امتیازهای عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای چیست؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، بالاخره ایران پس از سال‌ها تحرکِ سیاسی و دیپلماتیک، در جریان نشست اخیر سازمان همکاری‌های شانگهای در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان، با تایید رهبرانِ کشورهای عضو، به عنوان عضو اصلی سازمان مذکور پذیرفته شد. مسئله‌ای که به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگرانِ بین المللی به مثابه یک پیروزی قابل توجه برای ایران محسوب می شود.

در این راستا عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای از این منظر که حامل مزایا و دستاوردهای قابل توجهی برای کشورمان است، از اهمیت فراوانی برخوردار می‌باشد. مزایایی که به طور خاص می‌توان آن‌ها را در سه دسته بندی قرار داد.

* مزایای سیاسیِ عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای

عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در وهله نخست تا حد زیادی فضای تحمیلی از سوی کشورهای غربی علیه ایران جهت منزوی کردنِ این کشور از حیث سیاسی را تضعیف کرد و عملا ایران را به یکی از سازمان‌های مهمِ همکاری‌های منطقه‌ای وارد کرد. کسب پرستیژ و آبروی بین‌المللی که ایران از عضویت در این سازمان کسب کرده به زعم برخی کارشناسان و تحلیلگران، مهم‌ترین دستاورد عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای در برهه زمانی کنونی است.

جدای از این‌ها، اقبالِ دولت ابراهیم رئیسی به عضویت در سازمان مذکور عملا جلوه‌ای از جهت‌ گیری کلی سیاست خارجی دولت وی مبنی بر توسعه روابط با شرق است. در واقع دولت رئیسی عضویت در سازوکارهای بین‌المللی نظیرِ سازمان همکاری‌های شانگهای را فرصتی مغتنم جهت توسعه نفوذ ایران در حوزه پیرامونی و بین‌المللی ارزیابی می‌کند و سعی دارد تا جای ممکن خود را از این طریق با واقعیت‌‌های جدید انتقالِ کریدورهای قدرت از غرب به شرق، هماهنگ کند.

جدای از این‌ها، عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای موجب می‌شود تا همکاری‌ها و هماهنگی ایران با قدرت‌هایی نظیر چین، روسیه، هند و پاکستان به عنوان قدرت‌های اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای افزایش یابد و عملا جبهه مخالف با زیاده خواهی‌های غرب و آمریکا که نمودی از آن را در قالب سازمان همکاری‎های شانگهای شاهد هستیم، بیش از پیش تقویت شود. بدون تردید افزایش مراودات سیاسی ایران با کشورهای مذکور موجب خواهد شد تا ایران از رای و نظر مساعد کشورهای مذکور در نهادهای مهم بین‎المللی نظیر سازمان ملل متحد و به طور خاص شورای امنیتِ سازمان ملل نیز برخوردار شود.

*مزایای اقتصادی عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای

عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای عملا دروازه حضور ایران در بازار چند صد میلیونی کشورهای عضو سازمان مذکور را گشوده است. برخی ارزیابی‎ها از بازار حدودا سه میلیاردی کشورهای عضو سازمان همکاری‎های شانگهای خبر می‎دهند. مسئله‌ای که در نوع خود می‎تواند فرصتی مغتنم جهت صادرات محصولات و خدمات کشورمان به کشورهای عضو بلوکِ شانگهای را فراهم کند. جدای از این‎ها، ایران نیز می‎تواند از ظرفیت‎های مالی، فناوری و صنعتی کشورهای عضو سازمان همکاری‎های شانگهای، با محدودیت‎های به مراتب کمتری در مقایسه با گذشته برخوردار شود. مسئله‎ای که مخصوصا در شرایطی که تحریم‎های گسترده بین‎المللی علیه ایران برقرار هستند، می‎تواند برای این کشور بسیار مفید باشد.

جدای از این مسائل، عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای عملا تهران را به بازیگری موثر در مسیر کریدورهای مهم اقتصادی کشورهای عضو سازمان مذکور تبدیل می‎کند. ایران به طور خاص با عضویت در سازمان همکاری‎های شانگهای می‎تواند به بازیگری موثر در کریدور شمال به جنوب کشورهای عضو سازمان همکاری‎های شانگهای تبدیل شود و در عین حال در چهارچوب ابتکار اقتصادی دولت چین با عنوان «یک کمربند، یک راه» نیز کنشگری فعالی داشته باشد و از مزایای عضویت در آن بهره مند شود.

بایستی توجه داشت که هم زمان با تشدید شکاف‎ها میان بلوک شرق و غربِ قدرت در جهان، تهران با استفاده از حضور خود در سازمان‎هایی نظیر سازمان همکاری‎های شانگهای، به نحو بهتر و نهادینه‌تری می‎تواند دستورکارهای اقتصادی خود را با هدف کاستن از شدت فشارهای کشورهای غربی دنبال کند و عملا رفاه اقتصادی بیشتری را برای ایران به ارمغان آورد.

*مزایای امنیتی عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای

نباید فراموش کرد که یکی از بنیادی‎ترین فلسفه‎های تشکیل سازمان همکاری‎های شانگهای در سال 2001 میلادی، دغدغه‎ها و مسائل امینتی بود و اساسا این مسائل امنیتی بودند که زیربنای تشکیل سازمان همکاری‎های شانگهای را بنا نهادند. همزمان با اوج گیری مجدد گروه طالبان و همچنین خطر روزافزون گسترش تحرکات گرو‎های تروریستی در منطقه، عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای عملا ایران را به جامعه اطلاعاتی-امنیتی کشورهای عضو سازمان همکاری‎های شانگهای متصل می‎سازد و موجب خواهد شد تا ایران با اشرافِ بیشتر به نبرد با گروه‎های افراط گرا و تروریستی بپردازد و از انجام اقدامات زیانبار آن‎ها علیه خود جلوگیری کند.

عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای به طور خاص همکاری‎های امنیتی ایران با کشورهای عضو سازمان مذکور را نیز به صورت دوجانبه افزایش خواهد داد که این مسئله نیز در نوع خود می‌تواند فضای امنیتی کشورمان را ارتقا بخشد و عملا عرصه را بر تحرکات ضدامنیتی دشمنان ایران تنگ تر کند.