به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، اندیشکده کوئینسی که در حوزه سیاست خارجی فعالیت میکند، در تحلیلی به قلم مارک فیتز پاتریک (مدیر اجرایی اندیشکده مطالعات استراتژیک IISS) نوشت: ایران اعلام کرده که بازگشتش به مذاکرات هستهای حدود ده هفته دیگر طول خواهد کشید و با توجه به اینکه سید ابراهیم رئیسی از مزیت همکاری تندروهای همفکر در تمامی ارکان حکومتی برخوردار است، به نظر میرسد که این تاخیر هدفمند باشد.
ایران در این فرصت به انباشت اورانیوم غنیشده و بهرهبرداری از سانتریفیوژهای پیشرفته ادامه میدهد و به شیوههای گوناگون تلاش میکند تا توانمندیاش در زمینه تولید اورانیوم با غنای بالا را تقویت کند. در ژوئن، موسسه علوم و امنیت بینالمللی زمانگریز هستهای ایران را بسیار کوتاه در حد چند ماه تخمین زد.
پیش از برجام، زمانگریز هستهای ایران، در سال 2013، همین حدود بود. واشنگتن و شرکایش با هدف گسترش زمانگریز هستهای ایران و رساندن آن به یک سال وارد مذاکرات برجام شدند، هدفی که اکنون این کشورها امیدوارند بار دیگر به آن دست یابند. با توجه به دانشی که ایران در زمینه بهرهبرداری از سانتریفیوژهای پیشرفته و تولید اورانیوم فلزی و اورانیوم غنیشده 60 درصد به دست آورده است. احتمالا امکان بازگشت به زمانگریز هستهای یک ساله وجود نخواهد داشت.
ایران به جز زیر پا گذاشتن محدودیتهای برجام در زمینه غنیسازی، سایر اقدامات راستیآزمایی ذکر شده در این توافق را هم رها کرده و این بسیار هشدار دهنده است. هرچند طبق توافق پادمانهای عادی، ایران همچنان به بازرسان آژانس اجازه بازرسی میدهد، اما فراتر از این نمیرود. طبق مفاد برجام، بازرسان آژانس حق پایش تولید قطعات سانتریفیوژها را داشتند. دوربینهای کار گذاشته شده برای چنین پایشی خاموش نشدهاند، اما از 23 فوریه آژانس دیگر به آنها دسترسی ندارد.
لزوم از سرگیری امکان نظارتی آژانس (فراپادمانی) به تنهایی، دلیل محکمی برای لزوم بازگشت کشورها به برجام است. هنوز نمیتوان گفت که زمان دیپلماسی سر آمده است.
جو بایدن در دیدار با نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل ضمن تاکید بر تعهد آمریکا در پیشگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هستهای گفت هرچند ایالات متحده به «دیپلماسی در وهله نخست» پایبند است، اما اگر این سیاست شکست بخورد واشنگتن «آماده استفاده از سایر گزینهها» است.
سخنان بایدن و بنت احتمالا به معنای افزایش آن دسته از اقدامات خرابکارانه است که قبلا علیه تهران استفاده شده و هیچ موفقیت پایداری در محدود کردن پیشرفت هستهای ایران به دست نیاورده است. برجام در محدود کردن پیشرفت هستهای ایران عملکرد بسیار بهتری داشت، صلحآمیز و بدون نقض حاکمیت ملی ایران. اگر برجام احیا شود تمام طرفین شرایط بهتری خواهند داشت.
تحلیل فیتز پاتریک نشان میدهد مصوبه در زمینه کاهش متقابل همکاریها پس از نقض برجام توسط آمریکا و اروپا، اقدام درستی بوده و طرف غربی را تا حدودی منفعل کرده است. این در حالی است که پیش از مصوبه مجلس، طرف غربی اصلا احساس نگرانی و دغدغه نسبت به دو سال و نیم عهدشکنی مطلق خود نداشت.