انتخابات پویا ۳۲| پرونده اصلاح نظام انتخابات؛
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امیر قشقایی، علی رغم گمانه‌زنی‌ها برای برگزاری مجزای انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری در نهایت مشخص شد که خرداد 1400 این دو انتخابات همزمان و در یک روز برگزار خواهند شد. همچنین زمزمه‌هایی مبنی بر الکترونیکی شدن روند اخذ رأی در انتخابات شوراها مطرح شد که بعید است این موضوع هم قابلیت اجرا داشته باشد.
شیوع ویروس کرونا و عملکرد نه چندان قابل دفاعِ قوه مجریه در سال‌های اخیر از عواملی هستند که احتمالا میزان مشارکت مردم در انتخابات 1400 را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. در انتخابات مجلس یازدهم نیز همزمان با شروع کرونا میزان مشارکت کاهش یافت؛ رحمانی فضلی وزیر کشور، مشارکت در انتخابات سال 98 را ۴۲/۵۷ درصد عنوان کرد و گفت:«۲۴ میلیون و ۵۱۲ هزار و ۴۰۴ نفر از مجموع ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر در انتخابات شرکت کردند. بیشترین درصد مشارکت در استان کهگیلویه و بویراحمد با ۷۱ درصد و کمترین مشارکت هم به استان تهران با ۲/۲۶ درصد مربوط بوده است.»
این آمار کمترین سطح مشارکت در تمامی ادوار انتخابات برگزار شده مجلس در ۴۱ سال اخیر است که متاثر از عوامل گوناگون از جمله نارضایتی جامعه از عملکرد دولت و مجلس پیشین و حتی شیوع کرونا بود؛ حالا نکته اینجاست که این معضل در کمین انتخابات 1400 نیز قرار گرفته و ممکن است بر میزان و انگیزه‌ی مشارکت رای‌دهندگان اثر سوء بگذارد.
الکترونیکی شدن انتخابات شوراها همچنان در هاله‌ای از ابهام
بر همین اساس موضوع الکترونیکی‌شدن انتخابات پیش‌رو بر سر زبان‌ها افتاد و به عنوان یکی از راه‌های افزایش مشارکت توام با حفظ سلامتی مطرح شد. در ابتدا قرار بود انتخابات ریاست‌جمهوری به صورت الکترونیکی برگزار شود اما به دلیل نبود زیرساخت‌های برگزاری انتخابات الکترونیک از سوی وزارت کشور منتقی شد. سپس زمزمه‌ها از سوی هیئت نظارت بر انتخابات شوراها و برخی از عوامل وزارت کشور برای برگزاری الکترونیک انتخابات شوراها به‌جای ریاست‌جمهوری مطرح گردید. همزمان با این تصمیم انتقادهای زیادی روانه‌ی مجلس و وزارت کشور شد؛ مبنی بر اینکه چرا وزارت زیرساخت برگزاری الکترونیک ریاست‌جمهوری را ندارد اما همان زیرساخت‌ها برای انتخابات شوراها فراهم است؟ سوالی که با پاسخ درخوری از سوی مسئولین مواجه نشد. با این حال در جدیدترین اظهار نظر حمیدرضا کاظمی رئیس هیئت نظارت بر شوراهای شهر در نشست خبری این هیئت گفت:«با توجه به برگزاری انتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ در شرایط کرونایی از وزارت کشور درخواست برگزاری انتخابات شوراها به شکل الکترونیک را داریم»؛ وی در این باره ادامه داد:«۷۲ هزار شعبه اخذ رای و ۳۲ هزار دستگاه الکترونیک در کشور وجود دارد؛ در مذاکرات با وزارت کشور قرار بر این شد که به دلیل محدودیت دستگاه‌های انتخابات الکترونیکی همه کلانشهرها غیر از تهران انتخابات الکترونیک داشته باشند و ضمن افزایش تعداد شعب اخذ رای مذاکراتی با دولت در خصوص واکسینه کردن مجریان و ناظران بر انتخابات انجام خواهد شد.» کاظمی در پایان خاطرنشان کرد:«افزایش تعداد شعب در این دوره در دستور کار هیئت نظارت قرار گرفته تا مردم نگران سلامت خود نباشند.»
با توجه به همزمانی انتخابات ریاست جمهوری و شوراها، امکانِ الکترونیکی بودن هر دوی آن‌ها بعید به نظر می‌رسد؛ چراکه تنها چند ماه تا انتخابات ۱۴۰۰ زمان باقی مانده و از طرفی دیگر سلامت و صحتِ زیرساخت‌ها توسط شورای نگهبان تایید نشده یا به عبارت بهتر زیرساخت مدنظر تولید نشده؛ الکترونیکی شدن انتخابات شوراها بدون تضمین صحت یا تعویق چندماهه آن، در نهایت به ضرر شوراها تمام خواهد شد؛ ضمن آنکه در مجلس فعلی و مجالس گذشته، موضوع انتخابات و اصلاحات شوراها، معمولا زیر سایه‌ی انتخابات ریاست جمهوری طرح شده است.
تاثیر همزمانی انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری بر افزایش مشارکت
تصمیم دیگری که قرار بود برای افزایش مشارکت و یا حفظ سلامت رای‌دهندگان در انتخابات 1400 انجام شود، برگزاری جدای انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری بود. تصمیم عجیبی که به‌گفته اکثر کارشناسان حوزه انتخابات، به‌جای افزایش میزان مشارکت، باعث کاهش قابل توجه میزان مشارکت می‌شود.
شوراهای شهر و روستا در سال ۱۳۷۸ و با دستور ویژه رهبر انقلاب شکل گرفت. دو سال بعد یعنی سال ۸۰ انتخابات ریاست جهموری و شوراها به طور همزمان با هم برگزار شدند. نگاهی سرانگشتی به درصد مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری، قبل و بعد از اضافه شدن انتخابات شوراها نشان می‌دهد که در مجموع از سال ۸۰ تا ۹۶ میزان مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری نسبت به قبل سال ۸۰ افزایش یافته است و این افزایش مشارکت تا حدی به علتِ برگزاری همزمان این دو انتخابات است.
محسن سرخو، عضو چهارمین دوره شورای شهر تهران در گفتگو با دانشجو ، پیرامون اهمیت برگزاری همزمان انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری گفت:«انتخابات ریاست جمهوری و شوراها به‌جهات مختلف از اهمیت بالایی برخوردار هستند. انتخابات ریاست جمهوری تقریباً مهم‌ترین انتخابات کشور است و در جای خودش محفوظ است. شوراها نیز به علت تصمیم‌گیری در امور شهری و شهرداری‌ها از جایگاه بسیار مهمی برخوردار هستند. برگزاری همزمان انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای شهر می‌تواند به افزایش مشارکت هر دوی آن‌ها کمک کند؛ یعنی کسانی که می‌آیند و به شوراهای شهر رأی می‌دهند، یک نگاهشان به کاندیدهای ریاست جمهوری است و بالعکس کسانی که برای رأی دادن به کاندید ریاست جمهوری به حوزه اخذ رأی می‌آیند نگاهی به نامزدهای شوراهای شهر نیز دارند. به همین جهت این دو انتخابات همدیگر را پوشش می‌دهند.»
همچنین محمد حقانی عضو چهارمین دوره شورای تهران و مشاور رئیس شورای شهر فعلی تهران در گفتگو با دانشجو درباره‌ی اثر مثبت برگزاری مشترک انتخابات شوراها با ریاست جمهوری گفت:«همزمانی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و شوراها این امکان را به وجود می‌آورد وقتی مردم یک محله یا یک منطقه برای رای دادن به کاندید مورد نظرشان پای صندوق رای می‌روند، به کاندید ریاست‌جهموری مدنظرشان نیز رای دهند و بر این اساس مشارکت در هر دو انتخابات افزایش می‌یابد.»
هم‌پوشانی دو انتخابات از یکدیگر
مهم‌ترین نکته در برگزاری مشترک انتخابات هم‌پوشانی دو انتخابات است؛ یعنی به همان اندازه که انتخابات شوراها به افزایش مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری کمک می‌کند، انتخابات ریاست‌جمهوری نیز سبب افزایش مشارکت در رای‌گیری شوراها می‌شود. هر چقدر به سمت شهرها و روستاهای کشور از مرکز پیش رویم شاهدِ تاثیر معادلات و حساسیت‌های محلی بیشتری در بین رای‌دهندگان هستیم. در نقطه‌ی مقابل یعنی شهرهای بزرگ به ویژه تهران، عوامل انگیزشی برای رای دادن کمتر ماهیت محلی دارند و بیشتر سیاسی هستند؛ به عبارت بهتر در روستاها و شهرستان‌های کوچک که نامزدهای محلی از اهمیت بیشتری بین مردم برخوردار هستند، انتخابات شوراهای شهر و روستا نسبت به ریاست‌جمهوری ارزش بالاتری دارد. اما همین معادله در شهرهای بزرگی مثل تهران، مشهد و اصفهان برعکس است. یعنی از آن جایی که هویت سیاسی در این شهرها بیشتر اهمیت دارد، انتخابات ریاست‌جمهوری ارزش بیشتری نسبت به شوراها پیدا می‌کند و در هر حالت، انتخاباتی که برای رای‌دهندگان از اهمیت بیشتری برخوردار است به افزایش مشارکتِ انتخابات همزمانش کمک می‌کند.
در همین باره محمدجواد حق‌شناس عضو فعلی شورای شهر تهران نیز اظهار داشت:«همزمانی انتخابات ریاست‌جهموری و شورا بر میزان مشارکت یکدیگر اثر فزاینده دارد. احتمال دیگری که نیز به نظر من وجود دارد، ممکن است این بار شورا به چهره‌های شاخص لیست‌های مختلف برسد و یک لیست واحد به طور تمام و کمال رای نیاورد.»
برگزاری مشترک دو انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراها از مهم‌ترین راه‌های افزایش مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ است. انتخاباتی که تهدیدهای فراوانی در کمین مشارکت آن است. با توجه به این که در سال 98 نیز کمرنگترین میزان مشارکت در طول انتخابات مجالس را شاهد بودیم و همچنان سایه‌ی سنگین عواملی مانند نارضایتی از عملکرد اصلاح‌طلبان در دولت، مجلس و شورای شهر تهران و نگرانی از شدت گرفتن کرونا بر انتخابات آینده حس می‌شود.
ارسال نظرات