند مهمات را حمل کند. این پهبادها نقشی محوری در «بلندپروازی‌های اردوغان»، «حمایت از متحدان آنکارا» و «قدرت نمایی ترکیه در سطح منطقه» دارد. 

طی ماه‌های اخیر، ترکیه در سوریه، شمال عراق و قفقاز هواپیمای بدون سرنشین مستقر کرده است. ترکیه همچنین جهت محافظت از مناطق نفتی ادعایی خود در مدیترانه از پهبادهای نظامی استفاده می‌کند. ترکیه در جنگ داخلی لیبی نیز مداخله کرده و پهبادهای نظامی خود را وارد کارزاری کرده که سازمان ملل از آن با عنوان «بزرگترین جنگ پهبادها در جهان» یاد کرده است.

پهپاد ترکیه‌ای «بایراکتار TB-۲» حامی دولت «وفاق ملّی» لیبی (مورد تایید سازمان ملل) علیه «خلیفه حفتر» فرمانده نیروهای موسوم به ارتش ملّی لیبی است که با پهپاد چینی و قدرتمند «وینگ لونگ-۲» متعلق به ارتش امارات عربی پشتیبانی هوایی می‌شود. دولت وفاق ملّی به کمک پهبادهای ارتش ترکیه فرودگاه‌های اصلی را گرفت، به خطوط تدارکات [جبهه حفتر] حمله کرد و مسیر جنگ را تغییر داد. [لارم به ذکر می‌باشد که اکنون جنگ لیبی اکنون در نقطه سرت متوقف شده است و طرفین قادر به پیشروی گسترده نیستند.]

ترکیه پس از این موفقیت، وارد یک درگیری بزرگ «پهپاد دربرابر پهپاد» دیگری در سال ۲۰۲۰ شد. زمانی که ارمنستان و آذربایجان برای برتری هوایی بر فراز مناطق مورد مناقشه «قره‌باغ» می‌جنگیدند، ترکیه از ارتش آذربایجان پشتیبانی می‌کرد. ارمنستان در دسامبر/ آبان قبول کرد که برخی از مناطق مور مناقشه را تحویل آذربایجان دهد و اجازه داد که صلحبانان روسیه در بازترسیم خطوط مرزی حضور داشته باشند. 

چه آینده‌ای در انتظار است؟

اقدامات ایران و ترکیه نمادی از روند گسترده‌تر در منازعات بین‌المللی است: کشورهای جهان بیش از پیش بر روی هواپیماهای بدون سرنشین تکیه می‌کنند. درصورتی که آمریکا و چین به فروش پهباد به متحدانش ادامه دهند، احتمالاً این روند افزایش می‌یابد. صریحاً در مورد کشور چین، دیپلماسی پهبادی ظهور و بروز کرده است ـــ به نظر می‌رسد مشارکت در پروژه اقتصادی و زیرساختی «یک کمربند و یک جاده» به طور فزاینده‌ای با خرید پهبادهای نظامی ساخت چین مرتبط است. ترامپ نیز با تعدیل قوانین صادرات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا سعی در مقابله با نفوذ چین در عرصه هواپیماهای بدون سرنشین داشت. ترامپ در هفته‌های پایانی ریاست جمهوری، [کنگره] را برای فروش پهبادهای نظامی به متحدان کلیدی آمریکا نظیر مراکش، امارات متحده عربی و تایوان تحت فشار قرار داد. با این حال، فروش پهبادها ممکن است نتیجه عکس دهد.

واشنگتن پست در پایان نوشت همانگونه که پهبادها قوانین میدان نبرد را تغییر می‌دهد، سوءاستفاده از آن نیز به‌طور فزاینده‌ای افزایش خواهد یافت. این روزنامه آمریکایی عنوان می‌کند که دستیابی نیروهای دولتی و غیردولتی به تکنولوژی برتر پهپادهای نظامی، انکار عملیات توسط مشارکت‌کنندگان در نبردها را آسان‌تر خواهد کرد.