میوه داخلی گران‌تر از میوه وارداتی

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بازار میوه فروشی‌ها این روز‌ها با رسیدن به گرمای تابستان داغ‌تر شده و قیمت‌های میوه بالاست، اگرچه تصور می‌شود که هر چه به فصل برداشت میوه‌ها می‌رسیم قیمت‌ها کاهشی باشد، اما چنین نیست. تقریبا فصل نوبرانه‌ها به پایان رسیده و زمان اوج عرضه میوه به بازار است، اما خبری از کاهش قیمت‌ها دیده نمی‌شود. میوه‌ها کیلویی ۸۰ هزار تومان و ۵۰ هزا تومان و میانگین ۳۵ هزار تومان دیده می‌شود که با درآمد طبقه متوسط و به پایین جامعه همخوانی ندارد.

حتی میوه‌های صادراتی که بعضا چند قاره طی می‌شود تا به بازار ایران برسد نیز به گرد قیمت‌های داخلی نمی‌رسد، گزارشی که در زیر می‌خوانید از جنوبی‌ترین نقطه تهران تهیه شده که قیمت‌ها نسبتا پایین‌تر است، اما هر چه به شمال شهر می‌رویم میوه‌ها لاکچری‌تر و قیمت‌ها فضایی‌تر می‌شود.

این خبر‌ها در حالی است که بر اساس آمار‌های فائو ایران در تولید محصولات کشاورزی، زراعی و باغی در ۶۸ محصول کشاورزی جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد، در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست.

سرانه تولید میوه در دنیا ۸۰ کیلوگرم است و این رقم در کشور ما به ۲۰۰ کیلوگرم می‌رسد. همچنین در سال‌های مختلف ایران رتبه هشتم تا دهم دنیا را در تولید میوه در اختیار دارد.

پس اگر مشکل تولید در کشور وجود ندارد، دلیل این همه رشد قیمت‌ها در بازار چیست؟ آیا نظام بازاررسانی و توزیع ایراد دارد؟ هزینه‌های تولید در کشور بالاست و برای کشاورز نمی‌صرفد که به قیمت پایین بفروشد و یا اینکه نظارتی بر بازار نیست و هر کسی هر قیمتی که دوست داشته باشد می‌فروشد؟

گزارش میدانی خبرنگار ما از بازار‌های میوه منطقه ۱۹ تهران حاکی است که قیمت‌های نسبت به هفته‌های اخیر رشد زیادی داشته، در حالی که هر چه به اوج عرضه میوه در تابستان نزدیک می‌شویم، باید این قیمت‌ها کاهش یابد، مثلا هندوانه نسبت به دو هفته گذشته دو برابر شده، قیمت سایر میوه‌های تابستانه هم حدود ۱۰ هزار تومان در هر کیلو رشد قیمت را نشان می‌دهد. قیمت گیلاس ۸۰ هزار تومان است، اما موز وارداتی که بعضا پس از طی چندین قاره به کشور می‌رسد کیلویی ۳۵ هزارتومان به فروش می‌رود.

قیمت صیفی جات هم رشد عجیبی داشته سیب زمینی کیلویی ۱۷ هزار تومان، گوجه فرنگی کیلویی ۱۵ هزار تومان به فروش می‌رسد.

در این میان جلوه میوه‌ای مانند آناناس وارداتی هم عجیب است که دانه‌ای ۸۵ هزار تومان می‌فروشند و هنوز روشن نشده که دلیل واردات میوه‌های خارجی با این هم تنوع میوه‌ای که در کشور داریم به خاطر چیست؟ انبه هم کیلویی ۷۵ هزار تومان به فروش می‌رسد که عمدتا وارداتی از پاکستان است.

قیمت سایر اقلام میوه در منطقه ۱۹ تهران به این شرح است:

افسار بازار میوه رها و نظارت تعطیل است

یک فروشنده میوه در باره اینکه چرا قیمت‌ها اینقدر بالا است می‌گوید: نرخ خرید‌ها هم بالاست همه چیز گران شده است و معلوم است که میوه را هم باید گران بفروشیم، وی از نشان دادن فاکتور خرید اجتناب می‌کند.

بر اساس قانون مصوب اصناف، میوه فروشی‌ها مجازند تنها ۳۰ درصد به قیمتی که از میادین مرکزی می‌خرند اضافه کنند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش‌های بیش از ۱۰۰ درصد هم وجود دارد در حالی که بعضا فاصله خرید تا فروش به دو کیلومتر هم نمی‌رسد.

آن‌ها گرانی اجاره مغازه‌ها را دلیل گرانفروشی شان مطرح می‌کنند که نسبت به سال گذشته به گفته آن‌ها ۱۰۰ درصد رشد کرده است و به همین دلیل هر چه از پایین به بالای شهر می‌رویم قیمت‌ها هم گرانتر می‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که نظارتی بر صحت فاکتور‌ها و یا رعایت سقف ۳۰ درصدی وجود ندارد.

نقش دلالی و واسطه گری در رشد قیمت‌ها

دلالی و واسطه گری اگرچه در نگاه اول درست و به معنی دلالت و راهنمایی است و زمانی شکل گرفته بود که مشکلات رساندن تولید به بازار را برطرف کنند، اما این روز‌ها خودشان به مشکل تبدیل شده‌اند از مفهوم اصلی خود دور شده و بلای جان تولیدکننده و مصرف کننده شده است.

دلالان از ابتدای زنجیره یعنی تولید، با خرید کردن به قیمت پایین از تولید کننده و فروش به قیمت بالا در بازار کار را آغاز می‌کنند، این دلالان بعضی موقع چند دست می‌شود تا به بازار برسد.

مشاهدات خبرنگار ما حاکی است که در خود میدان مرکزی میوه و تره بار در جنوب تهران که محل عرضه میوه تولید کنندگان از استان‌های مختلف است دلالان زیادی وجود دارد که از شب تا صبح چندین بار میوه را بین خودشان دست به دست می‌کنند.

این دست به دست شدن‌ها در مورد میوه‌های خارجی مانند موز، انبه و آناناس بیشتر است و همین‌ها عاملی برای رشد قیمت می‌شود. تازه پس از اینکه مغازه دار میوه را از این‌ها می‌خرد آن‌ها نیز افزایش خارج از مصوب اعمال می‌کنند و همین‌ها باعث می‌شود که قیمت‌های فضایی را در بازار شاهد باشیم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی میوه‌ها از سر مزرعه تا بازار ۳۰۰ درصد رشد قیمت دارد و از میدان مرکزی میوه تا مغازه ۱۰۰ افزایش می‌یابد.

تورم انتظاری مهمترین عامل رشد قیمت میوه

پس از اجرای طرح اصلاح یارانه‌ها که برای ۴ کالا اعمال شد، اما در عمل سایر محصولات هم افزایش قیمت داشتند. استدلالی که از سوی فروشندگان مطرح می‌شد، این بود که این ۴ کالا در تولید برخی کالا‌های دیگر هم نقش دارند و قیمت تمام شده آن‌ها را افزایش می‌دهند که تاحدودی درست بود.

اما بخش عمده‌ای از این افزایش قیمت به این دلیل بود که تورم انتظاری در جامعه ایجاد شد و هر صنفی انتظار داشت کالا‌های آن‌ها هم باید گران شود و در سایه عدم نظارت و یا سخت بودن نظارت این افزایش قیمت‌ها را دامن زدند که میوه هم جزو این‌ها بود و گرنه هیچ اتفاقی در صنف میوه قبل و بعد از اجرای اصلاح یارانه‌ها رخ نداده است.