به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو-فرزانه سادات باطنی؛ کلیات طرح شفافیت آراء نمایندگان چهارشنبه ۱۵ بهمن با 153 رای موافق، ۶۳ رای مخالف و ۱۲ رای ممتنع از مجموع ۲۳۴ نماینده حاضر در جلسه رد شد. این در حالی ست که تصویب و پیگیری این طرح جزء سه کارویژهی اصلی مجلس یازدهم به حساب میآمد. پیش از این قالیباف، شفافسازی، هوشمندسازی، کارآمدسازی و مردمیسازی را چهار رویکرد اصلی در تحول مجلس و لازمهی کارآمد شدن آن عنوان کرده بود.
طرح شفافیت آراء نمایندگان از جمله طرحهایی است که از ابتدا با مطالبه عمومی همراه بود و زمانی که کلیات آن در مجلس دهم رد شد با اعتراض عمومی مردم همراه شد. بعد از روی کار آمدن مجلس یازدهم با شعار شفافیت، پیگیری تصویب این طرح از سوی افکار عمومی پیوسته مورد مطالبه قرار میگرفت تا اینکه با رد کلیات آن در مجلس یازدهم، مجدد موجی از انتقادات نسبت به مجلس ایجاد شد.
علیرضا زاکانی رئیس مرکز پژوهشهای مجلس در ارتباط با رد این طرح توسط نمایندگان گفت:«عدم رای آوری طرح شفافیت آراء نمایندگان با کمبود سه رای، برای مجلس انقلابی بسیار تلخ و عبرت آموز بود؛ گرچه با درخواست جمع زیادی از نمایندگان به زودی رای گیری مجدد به صورت علنی در خصوص این طرح تکرار خواهد شد، ولی امروز مجلس فرصت بسیار خوبی را برای اصلاح کشور از دست داد.»
عدم شفافیت رای گیری طرح شفافیت
طبق ماده ۱۲۱ آیین نامه داخلی مجلس امکان رای گیری علنی با برگهی رای وجود دارد؛ بر همین اساس تعدادی از نمایندگان تقاضای رای گیری به شیوه ی علنی را برای طرح شفافیت مطرح کردند اما پذیرفته نشد. این در حالی ست که ۳ تن از نمایندگان مجلس امروز غایب بودند که این شائبه را ایجاد میکند که این افراد یا مخالف طرح مذکور بوده یا نظر خاصی نداشتند.
الیاس نادران که مخالف تصویب کلیات طرح شفافیت بود، رویکرد مجلس را در قبال علنی کردن آراء، رفتاری دوگانه خواند و گفت:«دیروز بنده تقاضای رایگیری با برگه را برای کلیات لایحه بودجه مطرح کردم و به دبیر هیات رییسه این موضوع را بیان کردم اما گفتند که رییس مجلس شورای اسلامی به صلاح نمیداند؛ چطور دیروز شفافیت آراء بد بود و امروز شفافیت آرا خوب شده است؟»
با این حال قالیباف با اشاره به شیوع ویروس کرونا در صحن علنی مجلس گفت:«ما این کار را انجام ندادیم چراکه ما برای انتخاب اعضای شوراهای استانی که براساس آییننامه باید رایگیری آنها با برگه باشد به دلیل کرونا، رایگیری را الکترونیکی را برگزار کردیم و نمیتوانیم در جایی که هیچ لزومی وجود ندارد پروتکلها را زیرپا بگذاریم.»
این ادعا درحالی است که نوشتن بر روی برگه، تنها شیوه برای علنی کردن آراء نیست و شیوهی قیام و قعود توسط نمایندگان نیز در ماده ۱۱۹ آیین نامه داخلی مطرح شده که البته برای این شیوه نیز شرایطی در قانون لحاظ شده است.
در همین باره مالک شریعتی در صفحه توییتر خود نوشت:«درباره شیوه قیام و قعود از دکتر امیرآبادی باتجربه مشورت گرفتم موافق بود، و بعدا درخواست تجدید رای با قیام و قعود را خود ایشان نوشت و بقیه امضا کردیم، با این حال به رییس جلسه که گفتیم قبول نکرد چراکه او ماده ۱۱۹ را حصر در نقص دستگاه میداند و البته قانونا تفسیر رئیس جلسه نافذ است.»
وی در ادامه با اشاره به اقدام برخی نمایندگان برای انتشار رای گفت:«به دلیل احتمال خطای ناخواسته برای نماینده، سیستم الکترونیکی همواره امکان تغییر رای را تا آخرین لحظه میدهد؛ لذا انتشار عکس و حتی فیلم از زمان رای دادن به هیچ وجه لزوما به معنای شفافیت رای نیست؛ فقط انتشار گزارش سیستم قابل اطمینان است.»
با این وجود برخی نمایندگان داوطلبانه رای خود را در فضای مجازی اعلام کردند. علی خضریان نیز نام افرادی را که در مخالفت و موافقت این رای گیری ثبت نام کردند، در صفحه شخصی اینستاگرام خود منتشر کرد.
عبدالعلی رحیمی مظفری، عبدالحسین روحالامینی، محمد باقری، غلامرضا نوری قزلجه، محمد علیپور، سیدعلی موسوی، حسن نوروزی والیاس نادران 8 نمایندهای هستند که قصد ایراد نطق در مخالف با این طرح را داشتند و دو نفر از آنان توانستند صحبت کنند.
مخالفان چه گفتند؟
الیاس نادران به عنوان یکی از مخالفین تصویب طرح شفافیت گفت:«باید به نمایندگان فشار بیاوریم که بگویند به این طرح بله یا خیر بگویند. تهران همه ایران نیست و باید ملاحظات نمایندگان شهرستان نیز در این مصوبه مورد توجه قرار می گرفت.» وی با اشاره به شرایط متفاوت شهرستانهای کوچک گفت:« باید ملاحظه نمایندگان شهرستانی را نیز بکنیم مثلا برای استیضاح یک وزیر، از وزیر گرفته تا استاندار و فرماندار او را تحت فشار میگذارند لذا نمیتوان از او انتظار داشته باشیم رأی خود را شفاف بگوید.»
این در حالی است که الیاس نادران در برنامه تلوزیونی جهان آرا علنا موضع خود را نسبت به این طرح مثبت اعلام کرد.
روح الامینی نمایندهی دیگری بود که در مخالفت با طرح شفافیت آراء سخن گفت؛ او در این باره اظهار داشت:«نمیتوانیم ویترینی نظر دهیم اما خلافش عمل کنیم؛ شفافیت یعنی پخش علنی جلسات کمیسیونها، شفافیت یعنی یک نماینده عبد و عبید یک NGO در داخل کشور نشود یا همچنین پیرو مسئله عدالتخواهی به درخواست رئیس قوه قضائیه با دوربین به لواسان رفتیم و زمینخواریها را افشا کردیم، لذا عقیده به یک شی و التزام به او، التزام به لوازم آن را میخواهد.» پس از آن محسن پیرهادی و محمد حسین فرهنگی و محمد وحیدی به عنوان موافقین طرح نطقهای خود را ایراد کردند.
محسن پیرهادی با اشاره به برخی نکات مخالفین گفت:«خواهش من این بوده که به طرح شفافیت رأی دهید و حتما کاری خواهیم کرد که استدلال فکری و صیانت از نمایندگان حفظ شود ضمن اینکه کاری را باید دنبال کنیم که موضوعات صنفی و منطقهای به صورت خاصی تدبیر شود و پس از آن نیز اطلاع رسانی صورت گیرد.»
عاقبت طرح شفافیت آرای نمایندگان چه شد؟
در نهایت تعدادی از نمایندگان نامهای مبنی بر اعمال ماده ۱۳۰ قانون آییننامه داخلی مجلس شورای اسلامی و نیز اعمال ماده ۱۲۰ و ۱۲۱ آییننامه داخلی یعنی رایگیری به صورت قیام و قعود خواستار بررسی مجدد طرح شفافیت آرای نمایندگان و قرار گرفتن طرح در دستور کار مجلس شدند.
با این حال حدود 9 ماه از بررسی این طرح توسط مجلس یازدهم میگذرد و طبق اظهارات به عقیدهی برخی همچنان این طرح به پختگی لازم برای تصویب نرسیده است؛ حال باید منتظر تصمیم جدید مجلس یازدهم به شعار انتخاباتیاش یعنی شفافیت باشیم.