ترکیه در حال تبدیل شدن به چالشی برای ناتو است

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، نشریه آمریکایی «نیوز ویک» در یادداشتی به قلم «ناتالی آرمبراستر» کارشناس مسائل دفاعی آورده است، ترکیه در حال تبدیل شدن به چالشی برای اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و دولت آمریکا باید آن را جدی بگیرد.

در این یادداشت آمده است: «ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیرا در سوچی دیدار کردند تا عملیات‌های نظامی در شمال غرب سوریه را به بحث بگذارند. با اینکه این دو کشور در جبهه مخالف یکدیگر در سوریه هستند، اردوغان پیش از این دیدار، همکاری نظامی با روسیه را "دارای بالاترین اهمیت" توصیف کرد که در واقع چیزی که آمریکا از آن مطلع است: ترکیه این احساس را ندارد که مسئولیت‌هایش در ناتو محدودیتی برایش ایجاد می‌کنند».

آرمبراستر می‌نویسد: «این کشور در دنبال کردن مسیری که بیشترین هم‌سویی را با منافعش داشته باشد تعلل نمی‌کند و اهمیتی نمی‌دهد که این منافع در کجا باشد: در غرب یا در روسیه. ایالات متحده می‌تواند از این زیرکی و سیاست عمل‌گرای صریح و بدون خجالت چیز‌هایی یاد بگیرد».

این یادداشت می‌افزاید: «ترکیه در سال ۲۰۱۹ و پس از سال‌ها چرخش بین روابط گرم با روسیه و غرب، تصمیم گرفت ناقوس مرگ را برای اعتبارش در ناتو به صدا درآورده و سامانه روسی اس-۴۰۰ را خریداری کند که باعث شد این کشور از برنامه ساخت جنگنده اف-۳۵ اخراج شود».

آرمبراستر در این یادداشت می‌نویسد: «متعاقباً ایالات متحده ترکیه را تحریم کرده و از اردوغان درخواست کرد در تصمیم خود تجدید نظر کند. اردوغان پیش از نشست سوچی تأکید کرد: "برای ما مقدور نیست که از گام‌هایی که برداشتیم عقب برویم. تقویت روابط ترکیه-روسیه همواره دارای اهمیت بالایی است". ترکیه مسیر خود را انتخاب کرده است. ایالات متحده باید رفتار خود را بر این اساس منطبق کرده و دست از مقدس شمردن اتحاد‌هایی که در ناتو دارد بردارد، آن هم زمانی که ترکیه به وضوح دید مشابهی نسبت به این رابطه ندارد».

او در ادامه می‌افزاید: «ترکیه در حال حرکت به سمت نقطه‌ای است که به‌جای یک دارایی، به یک سربار برای ناتو تبدیل شود. با در نظر گرفتن تنش‌ها در سوریه و لیبی، تعهد مستحکم ترکیه به دفاع از جمهوری آذربایجان در برابر ارمنستان از طریق تعلیم نیرو‌های جمهوری آذربایجان و تأمین تجهیزات نظامی این کشور، مهم‌ترین نقطه اشتعال برای درگیری است. اگر درگیری دیگری بین جمهوری آذربایجان تحت حمایت ترکیه و ارمنستان تحت حمایت روسیه رخ دهد، می‌تواند بار دیگر ترکیه را مقابل روسیه قرار داده و از ناتو درخواست کمک کند».

آرمبراستر می‌نویسد: «با افزایش مواضع تهاجمی اردوغان در حوزه دریای مدیترانه، ترکیه حتی در میان متحدان ناتو نیز شعله‌های درگیری را برافروخته است. ترکیه در سال ۲۰۲۰ تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه لیبی را نادیده گرفته و در مواجهه با گشتی‌های فرانسوی مواجه متخاصمانه‌ای اتخاذ کرد. تنش میان ترکیه و یونان بر سر حفاری در دریای مدیترانه نیز به یک قدمی جنگ رسید و ایالات متحده ناچار به میانجی‌گری و کاهش تنش و برگزاری مذاکره بین دو طرف شد. با این حال، در میان این تخاصمات، ترکیه به‌طور نسبی از پاسخگویی به متحدانش در ناتو در امان مانده است».

این کارشناس مسائل دفاعی در یادداشت خود آورده است: «همچنان که ترکیه به آتش‌افروزی در تنش‌های موجود می‌پردازد، ایالات متحده باید روشن سازد که اگر اوضاع اختلافات از کنترل اردوغان خارج شود، در جنگ‌های اردوغان تحت تعهدات دفاعی ناتو شرکت نخواهد کرد. تداوم امتیاز دهی و کمک‌های آمریکا به شرکایش فقط به این دلیل که متحد این کشور هستند، دلیلی برای این است که متحدانی مانند ترکیه سو استفاده کرده و از این نرمش‌ها بهره‌جویی کند و از منافع آمریکا دور شود».

او در ادامه این یادداشت می‌نویسد: «اتحاد‌ها نباید به منزله پیوند‌های مقدس یک عهد باشند. این اتحاد‌ها به منظور به رسمیت شناختن منافع هم‌راستا و تعهد به اقدام مشترک در راستای این منافع است. ناتو تشکیل شد تا از ملت‌های اروپایی که خواستار مقابله با نفوذ و قدرت مسکو بودند حمایت کرده و دفاعی جمعی را در برابر اتحاد شوروی فراهم کند».

آرمبراستر در پایان می‌نویسد: «اگر همین متحدان ناتو اکنون بدون عذرخواهی با پوتین روابط نزدیک داشته باشند، ایالات متحده باید میزان تعهدات خود را نسبت به آن‌هایی که منافع‌شان با منافع آمریکا در تضاد است، مجدداً تنظیم کند. ایالات متحده باید در مسئولیت‌های خود در قبال دفاع ابدی از اروپا تجدید نظر کرده و خدمت به متحدانی مانند ترکیه که همه چیز را باهم می‌خواهند را متوقف کند».

* تنش‌زایی ترکیه در گوشه و کنار منطقه

«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه روز شنبه درباره احتمال درگیری نظامی با یونان گفت: «ما اقدامات خود را در برابر نقض فلات قاره خود انجام می‌دهیم. آخرین باری که یونان یک مایل دریایی به فلات قاره ما (شرق کرت) نزدیک شد، یک ناوتکس صادر و هشدار‌های لازم را دادیم. آن‌ها دائماً از ترکیه در مجامع بین المللی شکایت می‌کنند. من نمی‌دانم چه فایده‌ای دارد. شاید سیاست داخلی باشد».

چاووش اغلو در ادامه گفت که ترکیه آماده نبرد با یونان است. این هشدار کمتر از دو هفته پس از امضای پیمان دفاعی متقابل بین یونان و فرانسه و در شرایطی که آنکارا تصمیم گرفته کشتی تحقیقاتی خود را به شرق مدیترانه شرقی بفرستد، صادر شده است.

یک نشریه یونانی اخیرا در مطلبی به مسابقه تسلیحاتی بین یونان و ترکیه پرداخت و نوشت، حوادث روز‌های گذشته نزدیک یونان نشان داد که هر لحظه ممکن است یک حادثه در دریای اژه رخ دهد. روزنامه یونانی «ریپورتر» نوشت، یک سناریوی جنگی شدید وجود دارد که در آن مسابقه تسلیحاتی ارتش یونان مجهز به ناو‌های فرانسوی را به جنگ با ترکیه مجهز به زیردریایی‌های آلمانی سوق می‌دهد.

از سوی دیگر نهاد موسوم به «دیدبان حقوق بشر سوریه» (وابسته به معارضان) روز جمعه مدعی شد که سازمان اطلاعات ترکیه صبح امروز (جمعه) ۳۳۰ تن از مزدوران خود را در سوریه، به لیبی اعزام کرده است.

ترکیه به واسطه گروهک‌های تحت امر خود در دو منطقه عملیاتی «شاخه زیتون» و «سپر فرات» در شمال و شمال شرق سوریه اقدام به جذب نیرو برای اعزام به لیبی می‌کند. هرچند از میزان و شدت این اعزام‌ها با کاهش تنش در لیبی کاسته شده و در تاریخ پنجم اکتبر اولین گروه از این شبه‌نظامیان به سوریه به تعداد ۳۰۰ نفر به سوریه بازگشتند. طبق گزارش‌های خبری، تعداد مزدوران سوری وابسته به ترکیه در لیبی به حدود ۷۰۰۰ نفر می‌رسد.

علاوه بر این، در پاییز سال ۲۰۲۰، وضعیت قره‌باغ با درگیری‌های مسلحانه در این منطقه مورد مناقشه تشدید شد. در تاریخ ۹ نوامبر (۱۹ آبان ۹۹)، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و «نیکل پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان بیانیه مشترکی درباره آتش‌بس کامل در قره‌باغ امضا کردند.

طبق توافقات اولیه دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان، قرار شد ارمنستان اراضی اشغالی جمهوری آذربایجان در «آغ‌دام»، «کلبجر» و «لاچین» را تخلیه کند و دسترسی باکو به نخجوان را تسهیل کند. در مقابل جمهوری آذربایجان نیز متعهد شد ضمن توقف عملیات‌های نظامی، کریدور لاچین را (به عرض پنج کیلومتر) برای اتصال قره‌باغ به خاک ارمنستان تضمین کند. بنابر این توافق، روسیه نیرو‌های حافظ صلح خود را در مناطق همجوار قره‌باغ کوهستانی و مناطق مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان مستقر کرده است.